750
Sivas Kongresi
bilir ve bu hususta sözü uzatmay› gereksiz sayar›m.
Öyle anlafl›l›yor ki, bunlar›n düflüncesi, kongreyi
Sivas’ta toplatmaya raz› görünerek say›n kongre
üyeleri ile sizi burada toplamak ve el alt›ndan haz›r-
l›klarda bulunarak bütün arkadafllar› ele geçirmek-
ten ve iflgal meselesini de bir oldubitti hâline getir-
mekten ibarettir. Dün akflam Dahiliye Nezareti’nden
ald›¤›m flifreli telgraf da, baflka flekilde yaz›lm›fl ol-
makla birlikte, nitelik bak›m›ndan hemen hemen ay-
n› idi. ‹flte bendeniz her gerçe¤i gizli tutulmak istir-
ham› ile efendimize arz ediyorum. Bundan sonra
tutulacak yolun tayini size düfler. Entrikal› bir teh-
likenin bu kadar yak›n ve âdeta elle tutulacak
derecede görünürde oldu¤unu bilip dururken,
durumdan zat݉lilerini haberdar etmemeyi ve
dolay›s›yla Sivas’ta kongre toplanmas›ndan vaz-
geçilmesini arz etmemeyi vicdan›ma s›¤d›ramad›m.
‹flte bunun için zat›devletlerinden ve orada bulunan
di¤er say›n arkadafllardan pek çok rica ederim ki,
ikinci bir kongrenin toplanmas›na mutlak bir ihtiyaç
yoksa vazgeçilsin. Varsa, dört yandan iflgali pek
kolay olan Sivas’›n toplant› merkezi olmas›ndan vaz-
geçilerek, iflgal ihtimali pek uzak olan Erzurum’da
veyahut uygun görülürse, Erzincan’da toplanmas›
çarelerinin araflt›r›lmas›n›, memleketin selâmeti
ad›na istirham ederim. Kolordu komutan› Salahattin
Beyefendi de bu husustaki düflüncelerini ayr›ca
Kâz›m Pafla Hazretleri vas›tas›yla size yazacaklard›r.
fiimdi yan›mda bulunan eski Sivas milletvekili Rasim
Bey de, eski Erzurum Milletvekili Hoca Raif Efendi
Hazretleri’ne bu husustaki bilgi ve görüfllerini bil-
diren bir telgraf çekecektir. Elbette, okuduktan son-
ra, Hoca Raif Efendi Hazretleri’nin Il›ca’dan dönüflün-
de kendilerine yollamak lütfunda bulunursunuz. ‹flte
efendim durum bu merkezdedir. Herkesçe bilinen
vatanseverli¤inize karfl› fazla rahats›zl›k vermekten
çekinir, cevab›n›zda verece¤iniz emrinizi beklerim
efendim. ‹flte Rasim Bey’in telgraf›.
Reflit
Bu telgrafa orada verdi¤im cevab› oldu¤u gibi arz edece¤im. Ertesi
gün Heyet-i Temsiliye ad›na da ayn› nitelikte uzun bir telgrafla vali
yat›flt›r›lmaya ve inand›r›lmaya çal›fl›ld›. Ayr›ca Kad› Hasbi Efendi’ye
de dolayl› olarak bir telgraf çekildi. Kolordu Komutan›’na da gerek-
ti¤i gibi yaz›ld›. Rasim Bey’e de endifleye kap›lmamas› için kendim
yazd›m.
Sivas Valisi Reflit Pafla Hazretleri’ne
20/8/1919
Saat: 13.00
Verdi¤iniz bilgilere ve yüksek düflüncelerinize özel-
likle teflekkürümü arz ederim. Mösyö Brunot ve ar-
kadafllar›n›n bir gözda¤› vermek için söyledikleri
sözleri tamam›yla blöf olarak sayd›m. Sivas Kong-
resi’nin toplanmas› yeni bir mesele de¤ildir; aylarca
öncesinden dünyaca bilinen bir teflebbüstür. Gariptir
ki, ‹stanbul’da bulunan yetkili Frans›z siyaset adam-
lar›n›n da bana gönderdikleri haberler, Anadolu’da
millet taraf›ndan giriflilmekte olan teflebbüslerin pek
hakl› ve meflru oldu¤u, milletimizin istekleri ken-
dilerine ve aç›kça bildirildi¤i takdirde, bunlar› mem-
nunlukla kabul ile gere¤ini yerine getireceklerine
dair flimdiden yaz›l› güvence vermeye haz›r olduklar›
fleklindedir. Mösyö Brunot’nun ikinci görüflmede a¤›z
de¤ifltirmesi ve yumuflamas›, beni kazanma mak-
sad›na dayanabilir. Binbafl› Brunot’nun dedi¤i gibi,
Sivas’›n Frans›zlar taraf›ndan befl gün içinde iflgali o
kadar kolay bir fley de¤ildir. Zat›devletinizin hat›r›n-
da olsa gerekir ki, ‹ngilizler bu konudaki tehditlerin-
de daha ileri giderek Batum’daki askerlerinin Sam-
sun’a ç›kar›lmas›na karar verdiler. Hatta sözde beni
y›ld›rmak için, bir tabur bile ç›kard›lar. Fakat, bu
teflebbüse karfl›, milletin sars›lmaz bir azim, iman ve
ateflle karfl› koyaca¤› gerçe¤i kendilerince anlafl›l-
d›ktan sonra, hem kararlar›ndan vazgeçmeye hem
de Samsun’a ç›karm›fl olduklar› askerleriyle birlikte
orada bulunan taburu da al›p götürmeye mecbur ol-
mufllard›r. Sivas Kongresi’nde ele al›nacak hususlar
da Erzurum Kongresi bildirisindeki maddelerden
kolayl›kla anlafl›laca¤›na göre, ‹tilâf Devletleri aley-
hine k›flk›rtmalarda bulunmak gibi maksatlar asla
söz konusu de¤ildir. Burada flunu da arz edeyim ki,
bendeniz ne Frans›zlar›n ve ne de herhangi bir
yabanc› devletin yard›m›na tenezzül eden flahsiyet-
lerden de¤ilim. Benim için en büyük korunma yeri ve
yard›m kayna¤› milletimin ba¤r›d›r. Kongrenin
gere¤i, zaman ve toplanma yeri hakk›nda söz sahibi
olmak, bendenizin flahsî hükmünün pek üstünde bir
söz sahibi olan millet karar›na ba¤l› bir durumdur.
Yaln›z, tahmin buyuruldu¤u gibi, Frans›zlar›n, kongre
üyelerinin Sivas’ta toplanmas›na taraftar görünerek,
sonradan onlar› ele geçirme imkân›n› bulabilmesi
bizce pek uzak kuruntulardand›r. Bütün bu arz ettik-
lerimi Mösyö Brunot’ya aynen söylemenizde hiçbir
sak›nca görmüyorum. Bu münasebetle Mösyö Brunot
ve arkadafllar›na, milletimizi savunmak için, Erzurum
Kongresi Bildirisi ile, bütün dünyaya oldu¤u gibi,
kendilerinin ‹stanbul’daki siyasî temsilcilerine de
duyurmufl oldu¤u temel kararlar› uygulamakta hiç-
bir flekilde karars›zl›¤a düflmesine imkân bulun-
mad›¤› bildirilmifl olur. Mösyö Brunot bilmelidir ki,
Frans›zlar›n Sivas’› iflgale karar vermeleri, ken-
dilerine pek pahal›ya mal olabilecek yeni kuvvetlerle
ve çok paralarla yeni bir harbe karar vermelerine
ba¤l›d›r. Böyle bir karar›n, Jandarma Binbafl›s› Mös-
yö Brunot ve arkadafllar› aras›nda söz konusu edilse
bile, Frans›z milletince kabul edilebilece¤ine ihtimal
verilemez.
Milletvekili Rasim Bey’in, Raif Efendi Hazretleri’ne
olan telgraf›n› okudum. Korkman›n yeri olmad›¤›n›n
kendisine bildirilmesini rica ederim.
Gerek bendenize vermifl bulundu¤unuz bilgi ve
düflünceleri, gerek Rasim Bey’in telgraf›n› Heyet-i
Temsiliye’ye oldu¤u gibi takdim edece¤im; yaln›z,
Sivas Kongresi hakk›ndaki kesin karar ancak Heyet-i
Temsiliye’nin görüflmeleri sonunda belli olacakt›r.
Al›nacak karar, yüksek flahsiyetinize elbette arz
olunacakt›r. Yaln›z, bugün için istirham›m,
Brunot’nun tehditlerinin halk aras›nda yay›l›p
maneviyat›n bozulmas›na engel olunmas›d›r. Samimî
sayg›lar›m›n kabulünü ve Sâlahattin ve Refet
Beyefendi’lere selâm›m›n bildirilmesini istirham
ederim. Muhterem Pafla Hazretleri.
Mustafa Kemal
▲
S‹VAS KONGRES‹
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
