755
Sivas Kongresi
S‹VAS KONGRES‹’NE KATILAN DELEGELER
43. Bekir Sami Bey (Kunduh)
Sivas
Heyet-i Temsiliye Üyesi (Mülkiye Mezunu)
Kat›ld›.
44. ‹zzet Bey (Eyüpo¤lu)
Trabzon
Heyet-i Temsiliye Üyesi (Kaymakam-Mebus)
Hiç gelmedi.
45. Servet Bey (Orkun)
Trabzon
Heyet-i Temsiliye Üyesi (Fen-Hukuk Fakültesi)
Hiç gelmedi.
46. Bahri (Tatl›o¤lu)
Yozgat
Delege (Çiftçi)
Kat›ld›.
47. Çerkez Yusuf Bey
-
Delege (Çiftçi)
Kat›ld›.
Kaynak : Hikmet Denizli, Sivas Kongresi Delegeleri ve Heyet-i Temsiliye Üyeleri, Kültür Bakanl›¤› Yay›nlar›, Ankara 1996, s.66.
S‹VAS KONGRES‹ BEYANNAMES‹
(11 Eylül 1919)
Genel Kongre Beyannamesidir
Sivas
11 Eylül, Sene 335
(11 Eylül 1919)
Bütün milletçe malûm olan d›fl ve iç tehlikelerin sebep oldu¤u millî uyan›fltan
do¤an Kongremiz afla¤›daki kararlar› alm›flt›r:
1) Yüce Osmanl› Devleti ile ‹tilâf Devletleri aras›nda yap›lan Mütarekename’nin im-
za olundu¤u 30 Teflrinievvel 334 (30 Ekim 1918) tarihindeki s›n›rlar›m›z içinde
kalan ve her noktas› ‹slâm ezici ço¤unlu¤uyla meskûn olan Osmanl› memleketi
k›s›mlar›, yekdi¤erinden ve Osmanl› camias›ndan bölünemez ve hiçbir sebeple
ayr›lmaz bir bütün teflkil eder. Bu memlekette yaflayan bütün ‹slâmî unsurlar
yekdi¤erine karfl› karfl›l›kl› hürmet ve fedakârl›k hissiyat›yla dolu ve ›rkî ve top-
lumsal haklar›yla çevre flartlar›na tamam›yla riayetkâr öz kardefltirler.
2) Osmanl› camias›n›n bütünlü¤ü ve millî ba¤›ms›zl›¤›m›z›n temini ve yüce hilâfet
ve saltanat makam›n›n dokunulmazl›¤› için Kuvâ-y› Milliye’yi etken ve millî ira-
deyi hâkim k›lmak, temel ilkedir.
3) Osmanl› memleketinin herhangi bir parças›na karfl› yap›lacak müdahale ve iflga-
le ve bilhassa vatan›m›z içinde ba¤›ms›z birer Rumluk ve Ermenilik teflkili gaye-
sine yönelik harekâta karfl› Ayd›n, Manisa, Bal›kesir cephelerinde millî mücahe-
delerde oldu¤u gibi birlikte müdafaa ve mukavemet meflru esas› kabul edilmifl-
tir.
4) Öteden beri ayn› vatan içinde birlikte yaflad›¤›m›z bütün Müslüman olmayan un-
surlar›n her türlü hukukî eflitlikleri tamam›yla mahfuz oldu¤undan, ad› geçen
unsurlara siyasî hâkimiyetimizi ve toplumsal dengemizi bozacak imtiyazlar ve-
rilmesi kabul edilmeyecektir.
5) Osmanl› Hükûmeti bir d›fl bask› karfl›s›nda memleketimizin herhangi bir parça-
s›n› terk ve ihmal etmek çaresizli¤inde bulundu¤u takdirde hilâfet ve saltanat
makam›yla vatan ve milletin dokunulmazl›¤›n› ve bütünlü¤ünü sa¤layacak her
türlü tedbirler ve kararlar al›nm›flt›r.
6) ‹tilâf Devletlerince, Mütarekename’nin imza olundu¤u 30 Teflrinievvel sene 334
(30 Ekim 1918) tarihindeki s›n›rlar›m›z içinde kal›p büyük ‹slâm ço¤unlu¤u ile
meskûn olan, kültürel ve medenî üstünlü¤ü Müslümanlara ait bulunan ülke bir-
li¤inin bölünmesi teorisinden tamam›yla feragatle bu topraklar üzerindeki tari-
hî, ›rkî, dinî ve co¤rafî haklar›m›za riayet edilmesine ve buna ayk›r› teflebbüsle-
rin iptaline ve bu suretle hak ve adalete dayanan bir karar al›nmas›n› bekleriz.
7) Milletimiz insanî, ça¤dafl gayeleri yüceltir ve fennî, sinaî ve iktisadî hâl ve ihti-
yac›m›z› takdir eder. Dolay›s›yla devlet ve milletimizin iç ve d›fl ba¤›ms›zl›¤› ve
vatan›m›z›n bütünlü¤ü mahfuz kalmak flart›yla alt›nc› maddede belirtilen s›n›r
içinde milliyet esaslar›na riayetkâr ve memleketimize karfl› istilâ emeli besle-
meyen herhangi devletin fennî, s›naî, iktisadî yard›m›n› memnuniyetle karfl›lar›z
ve bu adil ve insanî flartlar› içeren bir bar›fl›n da acilen kararlaflt›r›lmas›, insan-
l›¤›n selâmeti ve âlemin sükunu ad›na bafll›ca millî emelimizdir.
8) Milletlerin kendi mukadderat›n› bizzat tayin etti¤i bu tarihî devirde merkezî hü-
kûmetimizin de millî iradeye tâbi olmas› zaruridir. Çünkü: millî iradeye dayan-
mayan herhangi bir hükûmet heyetinin kendince ve flahsî kararlar› milletçe ve-
ri olmad›ktan baflka, d›flarda da geçerli olmad›¤› ve olamayaca¤› flimdiye kadar
yap›lan ifller ve neticeler ile sabit olmufltur. Dolay›s›yla milletin içinde bulundu-
¤u s›k›nt› ve endifle hâlinden kurtulmak çarelerine bizzat baflvurmaya hacet kal-
madan merkezî hükûmetimizin, millî meclisi hemen ve an kaybetmeden topla-
mas› ve bu suretle millet ve memleket mukadderat› hakk›nda alaca¤› bütün ka-
rarlar› millî meclisin denetimine arz etmesi mecburidir.
9) Vatan ve milletimizin maruz oldu¤u zulüm ve ac›larla ve tamamen ayn› gaye ve
maksatla millî vicdandan do¤an vatanî ve millî cemiyetlerin birleflmesinden olu-
flan genel kitle bu kere “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” unva-
n›yla adland›r›lm›flt›r. Bu cemiyet her türlü particilik cereyanlar›ndan ve flahsî
ihtiraslardan külliyen ar›nm›fl ve uzakt›r. Bütün Müslüman vatandafllar›m›z bu
cemiyetin tabiî üye-
lerindendirler.
10) Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti’nin 4 Eylül se-
ne 335 (4 Eylül 1919)
tarihinde Sivas fleh-
rinde toplanan Genel
Kongresi taraf›ndan
mukaddes maksad›
takip ile genel teflki-
lât› idare için bir
“Heyet-i Temsiliye”
seçilmifl ve köyler-
den vilâyet merkez-
lerine kadar bütün
millî teflkilât güçlen-
dirilmifl ve birleflti-
rilmifltir.
Genel Kongre Heyeti
Kaynak : Atatürk’ün Bütün
Eserleri, 3. Cilt, Kaynak
Yay›nlar›, ‹stanbul 1998,
s.361.
Sivas Kongresi’ne kat›lan delegelerden (oturanlar, soldan
sa¤a) Mazhar Müfit Kansu ve ‹brahim Süreyya Bey.
