Sunay, Cevdet
10 fiubat 1899 Trabzon
22 May›s 1982 ‹stanbul
Türkiye Cumhuriyeti’nin beflinci cum-
hurbaflkan›. Kuleli Askerî Lisesi son s›-
n›f ö¤rencisiyken I.Dünya Savafl›’n›n
ç›kmas› üzerine ordunun subay ihtiyac›
nedeniyle e¤itim kamp›na gönderildi
(1917). Kudüs savafllar›nda önemli ya-
rarl›klar gösterdi (1918); yaralan›p ‹ngi-
lizlere tutsak düfltü. Esaretten kurtulduk-
tan sonra Kurtulufl Savafl›’na kat›ld›
(1920). Güney Cephesi’nde Frans›zlara
karfl› savaflt› (1921). Daha sonra Eskifle-
hir ve Sakarya Muharebelerine, Büyük
Taarruz’a kat›ld›. Cumhuriyet’in ilân›n-
dan sonra 1926’da Harp Okulu’nu ve
1930’da Harp Akademisi’ni bitirdi.
A¤ustos 1960’ta genelkurmay baflkanl›-
¤›na getirildi. Cemal Gürsel’den boflalan
cumhurbaflkanl›¤› sorununu çözümle-
mek amac›yla 16 Mart 1966’da Cumhu-
riyet Senatosu Kontenjan Senatörlü¤üne
atand› ve 28 Mart 1966’da cumhurbafl-
kan› seçildi. 12 Mart 1971 Muht›ras›’n›n
yol açt›¤› siyasî bunal›mdan k›sa sürede
ç›k›lmas› için çaba harcad›. 28 Mart
1973’te cumhurbaflkanl›¤› süresinin dol-
mas› üzerine Cumhuriyet Senatosu’nun
tabiî üyesi olarak Meclis’te yer ald›.
“Askerî Alanda Geri Hizmet Harp Oyu-
nu” (1946), “Stratejik Harp Oyunu”
(1948), “Tâbiye Dersleri” (1949) adl›
kitaplar› vard›r.
Suner, Ahmed Âkif
1877 Artvin
18 fiubat 1944 Artvin
Birinci TBMM Batum milletvekili.
Medrese ö¤renimi gördü. I.Dünya Sava-
fl› s›ras›nda Artvin’in düflman iflgaline
u¤ramas› üzerine direniflçiler aras›nda
yer ald›. Ermeniler ve Ruslarla savaflt›.
Birinci TBMM’ye Batum’dan milletve-
kili seçildi. Batum’un Gürcüler taraf›n-
dan iflgali üzerine yörede direnifl örgütü
oluflturmak amac›yla TBMM taraf›ndan
süresiz izinli say›ld›. Milletvekilli¤i sona
erince Artvin’e dönüp ticaretle u¤raflt›.
Sungu, ‹hsan
1883 Trablusflam/Lübnan
11 Nisan 1946 Ankara
Atatürk döneminde Maarif Vekâleti Ta-
lim ve Terbiye Heyeti Baflkanl›¤›na ge-
tirilen e¤itimci ve yazar. Mülkiye Mek-
tebi’nin yüksek bölümünü bitirdi
(1904). Teçhizat-› Askeriye Evrak Kale-
mi’nde memur olarak çal›flt›. 1907’de
Washington elçili¤i üçüncü kâtipli¤ine
atand›. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra
yurda döndü ve Tanin gazetesinde çal›fl-
t›. Daha sonra ö¤retmenlik yapt›. ‹stan-
bul Dârülmuallimini ve ‹stanbul Ameri-
kan K›z Koleji’nde tarih, edebiyat ve
pedagoji dersleri verdi. 1926’da Maarif
Vekâleti Talim ve Terbiye Heyeti üyeli-
¤ine ve daha sonra baflkanl›¤›na seçildi.
Harf ‹nk›lâb› s›ras›nda, Alfabe Komis-
yonu’nda görev ald›. 1929’da Gazi E¤i-
tim Enstitüsü Müdürlü¤üne getirildi.
Türk Tarih Kurumu baflkanl›¤› yapt›
(1938-1942). Atatürk ve ‹smet ‹nö-
nü’nün yak›n çevresinde bulundu.
1939’da getirildi¤i Maarif Vekâleti
Müsteflarl›¤› görevini ölümüne dek sür-
dürdü. Türkiye’de ça¤dafl e¤itim anlay›-
fl›n›n geliflmesine katk›da bulundu.
Bafl-
l›ca eserleri:
Tevhid-i Tedrisat
(1938),
Atatürk’ün Babas› Ali R›za Efendi ve
Mensup Oldu¤u Selânik Asâkir-i Milliye
Taburu
(1939),
Tanzimat ve Yeni Os-
manl›lar
(1940),
Nam›k Kemal
(1941),
II.Mahmud’un ‹zzet Molla ve Asâkir-i
Mansure Hakk›nda Bir Hatt›
(1941),
Galatasaray Lisesi’nin Kuruluflu
(1943),
Türklerin Terbiyeye Hizmetleri.
Sungurlu
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Çapano¤lu
Ayaklanmas›’n›n yafland›¤›, ‹ç Anadolu
Bölgesi’nde, Çorum iline ba¤l› ilçe. ‹l-
çeye ba¤l› Bo¤azkale’deki Bo¤azköy
kaz›lar›, yörenin çok eski bir yerleflim
yeri oldu¤unu gösterir. 18.yüzy›l ortala-
r›nda Yozgat’a ba¤l› Kal›nsaz nahiyesi
s›n›rlar› içinde kalan yöre, 1794’te Ço-
rum’a, daha sonra yeniden Yozgat san-
ca¤›na, 19.yüzy›l sonlar›nda da Ankara
vilâyetinin Çorum sanca¤›na ba¤land›.
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Haziran
1920’de ç›kan Çapano¤lu Ayaklanmas›
kentte etkili oldu.
Suriye
I.Dünya Savafl›’nda Osmanl› Devle-
ti’nin askerî üssü durumundayken daha
sonra Milletler Cemiyeti’nin ald›¤› bir
kararla Frans›z manda yönetimine dev-
redilen Türkiye’nin güneydo¤usundaki
ülke. 1516’da Memlûkleri Mercidab›k
Savafl›’nda yenilgiye u¤ratan Yavuz
Sultan Selim taraf›ndan Osmanl› toprak-
lar›na kat›ld› ve 400 y›l boyunca Os-
manl› Devleti’nin egemenli¤i alt›nda
kald›. Frans›zlar›n korumas› alt›nda Ka-
tolik misyonerler, bölgede Hristiyanl›¤›
yayg›nlaflt›rmak amac›yla okullar kur-
dular. Napoléon’un Akka sald›r›s›n›n
püskürtülmesinden sonra 1775-1804
aras› Cezzar Ahmet Pafla ve onun ölü-
münden sonra vasiyeti üzerine bölgenin
yönetimi Lübnan Emiri II.Beflir’e geçti.
Bu arada 1810’da ayaklanan Vahhabî-
ler, fiam’a kadar ilerlediler. M›s›r H›divi
Kavalal› Mehmed Ali Pafla, 1831’de o¤-
lu ‹brahim Pafla komutas›nda bir orduyu
Filistin’e gönderdi. II.Beflir ve di¤er ye-
rel önderlerin de yard›m›yla ‹brahim Pa-
fla, Suriye’yi denetim alt›na ald›¤› gibi,
Küçük Asya’ya do¤ru da ilerledi ve on
766
Sunay, Cevdet
Cevdet Sunay
Ahmed Âkif Suner
‹hsan Sungu
Suriye Vilâyeti (Librairie de Péra Arflivi)
