771
ra kenti iflgal eden Frans›zlar ve onlara
destek verip rehberlik yapan kentteki
Ermeni gençlerinin kentte ç›kard›¤› bir
olay üzerine onlardan birini öldürüp da-
¤a ç›kt› (31 Ekim 1919). Sütçü ‹mam’›
yakalayamayan Frans›zlar, baz› akraba-
lar›n› öldürdüler; ancak direniflin gelifl-
mesi ve Sütçü ‹mam’›n kendilerine bü-
yük kay›plar verdirmesi karfl›s›nda, bir-
kaç ay sonra kenti boflaltmak zorunda
kald›lar. ‹flgalin sona ermesi üzerine
kente döndü. Kahramanmarafl kentinde
1993’te kurulan üniversiteye ad› verildi.
Sütçü ‹mamOlay›
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Marafl’›n
Frans›zlar taraf›ndan iflgal edilmesine
karfl› gösterilen ilk silâhl› tepki. Marafl,
‹ngilizlerin ard›ndan 30 Ekim 1919’da
Frans›zlar taraf›ndan iflgal edildi.
Bu durumdan cesaret alan Ermeniler
kent halk›na yönelik sald›r›lara ve k›fl-
k›rtmalara bafllad›lar. 31 Ekim günü
Frans›z askerleriyle birlikte dolaflan Er-
meniler, hamamdan ç›kan bir kad›n›n
peçesini y›rtt›lar ve olaya müdahale et-
mek isteyenlere atefl aç›p iki kifliyi yara-
lad›lar. Bu s›rada orada bulunan Uzuno-
luk Camii Müezzini Sütçü ‹mam (Hac›
‹mam), silâh›n› ateflleyerek Ermeniler-
den birini öldürdü ve ç›kan kargafladan
yararlanarak kaçmay› baflard›. ‹flgalci
Frans›zlar›n ve ayr›l›kç› Ermenilerin
kent halk› üzerindeki bask›lar›n›n daha
da artmas›na yol açmakla birlikte olay,
Marafl halk›n›n iflgale karfl› direniflinin
simgesi oldu.
Sütekin, Ahmed Hakk›
1867 Nevflehir
1 Temmuz 1942 Nevflehir
Birinci TBMM Ni¤de milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini babas›n›n görevli bu-
lundu¤u Ba¤dat’ta tamamlad›ktan sonra
Harp Okulu’nu (1887) ve Harp Akade-
misi’ni (1890) bitirdi; kurmay yüzbafl›
olarak Dördüncü Ordu emrine verildi.
1908’de albay, 1912’de tümgeneral ol-
du. Balkan Savafl›’na (1912-1913) kat›l-
d›. 1915’te emekliye ayr›ld›. Birinci
TBMM’ye Ni¤de’den milletvekili seçil-
di (1920). Amasya ve Elcezire ‹stiklâl
Mahkemeleri üyeli¤ine seçildi. Millet-
vekilli¤i sona erince Nevflehir’e döndü.
Türk Oca¤›, K›z›lay ve Türk Hava Ku-
rumu’nun flube baflkanl›¤›n› yapt›.
Nevflehir’de Cumhuriyet Halk Partisi ‹l-
çe ‹dare Kurulu Baflkan› olarak Halke-
vi’ni açt›.
Sykes-Picot Antlaflmas›
I.Dünya Savafl› s›ras›nda Osmanl› Dev-
leti’nin paylafl›lmas› için ‹ngiltere ve
Fransa aras›nda yap›lan gizli antlaflma
(9 May›s 1916). 1915 sonlar›nda Ara-
bistan Yar›madas›’n› ele geçirerek Hin-
distan yolunu güvenlik alt›na almak iste-
yen ‹ngiltere, Mekke fierifi Hüseyin ile
bir antlaflma imzalad›. Antlaflmaya göre,
‹ngiltere’nin, Mekke fierifi Hüseyin’in
Osmanl› Devleti’ne karfl› bafllataca¤›
ayaklanmay› desteklemesi, Filistin ve
Irak d›fl›nda kalan Arabistan Yar›mada-
s›’nda ‹ngiliz denetiminde bir Arap dev-
leti kurulmas› planland›. Fransa bu pla-
na karfl› ç›k›p, ‹ngiltere’ye bask› yaparak
yeni bir antlaflma yap›lmas›n› istedi.
Ad›n› ‹ngiliz görüflmeci Sir Mark Sykes
ile Frans›z görüflmeci Georges Pi-
cot’dan alan, Sykes-Picot Antlaflma-
s›’na göre: Trabzon, Erzurum, Van ve
Bitlis ile Güneydo¤u Anadolu’nun bir
k›sm›n›n Rusya’ya; Lübnan ve Suriye
k›y›s›yla Adana, Do¤u Akdeniz Bölgesi
(Kilikya), Antep, Urfa, Mardin, Diyar-
bak›r ve Musul’un Fransa’ya; Ba¤dat
dahil Güney Mezopotamya ile Hayfa ve
Akka limanlar›n›n ‹ngiltere’ye b›rak›l-
mas›; Fransa ile ‹ngiltere’ye b›rak›lan
topraklar aras›nda bir Arap devletleri
konfederasyonunun ya da Frans›z ve ‹n-
giliz nüfuz alanlar›na bölünmüfl tek bir
Arap devletinin kurulmas›, ‹skende-
run’un serbest liman olmas›, Filistin’de,
kutsal yerler nedeniyle uluslararas› bir
yönetim kurulmas› kararlaflt›r›ld›. Bu
gizli antlaflmaya göre, Hicaz’da Osman-
l› Devleti’ne karfl› ayaklanmas› karfl›l›¤›
fierif Hüseyin’e vaat edilen topraklar›n
ço¤u, ‹ngiltere ve Fransa aras›nda pay-
laflt›r›l›yordu. Rusya’da Çarl›k yönetimi
y›k›l›p yerine kurulan Sovyet Hükûmeti,
gizli antlaflmay› aç›klay›nca Araplar, ‹n-
giltere ile Fransa’n›n gizli pazarl›¤›n›
ö¤rendiler. Osmanl› Devleti’nin Mond-
ros Ateflkes Antlaflmas› ile askerî yön-
den çökertilmesinden sonra, Anado-
lu’da yükselen ulusal hareketin askerî ve
siyasî baflar›lar›, Türkiye ile ilgili gizli
ve aç›k bu paylafl›m projelerini geçersiz
k›ld›.
Sykes-Picot Antlaflmas›
Sütçü ‹mam
Osmanl› Devleti’nin paylafl›m›yla ilgili olarak I.Dünya Savafl› bafllar›nda ‹ngiltere, Fransa, ‹talya ve Rusya aras›nda gizli olarak imzalanan
Sykes-Picot Antlaflmas›’na göre Anadolu’daki nüfuz bölgeleri.
Ahmed Hakk› Sütekin
