769
(1914-1918) Savafllar›na kat›ld›. Balkan
Savafl›’nda Yanya’da Yunanl›lara tutsak
düfltü. Kas›m 1913’te esaretten kurtul-
du. I.Dünya Savafl›’nda Irak’ta ve Suri-
ye’de savaflt›. Kurtulufl Savafl› s›ras›nda
A¤r›’daki 7.Afliret Süvari Tümen Ko-
mutanl›¤›na getirildi ve rütbesi albayl›¤a
yükseltildi (1921). 1928’de 14.Süvari
Tümeni Tugay Komutanl›¤›na atand›.
1929’da tümgeneral oldu. 1931’de
emekliye ayr›ld›.
Süleyman S›rr›
1874 Selânik
15 Aral›k 1925 Ankara
‹kinci TBMM ‹stanbul milletvekili. Mü-
hendis Okulu’nu bitirdikten (1896) son-
ra çeflitli kurumlarda mühendislik ve li-
se ö¤retmenli¤i yapt›. Görevli olarak
birkaç kez Avrupa’ya gönderildi. ‹kinci
TBMM’ye ‹stanbul’dan milletvekili se-
çildi (1923). ‹ki kez Naf›a Vekilli¤i yap-
t› (1924-1925). Mühendislikle ilgili
meslekî kitaplar› yan› s›ra makaleleri
Almancaya çevrildi.
Süleyman Sudi
1866 Bayaz›t
7 Ocak 1928 Bayaz›t
Birinci TBMM Bayaz›t milletvekili.
Rüfltiye ve medrese ö¤renimi gördü.
II.Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra ‹ttihat
ve Terakki F›rkas›’ndan Osmanl› Mec-
lis-i Mebusan›’na milletvekili seçildi
(1908). Bir süre sonra ‹ttihat ve Terakki
F›rkas›’ndan ayr›l›p Ahali F›rkas›’n›n
kurucular› aras›nda yer ald› (1910). Bu
f›rkan›n Hürriyet ve ‹tilâf F›rkas›’yla
birleflmesi üzerine, ‹ttihat ve Terakki
F›rkas›’na geri döndü. Meclis-i Mebu-
san’a 1912’de Bayaz›t’tan, 1914’te ise
Rize’den milletvekili seçildi (1914-
1918). Mondros Ateflkes Antlaflma-
s›’ndan sonra memleketine döndü. Bi-
rinci TBMM’ye Bayaz›t milletvekili se-
çildi (15 May›s 1920). Do¤u illeri ve
kurtar›lm›fl bölgeler göçmenleri için ku-
rulan komisyonda görev yapt›. ‹kinci
dönemde de parlamentodaki yerini ko-
rudu. Ailesi, sonradan “Acarbay” soya-
d›n› ald›.
Süleyman fiefik Pafla
1864 ‹stanbul
1946 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› döneminde Damat Ferit
Pafla Hükûmeti’nde Harbiye Nâz›rl›¤›
yapan, Kuvâ-yi ‹nzibatiye (Halife Ordu-
su) Baflkomutan›. Mühendishane-i Ber-
rî-i Hümayun’u (Topçu Okulu) bitirdi
(1886). Saraya damat oldu. Mondros
Ateflkes Antlaflmas› sonras› “Kuvâ-yi
Milliye’nin hakk›ndan gelirim!” sözü
üzerine, 23 A¤ustos 1919’da Damat Fe-
rit Pafla taraf›ndan Harbiye Nâz›rl›¤›na
getirildi. ‹lk ifli ordu müfettiflliklerini
kald›rmak oldu (16 A¤ustos 1919) ve
ard›ndan genifl atamalara giriflti. Emekli
subaylar› yeniden hizmete ald›. Bundan
sonra, Dahiliye Nâz›r› Adil Bey’le iflbir-
li¤ine girerek “Ali Galip Olay›”n› dü-
zenledi. 18 Nisan 1920’de kurulan Ku-
vâ-yi ‹nzibatiye’ye baflkumandan olarak
atand›ysa da bir ay kadar sonra kendi is-
te¤iyle bu görevden ayr›ld›. Kurtulufl
Savafl›’ndan sonra yurt d›fl›na kaçt›.
“Yüzellilikler” listesine al›nd›¤›ndan
Suriye’de yaflam›n› sürdürdü.
Süleymaniye
I.Dünya Savafl› sonras› ‹ngilizler tara-
f›ndan iflgal edilen (1918), Ankara Ant-
laflmas›’yla (1926) Irak’a b›rak›lan kent.
1784’te ‹brahim Pafla taraf›ndan kurulan
kente, o y›llarda Ba¤dat vali vekili olan
Büyük Süleyman Pafla’n›n ad› verildi;
önce Ba¤dat’a, daha sonra da Musul
eyaletine ba¤land›.
Sümer, Nurullah Esad
1899 ‹zmir
1973 ‹stanbul
Atatürk döneminde bankac›l›k ve sanayi
alan›nda etkinlik göstermek amac›yla
kurulan Sümerbank’›n ilk genel müdü-
rü, siyaset adam›. Sümerbank’›n kurulu-
flu s›ras›nda gösterdi¤i baflar›dan dolay›
Atatürk taraf›ndan kendisine “Sümer”
soyad› verildi. 1939-1950 aras›
TBMM’de yer ald›. Maliye (1944-
1946) ve devlet (1949) bakanl›klar› yap-
t›. 1961-1969 aras›nda senatör seçildi.
Sümerbank
Atatürk döneminde, bankac›l›k ve sana-
yi alan›nda etkinlik göstermek üzere
2262 say›l› yasayla oluflturulan kurulufl
(1933). Devlet Sanayi Ofisi’nin kald›r›l-
mas› üzerine ilk befl y›ll›k sanayi plan›n›
uygulamakla görevli bir devlet bankas›
olarak kuruldu. Kurulufl yasas›nda, sa-
nayileflmenin daha verimli olarak bafla-
r›labilmesi ve devlet sanayi program›n-
da öncelikle kurulmas› istenen sanayi
dallar› için millî ve özel teflebbüsle bir-
likte çal›flacak bir devlet teflkilât› ihtiya-
c›ndan hareketle kuruldu¤u belirtiliyor-
du. Devlet Sanayi Ofisi’nden devrald›¤›
fabrikalar› (Bak›rköy Pamuklu Doku-
ma, Feshane Yünlü Dokuma, Hereke
Sümerbank
Süleyman Sudi Bey
Süleyman S›rr› Bey
Baflbakan ‹smet ‹nönü (kürsüde) ve Ekonomi Bakan› Celâl Bayar (solda, elinde flapka),
Sümerbank Gemlik ‹pek Fabrikas›’n›n temel atma töreninde (28 Kas›m 1938).
13 Ekim 1938’de Ankara’da yap›m› tamamlanan Sümerbank binas› inflaat›.
