872
Yahya Kaptan
me plân› kurduklar› ve Yahya’n›n durumu sezerek
kendisini kurtarm›fl oldu¤u anlafl›lm›flt›r. Sorufltur-
may› gerekti¤i flekilde derinlefltiriyorum. Sonucu arz
ederim.
1’inci Tümen Komutan›
Rüfltü
Tümen Komutan› Rüfltü Bey’in birkaç gün sonra verdi¤i tamamlay›c›
bilgi fluydu:
‹zmit, 5.12.1919
Sivas’ta 3’üncü Kolordu Komutanl›¤›’na
Heyet-i Temsiliye’ye:
Binbafl› Necati Bey’in, Maltepe At›fl Okulu’nda görev-
li memur olmas›na ra¤men, Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti Baflkan› s›fat›n› tak›narak, Kuvâ-yi Milliye
ad›na, bafl›na toplad›¤› Arnavut Küçük Aslan çetesiy-
le ortal›¤› soydurmakta oldu¤u ve Gebze Jandarma
Yüzbafl›s› Nail Efendi’nin de bununla iflbirli¤i yapt›¤›
hususunda, bende flüphe kalmam›flt›r. Son zamanlar-
da, hükûmetin bafl›na dert açan Dar›ca Rum bek-
çilerinin öldürülmesi ve Stelianos ad›nda bir zen-
ginin da¤a kald›r›larak para istenmesi gibi eylem-
lerin, ad› geçen çete vas›tas›yla yapt›r›lmas› ve
bütün bu yap›lanlar›n, böyle baya¤›l›klara yanafl-
mayan Yahya Kaptan’a yükletilerek, kendisi hakk›n-
da gerek oraya, gerek hükûmete as›ls›z ihbarlarda
bulunulmas›, her halde bunlar›n millî teflkilât perdesi
alt›nda halk›n ve hükûmetin bafl›na dert açarak ken-
di keselerini doldurmaktan baflka bir maksat bes-
lemedikleri ve belki de daha baflka siyasî bir maksat-
lar›n›n bulundu¤u yarg›s›n› do¤uruyor. fiimdiye
kadar pek namuslu hareket etmifl ve etmekte olan
Yahya Kaptan’›n bu gibi eylemlere kat›lmamas› ve
yukar›da ad› geçen çetenin kendi koruma bölgesinde
hiçbir rezaletine meydan vermemesi dolay›s›yla,
onun vücudunu resmî veya gayri resmî olarak or-
tadan kald›rmaya çal›fl›yorlar. Dün Yahya Kaptan
yan›ma gelerek, hayat›n›n tehlikede oldu¤unu, bu
yüzden, adamlar›n›n silâh ve cephanelerini getirip
teslim ederek kendisinin de buradan uzaklaflaca¤›n›
bana resmen söyledi. Kendisine gereken ö¤ütleri
vererek ve daha hizmet edecek önemli zamanlar
bulundu¤unu anlatarak, tekrar yerine gönderdim.
Her fleyi iyi bilmesi gereken Gebze ilçesi kay-
makam›ndan durumu resmen sorunca, ald›¤›m
cevap da tamamen yukar›da arz etti¤im flekilde, yani
Necati ve Nail Efendi’lerin aleyhinde, Yahya Kap-
tan’›n lehindedir. Necati Efendi’nin ‹stanbul’da
nereyle haberleflti¤ini bilemiyor isem de, bir yerden
aras›ra para ald›¤› söyleniyor. Bunlar›n varl›¤› ve
cana kastetmifl olmalar› dolay›s›yla, Yahya Kaptan
bu bölgede durmak istemiyor. Bu bak›mdan zaten
muvazzaf bir subay olan Necati Efendi’nin baflka bir
yere, Nail Efendi’nin de daha baflka bir yere gönderil-
mesinin zarurî oldu¤una hükmediyorum. Oralar› ‹s-
tanbul ile haberleflmekte olduklar›ndan, tabiî ben-
denizce bir fley yap›lamamaktad›r. Gere¤inin oraca
yerine getirilmesi arz olunur.
1’inci Tümen Komutan›
Rüfltü
Rüfltü Bey’in verdi¤i bilgilerden uzun uzad›ya bahsederek, durumu 8
Aral›k 1919 tarihinde, Harbiye Nâz›r› Cemal Pafla’ya yazd›m.
Ayn› tarihte, durum ve Cemal Pafla’ya yap›lan müracaat aç›klanarak,
iflin takibi, ‹stanbul’daki teflkilât›m›z›n baflkanlar›na da bildirildi. (Bel-
ge: 203)
On dokuz gün sonra, yani 27 Aral›k 1919 tarihli ve flifreli, flifrenin al-
t›nda Vas›f, d›fl›nda Albay fievket Bey’in imzalar›n› tafl›yan uzun bir
telgrafla, flu bilgi veriliyordu:
“…Güvensizlik ve huzur yoklu¤unun bafll›ca sorumlular› Yahya Kap-
tan ile arkadafl› Kara Aslan ve Alemda¤›’nda dolaflan Sad›k
çeteleridir.”
Yahya Kaptan’›n birtak›m fl›mar›kl›klar›ndan bahsettikten sonra, “...
Bizi, art›k bu haydutu zarar veremeyecek bir duruma getirmeye
teflebbüs ettirmiflti.”
“Öteden beri aralar› iyi olmayan Küçük Aslan çetesinin itibarda ol-
mas› (?!) kendisini çeflitli yollarla suçlar›n› örtbas etmeye yöneltmifl-
tir.”
“Yüzbafl› Nail, Yahya’n›n aleyhindedir. Necati Bey’e gelince, düflmüfl
olan eski hükûmet zaman›nda(!) Kartal ilçesine baflkan seçilerek,
Kuvâ-yi Milliye ad›na merkezle ilgisini kesmifl, Millî teflkilât› kuvvet-
lendirmifl... Yeniköy Rumlar›n›n etraftaki sark›nt›l›klar› üzerine,
Küçük Aslan çetesini dolaflt›rmaya bafllam›fl... Taraf›n›zdan para da
verilmifltir. (?!)”
“Yahya Kaptan her fleyi sonuçsuz b›rakmak manevras›na baflvur-
maktad›r. (?!)”
“Binbafl› Necati, biraz idaresiz ise de cezay› hak etmifl de¤ildir.”
“Gebze kaymakam›n›n... bir an önce baflka bir yere al›narak Rum ve
Ermeni entrikalar›na son verdirilmesi...” (Belge: 204)
Efendiler, bu bilgiler aras›nda, benim bilmedi¤im noktalar da vard›.
Söz gelifli, ben Küçük Aslan çetesinden ve onun itibarl› oldu¤undan
habersizdim. Bu çeteye Necati Bey vas›tas›yla para verdi¤imi kesin-
likle hat›rlayam›yordum.
Yahya Kaptan’›n, verdi¤imiz direktif gere¤ince, düflman çetelerini
yok etmeye ve hiç olmazsa, onlar›n, Hristiyan halka sald›rarak düfl-
man›n maksad›n› gerçeklefltirmeye yönelmifl olan bütün teflebbüs-
lerini baflar›s›z k›lmaya çal›flt›¤›n› pekâlâ biliyorduk.
Gebze kaymakam›n›n içyüzü, flimdi ekleyece¤im belgelerle an-
lafl›labilecektir, san›r›m.
4 Ocak l92l tarihinde, Tümen Komutan› Rüfltü Bey’e, Vas›f Bey’in ver-
di¤i bilgiyi oldu¤u gibi özetleyerek, bu bilgilerin kendisince verilen
bilgilerle çeliflti¤ini bildirdim. Bu bak›mdan durumun güvenilir ve
inan›l›r kimseler vas›tas›yla bir kere daha soruflturulup incelettiril-
mesini ve kendi düflüncesiyle birlikte aç›k olarak bildirilmesini rica
ettim. (Belge: 205)
Efendiler, bu konuda, gerçe¤in ortaya ç›kmas›na yarayan belgeler
üzerinde bilgi sahibi olman›z› istedi¤im için, Rüfltü Bey’in cevab›n›
oldu¤u gibi bilginize sunmama müsaade buyurunuz:
Düzce, 7/8.1.1920
20’nci Kolordu Komutanl›¤›’na
‹lgi: 4.1.1920 tarihli flifre:
Heyet-i Temsiliye Baflkanl›¤›na,
Yahya Kaptan’la ilgili türlü suçlamalar üzerine, bir-
kaç defa, Yüzbafl› Ali Agufl Efendi vas›tas›yla yapt›r-
▲
YAHYA KAPTAN
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
