yete mensup milletvekilleri, kendilerini
gizlemek amac›yla “Felâh-› Vatan”
(Vatan›n Kurtuluflu Grubu) ad›nda bir
grup kurdular. Bu grubun çal›flmalar›
sonucu Meclis-i Mebusan, Anadolu ve
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
ald›¤› kararlar do¤rultusunda, “Misak-›
Millî”yi kabul ve ilân etti (28 Ocak
1920). Osmanl› Meclis-i Mebusan›’n›n
da¤›lmas›ndan sonra Ankara’da topla-
nan TBMM’de, Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, bir iktidar
partisi durumuna geldi. TBMM’nin
üyeleri aras›ndaki görüfl ayr›l›klar›n›n
artmas› üzerine, 10 May›s 1921’de
Mustafa Kemal Pafla’n›n baflkanl›¤›nda
toplanan 151 milletvekili, Anadolu ve
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
mecliste bir grubunu (Müdafaa-i Hukuk
Grubu) kurdu. Kurtulufl Savafl›’n›n za-
ferle sonuçlanmas›ndan sonra, Gazi
Mustafa Kemal Pafla, Halk F›rkas› ad›y-
la siyasî bir parti kurmaya karar vererek
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti örgütünü bu partiye temel
yapt›. Daha sonra millî birli¤in sa¤lan-
mas›nda ve yurdun kurtar›lmas›nda
önemli hizmetleri görülen bu dernek,
görevini tamamlam›fl oldu¤u kabul edi-
lerek feshedildi (11 Eylül 1923).
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Grubu (Birinci Grup)
Birinci TBMM’de Mustafa Kemal ve
arkadafllar›n›n oluflturdu¤u grup. Ad›n›
Sivas’ta kurulan bu addaki cemiyetten al-
d›. 23 Nisan 1920’de TBMM’nin aç›l›-
fl›ndan bir süre sonra milletvekilleri ara-
s›nda giderek farkl› görüfllerin ortaya ç›k-
mas› ve görüfl ayr›l›klar›n›n giderek art-
mas› üzerine 10 May›s 1921’de Mustafa
Kemal’in baflkanl›¤›nda toplanan 133
milletvekili, Anadolu ve Rumeli Müda-
faa-i Hukuk Grubu ad›yla bir grup kurdu-
lar. Esas olarak Meclis’te fikir ve eylem
birli¤ini sa¤lamak ve oylar›n da¤›lmas›n›
önlemek üzere kurulan grubun amac› iki
maddede özetlendi: 1) Misak-› Millî çer-
çevesinde ülkenin bütünlü¤ünü ve ba-
¤›ms›zl›¤›n› sa¤layacak bir bar›fla ulafl-
mak, bu amaçla bütün maddî ve manevî
güçleri gereken hedeflere yöneltmek, 2)
Devlet ve milletin örgütlenmesini Teflki-
72
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu (Birinci Grup)
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu
Nizamnâmesi’nin kapa¤›
Mustafa Kemal, Birinci TBMM’de aç›l›fl konuflmas›n› yaparken.
lât-› Esasiye Kanunu çerçevesinde ad›m
ad›m saptamaya ve haz›rlamaya çal›fl-
mak. Bunun üzerine muhalif milletvekil-
leri, Temmuz 1922’de ‹kinci Grup’u
oluflturdular. Bu nedenle Anadolu ve Ru-
meli Müdafaa-i Hukuk Grubu, Birinci
Grup olarak an›lmaya bafllad›. Bu arada
‹kinci Grup’taki baz› milletvekilleri Bi-
rinci Grup’a geçti ve say›lar› 261’e kadar
ç›kt›. ‹kinci TBMM seçimlerinde iki ba-
¤›ms›z aday d›fl›nda tüm milletvekilleri,
Birinci Grup yanl›s›yd›. Bu grubun tüm
üyeleri dönemin bafllamas›ndan hemen
sonra 11 Eylül 1923’te Cumhuriyet Halk
F›rkas› (sonralar› Cumhuriyet Halk Parti-
si) çat›s› alt›nda topland›lar.
Mustafa Kemal’in, TBMM Baflkan› seçilmesi
sonras› yapt›¤› teflekkür konuflmas›n›n metni.
