d›n cephesi kuvvetleri, 175.Alay Komu-
tan› Binbafl› Hac› fiükrü Bey’in komuta-
s›nda Ayd›n’› geri almak için, 28 Hazi-
ran 1919’da taarruza geçti. Üç gün süren
sokak çat›flmalar›ndan sonra Yunanl›lar,
Ayd›n’dan ç›kar›ld›lar. Ancak, Kuvâ-yi
Milliye güçleri, Ayd›n’› uzun süre elde
tutamad›. Yeni takviye birlikleri getiren
Yunanl›lar, 3 Temmuz’da Ayd›n’› yeni-
den iflgal ettiler. Bunun üzerine Kuvâ-yi
Milliye güçleri, Ayd›n ile Nazilli aras›n-
da Köflk mevkiine çekilerek yeni bir
cephe kurdular. Bu s›rada bölgenin fiilî
komutan› olarak ortaya ç›kan Demirci
Mehmet Efe, Köflk’e gelerek oradaki
“Ayd›n ve Mu¤la Havalisi Umum Millî
Kuvvetler Kumandanl›¤›”n› üzerine al-
d›. Yörük Ali Efe, Menderes Havalisi
Kumandanl›¤›n›, Nuri Bey (Arap Yüz-
bafl›) Menderes Tümen Kumandanl›¤›-
n›, Yüzbafl› Fikri Bey ve daha sonra
Te¤men Zekâi Bey, Ayd›n Alay› Ku-
mandanl›¤›n› ve Binbafl› ‹smail Hakk›
Bey de cephenin Topçu Kumandanl›-
¤›n› üstlendiler. Yap›lan bu düzenleme
sonras› Ayd›n Cephesi Kuvâ-yi Milli-
ye güçleri, düzenledikleri anî bask›n-
larla Yunan ordusunun ilerlemesini
yavafllatt›lar.
Ayd›n ‹li
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Ayd›n ve yö-
resindeki Kuvâ-yi Milliye güçlerini ör-
gütleyip desteklemek amac›yla kurulan
siyasî gazete. ‹lk say›s› 9 Haziran
1920’de Nazilli’de “Ayd›n ve Havalisi
Herakât-› Milliye ve Redd-i ‹lhak” ör-
gütünce yay›mland›. Sahipli¤ini Avukat
Sami Bey (Kutlu¤), baflyazarl›¤›n›
Dr.Burhanettin Bey’in (Onat) yapt›¤›
gazete, 24 Haziran 1920’de Nazilli’nin
ikinci kez Yunanl›lar taraf›ndan iflgali
üzerine yay›n›na son vermek zorunda
kald›.
Ayd›n, Halil Hulki
1869 Siirt
4 Haziran 1940 Ankara
Birinci TBMM Siirt milletvekili. ‹lk ve
ortaö¤renimini Siirt’te tamamlad›. ‹stan-
bul’da gördü¤ü medrese ö¤renimi son-
ras› müderris oldu. 1899’da Siirt’e dö-
nerek rüfltiyede ö¤retmenlik yapt›.
1907’de Bidayet Mahkemesi üyesi ol-
du. 1908’de Siirt Müftülü¤ü’ne atand›.
‹ttihat ve Terakki F›rkas›’na girerek si-
yasete at›ld›. Sivas Kongresi’ne kat›ld›.
Siirt’te Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni
kurdu. Son Osmanl› Meclis-i Mebusa-
n›’na Siirt milletvekili seçildi. Ancak ‹s-
tanbul’a gitmeyip 13 May›s 1920’de
TBMM’ye kat›ld›. fier’iyye-Evkaf ve
Millî E¤itim Komisyonlar›nda görev al-
d›. ‹kinci ve alt›nc› dönemlerde de Si-
irt’ten milletvekili seçildi.
Ayd›n, Mithat
1885 Ayd›n
28 Aral›k 1959 Ankara
TBMM üçüncü dönem Ayd›n milletve-
kili. ‹lk ve ortaö¤renimini Ayd›n’da ta-
mamlad›. ‹stanbul Mühendis Mekte-
bi’ni bitirdi (1911). Samsun-Sivas
(1911-1914) ve Ankara-Erzurum De-
miryolu ‹nflaat Müdürlü¤ü (1914-1919)
emrinde çal›flt›. 1919’da Mühendis
Mektebi Topografya ö¤retmenli¤ine
atand›. Ayd›n’›n iflgali üzerine Kuvâ-yi
Milliye’ye kat›ld›. Söke, Koçarl›, Köflk
ve Nazilli bölgesinde çal›flt›. Mart
1921’de ‹nebolu’ya geçti. Samsun-Si-
vas Demiryolu Yap›m Heyeti Fenniye
Müdürlü¤üne atand›. Üçüncü dönem-
den bafllayarak sekizinci dönem sonuna
dek Ayd›n ve Trabzon milletvekili ola-
rak parlamentoda yer ald›.
Ayd›nda¤, Hac› fiükrü
1883 ‹stanbul
19 Temmuz 1935 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
1901’de te¤men rütbesiyle Harp Oku-
lu’nu bitirdikten sonra Üçüncü Ordu
emrine verildi. Balkan Savafl›’nda Ko-
manova ve Soroviç muharebelerine ka-
t›ld›. Çanakkale ve Anafartalar muhare-
belerinde bulundu. 15 May›s 1919’da
Yunanl›lar›n ‹zmir’e ç›k›p bat› yönünde
ilerlemeleri üzerine bir k›s›m subay ar-
kadafl›yla birlikte 9 Haziran 1919’da
Kuvâ-yi Milliye örgütünü kurup komu-
tanl›¤›n› üstlendi. Ayd›n ve yöresini em-
rindeki kuvvetlerle düflman iflgalinden
kurtard› (27 Haziran 1919). 23 Nisan
1920’de Birinci TBMMDiyarbak›r mil-
letvekili seçildi. Bir süre parlamentoda
görev yapt›ktan sonra yeniden askerli¤e
dönerek 1924’te alay komutanl›¤›na
atand›. 1933’te tu¤bay (tugay komutan›
albay) oldu. Millî Mücadele’deki hiz-
metlerinden dolay› ‹stiklâl Madalyas›yla
ödüllendirildi.
Ayd›nl›k
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda, Türkiye ‹flçi-
Çiftçi Sosyalist F›rkas› taraf›ndan ‹stan-
bul’da yay›mlanan ayl›k siyasî dergi.
Sorumlu müdürlü¤ünü Sadrettin Celâl
Antel’in yapt›¤› derginin sahibi Dr.fiefik
Hüsnü Deymer’di. 1 Haziran 1921’den
1925’e dek 31 say›s› ç›kt›. 1919 y›l›nda
kurulan Türkiye ‹flçi-Çiftçi Sosyalist
F›rkas›’n›n yay›n organ› konumundaki
dergide felsefî, siyasî, e¤itim, edebiyat
ve kültür konular› yan› s›ra Kurtulufl Sa-
vafl›’n› destekleyen yaz›lara da yer veril-
di. Mustafa Suphi, Nâz›m Hikmet,
Dr.fiefik Hüsnü (Deymer), fievket Sü-
reyya (Aydemir), Kerim Sadi, Vedat
Nedim (Tör), Yaflar Nezihe gibi ünlü
kalemler, derginin yaz› kadrosunda yer
ald›. fieyh Said Ayaklanmas› sonras› ç›-
kar›lan Takrir-i Sükûn Kanunu’na göre
12 Mart 1925’te Bakanlar Kurulu kara-
r›yla kapat›ld›, yazarlar› yarg›lan›p çeflit-
li cezalara çarpt›r›ld›.
Ayd›no¤lu, Tufan
bk.
Osman Tufan Pafla
(Ayd›no¤lu, Tufan)
Ayerdem, Ali Hikmet
1877 Yeniflehir (Larissa) Yunanistan
21 Mart 1939 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
1899’da Harp Okulu’nu, 1902’de Harp
154
Ayd›n ‹li
17 Haziran 1920 tarihli Ayd›n ‹li gazetesi
Halil Hulki Ayd›n
Hac› fiükrü Ayd›nda¤
13 Aral›k 1924 tarihli Ayd›nl›k dergisinin
kapa¤›
