217
Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakültelerin-
de Devletler Umumî Hukuku, Anayasa
Hukuku ve 1934’ten bafllayarak Dev-
rim Tarihi dersleri okuttu.
Bafll›ca
eserleri:
Lotus Davas›nda Türkiye-
Fransa Müdafaalar›
(1927),
Türk Köy-
lü ve ‹flçilerinin Haklar›
(1939),
Dev-
letleraras› Hak
(1940),
Atatürk ‹htilâli
(1940),
Aksak Timur’un Devlet Politi-
kas›
(1943).
Bozkurt-Lotus Davas›
Bozkurt adl› Türk flilebi ile Lotus adl›
Frans›z posta vapurunun 2 A¤ustos
1926’da Midilli aç›klar›nda çarp›flmala-
r› ve Bozkurt vapurunun batmas› üzeri-
ne bafllayan uluslararas› dava. Boz-
kurt’un batmas› ve sekiz kiflinin bo¤ul-
mas› üzerine Lotus adl› Frans›z gemisi,
kurtard›¤› 10 Türk denizci ve Boz-
kurt’un kaptan›yla birlikte ‹stanbul’a ge-
lince, Türk hükûmeti, Bozkurt’un kapta-
n› Hasan Bey ile birlikte Lotus’un nö-
betçi kaptan›n› da tutuklayarak sorufltur-
maya giriflti. Frans›z hükûmetinin, buna
itiraz ederek Türkiye’nin davran›fl›n›n
devletleraras› hukuka ayk›r› oldu¤unu
bildirmesi üzerine, anlaflmazl›¤›n çözü-
mü için La Haye Milletleraras› Adalet
Divan›’na baflvuruldu. Fransa, aç›k de-
nizlerde ifllenen suçlar hakk›ndaki so-
ruflturmay› ancak geminin ba¤l› bulun-
du¤u devletin yapabilece¤ini ileri sürdü.
Adalet Divan› ise, bu kural›n zorunlu ve
mutlak bir kural olmad›¤›na, ayr›ca su-
çun etkisi Türk gemisinde görüldü¤ün-
den Türk hükûmetinin ilgilenme hakk›-
n›n bulundu¤una karar verdi ve dava, 7
Eylül 1927’de Mahmut Esat Bozkurt ta-
raf›ndan savunulan Türk tezinin kabu-
lüyle sonuçland›.
Bozok, Salih
1881 Selânik
25 Nisan 1941 ‹stanbul
Atatürk’ün baflyaveri. Ayn› zamanda
Mustafa Kemal’in Selânik’ten mahalle
ve okul arkadafl›d›r. 1902’de Harp Oku-
lu’nu bitirdi. Jandarma subay› olarak
orduya kat›ld›. Tahttan indirilen ve Se-
lânik’teki Ordu Köflkü’nde gözalt›nda
bulunan II.Abdülhamid’in koruma su-
bayl›¤›na atand›. Balkan Savafl›’n›n ç›k-
mas› üzerine ald›¤› emir gere¤i, II.Ab-
dülhamid’i bir Alman yat›na bindirip
gizlice ‹stanbul’a getirdi ve Beylerbeyi
Saray›’na yerlefltirdi. I.Dünya
Savafl›’nda Suriye Cephe-
si’nde Mustafa Kemal Pa-
fla’n›n yaveri oldu (1917).
Onunla birlikte Samsun’a
ç›kt› (19 May›s 1919) ve
Kurtulufl Savafl› boyunca
Mustafa Kemal Pa-
fla’n›n yan›ndan hiç
ayr›lmad›.
Meclis
Baflkan› ve daha son-
ra Cumhurbaflkan› olan Mus-
tafa Kemal Pafla’n›n baflyaverli¤ini
yapt›. 1923’te yarbay rütbesiyle asker-
likten ayr›ld› ve ayn› y›l, o zamanki ad›
Bozok olan Yozgat’tan milletvekili se-
çildi ve ölümüne dek s›ras›yla Bozok
(Yozgat) ve Bilecik milletvekili olarak
parlamentoda bulundu. ‹fl Banka-
s›’n›n kurucular› aras›n-
da yer ald›. Atatürk’ün
ölümünden
duydu¤u
üzüntü üzerine can›na k›y-
ma girifliminde bulunduysa
da kurtar›ld›. Atatürk’ün
çevresinde ve sofras›nda her
zaman yer ald›. Milletvekilli¤i
devam etmesine karfl›n sa¤l›k
durumunun elveriflsizli¤i nede-
niyle yaflam›n›n sonuna dek Yalo-
va’da kald›. An›lar› “Hep Ata-
türk’ün Yan›nda” ad›yla o¤lu Cemil S.
Bozok taraf›ndan yay›mland› (1985).
Bozok, Salih
Lotus gemisiyle Bozkurt fiilebinin çarp›flma
haberine yer veren Resimli Gazete’nin ilk
sayfas›: Bozkurt’un kaptan› Hasan Bey
(altta) ve Lotus’un kaptan› Jean Demons
(üstte).
Salih Bozok (sa¤da), Cumhuriyet Bayram›’n›n 1.y›l kutlamalar›nda Mustafa Kemal’le birlikte
(29 Ekim 1924).
Mahmut Esat Bozkurt (solda), Millî Mücadele y›llar›nda fiükrü Saraço¤lu ile birlikte.
Salih Bozok
