Bozüyük
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda üç kez Yunan
iflgaline u¤rayan, Marmara Bölgesi’nde,
Bilecik iline ba¤l› ilçe. Anadolu Selçuk-
lular› taraf›ndan 1289’da Osman Gazi’ye
verilen topraklar aras›ndayd›. Osmanl›
döneminde Sö¤üt’e ba¤land›; 1885’te
Hüdavendigâr vilâyetine ba¤l› Ertu¤rul
(Bilecik) sanca¤›ndaki Sö¤üt kazas› s›-
n›rlar› içinde bir nahiyeydi. Kurtulufl Sa-
vafl› s›ras›nda üç kez Yunan iflgaline u¤-
rad›. 4 Eylül 1922’de Yunan iflgalinden
kurtulduktan sonra Bilecik’in il yap›lma-
s› üzerine 1926’da Bilecik’in ilçesi oldu.
Bölü¤ün Muharebe Talimi
Alman Generali Litzmann’›n askerlikle il-
gili kitab›n›n Mustafa Kemal taraf›ndan
yap›lan çevirisi. Kütüphane-i Askerî Ya-
y›nlar› içinde yer alan eser, 1912’de ya-
y›mland›. Bölü¤ün savafl e¤itimiyle ilgili
üç taktik meseleyi kapsar. Her biri, birkaç
evreli olup seferî durumdaki bölük için du-
rum, çözüm ve yap›m, elefltiri ve genel dü-
flünceler s›ras›yla düzenlenmifltir. Daha ön-
ce kitab›n, tak›m›n muharebe e¤itimiyle il-
gili bölümünü Selânik’te yay›mlayan
(1909) Mustafa Kemal, kitaba yazd›¤› ön-
sözde Osmanl› ordusunun e¤itim durumu-
na de¤inip yeni bir talimnamenin gerekli
oldu¤unu vurgulad›. Konular›n daha iyi
anlafl›labilmesi için kitaptaki kifli ve yer ad-
lar›, Mustafa Kemal taraf›ndan Türkçeleflti-
rilerek verildi. Kitap “Atatürk’ün Askerli¤e
Dair Eserleri” (Ankara, 1959) içinde yay›m-
land›.
Bölükbafl›, R›za Tevfik
1869 Bulgaristan
30 Aral›k 1949 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› aleyhtar› Osmanl› nâz›-
r›, flair. “Feylesof” lâkab›yla tan›n›r. Bir
y›l kadar ‹stanbul Mekteb-i Sultani’de
okudu. Daha sonra Mekteb-i Mülki-
ye’ye girdiyse de birtak›m ö¤renci olay-
lar›na kar›flt›¤›ndan okuldan at›ld›
(1890). 1891’de girdi¤i T›bbiye-i Mül-
kiye’yi ancak 1899’da bitirebildi. T›bbi-
ye’deki ö¤rencilik hayat› da olayl› geçti;
birkaç kez okuldan ç›kar›ld›. Siyasî ha-
yat› ‹ttihat ve Terakki F›rkas›’na girme-
siyle bafllad›. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan
sonra ilk Osmanl› Meclis-i Mebusan›’na
Edirne milletvekili olarak seçildi
(1908). ‹ttihat ve Terakki F›rkas› ile an-
laflmazl›¤a düflünce, Hürriyet ve ‹tilâf
Partisi’ne geçti. Damat Ferit Hükûme-
ti’nde Maarif Nâz›r› oldu. ‹ki kez fiûra-
y› Devlet Baflkanl›¤› yapt›. Osmanl› de-
legesi olarak Sevr Antlaflmas›’n› imza-
layanlar aras›nda yer ald› (1920). Daha
sonra Dârülfünun’da felsefe dersleri
verdi. Kurtulufl Savafl›’na karfl› olmas›
ö¤rencileri taraf›ndan tepkiyle karfl›la-
n›nca, Dârülfünun’dan ayr›lmak zorun-
da kald› (1922). Kurtulufl Savafl›’ndan
sonra ad› “Yüzellilikler” listesine al›nd›.
29 Haziran 1938’de ç›kar›lan aftan ya-
rarlanarak yaflad›¤› Lübnan’dan yurda
döndü (1943). Ö¤rencilik y›llar›nda fliire
merak sald›; önceleri aruz vezniyle ya-
zarken, daha sonra heceyi benimsedi.
Bafll›ca eserleri:
Felsefe Dersleri
(1914),
Mufassal Kamus-› Felsefe
(2
Cilt, 1916, 1920),
Abdülhak Hâmid ve
Mülâhazât-› Felsefiyesi
(1918),
Rubâ-
iyât-› Ömer Hayyam
(Hüseyin Danifl’le,
1922),
Serâb-› Ömrüm
(1934),
Tevfik
Fikret-Hayat›, Sanat›, fiahsiyeti
(1945),
Ömer Hayam ve Rübaileri
(1945),
R›za
Tevfik’in Tekke ve Halk Edebiyat› ile ‹l-
gili Makaleleri
(1982).
218
Bozüyük
Bozüyük ‹stasyonu’ndan bir görünüm.
R›za Tevfik Bölükbafl›
R›za Tevfik Bölükbafl› (sa¤da), Abdülhak Hâmid Tarhan’la birlikte.
‹brahim Hilmi Bey’in, 1909’da “Bölü¤ün Muharebe Talimi” adl› eserin çeviri ücreti olarak 25
liray› Binbafl› Mustafa Kemal’e verdi¤ine iliflkin belge (solda) ve kitab›n kapa¤›.
