311
Düzenli Ordu
Millî Mücadele içinde yer alan çeteler,
milis kuvvetleri, Müdafaa-i Hukuk,
Redd-i ‹lhak, Heyet-i Milliye gibi de¤i-
flik adlarla an›lan yerel ve bölgesel kuv-
vetlerin, Mustafa Kemal’in iste¤i do¤-
rultusunda tek bir çat› alt›nda toplanma-
s›. Mondros Ateflkes Antlaflmas›’ndan
sonra Anadolu’da bafllayan iflgallere
karfl›, halk›n tepkisi sonucu Kuvâ-yi
Milliye birlikleri oluflmufltu. Bulunduk-
lar› bölgelerdeki askerî birlikler taraf›n-
dan da desteklenen bu birlikler, ço¤un-
lukla sivil kiflilerden olufluyordu. Kuvâ-
yi Milliye, ilk zamanlar, düflman›n iler-
leyiflini yavafllatmak ve iç ayaklanmala-
r› bast›rmak gibi yararl› hizmetler yapt›.
Ancak, bu kuvvetlerle düflman› kesin
yenilgiye u¤rat›p Millî Mücadele’yi ba-
flar›yla sonuçland›rmak mümkün olma-
d›¤›ndan düzenli bir ordu kurmak, bu
orduyu donatmak ve savafl sanat›n›n ku-
rallar›na göre yönetmek gerekiyordu.
Yunanl›lar›n, Sevr Antlaflmas›’n› zorla
uygulatmak ve Türk milletinin direnifli-
ni k›rmak için yeni bir sald›r› bafllatma-
lar›; Trakya ve Anadolu’da iflgal alanla-
r›n› geniflletmeleri, düzenli bir ordunun
kurulmas› zorunlulu¤unu do¤urdu. Bu
arada Bat› Cephesi’ndeki Kuvâ-yi Milli-
ye birlikleri giderek zararl› olmaya bafl-
lam›fllard›. Bunlar›n halktan zorla para
ve asker toplamalar› ve verilen emirleri
dinlememeleri, halkta güvensizlik yara-
t›yordu. Bu durumun devam etmesi,
Millî Mücadele’nin tehlikeye düflmesi-
ne neden olabilirdi. Millî egemenli¤in
tek temsilcisi olan Türkiye Büyük Mil-
let Meclisi, böyle bir duruma ilgisiz ka-
lamazd›. Bu s›rada Bat› Cephesi’nde ge-
liflen olaylar karfl›s›nda TBMM, Kuvâ-
yi Milliye’nin düzenli ordu birliklerine
dönüfltürülmesi karar›n› çabuklaflt›rd›.
Bat› Cephesi Komutan› Ali Fuad Pafla
(Cebesoy), Gediz’deki Yunan birlikleri-
ne karfl› 24 Ekim 1920’de yapt›¤› taar-
ruzda baflar›l› olamam›flt›. Bu baflar›s›z-
l›k karfl›s›nda Çerkez Ethem ve kardefl-
leri, suçu komutanlara ve ordu birlikleri-
ne yüklediler. Komutanlar ise, Çerkez
Ethem’in Kuvâ-yi Seyyare birliklerinin
emirlere uymad›klar›n›, daima tehlike-
den uzak kald›klar›n› ileri sürdüler. Ge-
diz’de u¤ran›lan baflar›s›zl›k üzerine Ali
Fuad Pafla, Bat› Cephesi komutanl›¤›n-
dan al›narak yerine Albay ‹smet Bey
(‹nönü) getirildi. 10 Kas›m 1920’de Bi-
lecik’e giden ‹smet Bey, ilk olarak Ku-
vâ-yi Milliye birliklerini, düzenli ordu
birlikleri hâline getirme çal›flmalar›na
bafllad›. Bu arada Millî Mücadele’nin ilk
günlerinde önemli hizmetleri görülen
Çerkez Ethem kuvvetleri de, Bat› Cep-
hesi içinde yer al›yordu. Çerkez Ethem
ve kardefllerinin, cephe komutan›n› tan›-
mamalar›, düzenli ordu birliklerine ka-
t›lmay› kabul etmemeleri, millî birlik ve
beraberli¤i tehlikeye düflürecek hareket-
lerde bulunmalar› üzerine Bakanlar Ku-
rulu, bu birliklerin da¤›t›lmas›na karar
verdi. Bu karar do¤rultusunda harekete
geçen Bat› Cephesi Komutan› ‹smet
Bey’in, Gediz’deki Çerkez Ethem kuv-
vetlerini yenilgiye u¤ratmas› üzerine
Çerkez Ethem ve kardeflleri, Yunanl›la-
ra s›¤›nd›. Birinci ‹nönü Savafl› s›ras›nda
Kuvâ-yi Milliye birliklerinin düzenli or-
duya dönüfltürülmesinden hemen sonra
di¤er sorunlar›n çözümlenmesine çal›-
fl›ld›. Ordunun asker ihtiyac›n›n karfl›-
lanmas› için seferberlik ilân edilerek,
yeniden askere alma ifllemlerine bafllan-
d›. Subay kadrosunun tamamlanmas›
için ‹stanbul’dan kaç›p gelen subaylar›n
kadroya al›nmas›, Anadolu’daki terhis
edilmifl subaylar›n yeniden silâh alt›na
al›nmas›, Ankara’da bir e¤itim yeri aç›-
larak subay yetifltirilmesi; ayr›ca, ordu-
nun silâh ve malzeme ihtiyac›n›n temini
için ‹tilâf Devletleri’nin kontrolünde bu-
lunan depolardan Anadolu’ya silâh ve
malzeme kaç›r›lmas›; ‹ngilizlere karfl›
mücadele etti¤imiz için, ç›karlar› gere¤i,
Sovyet Rusya’n›n yapt›¤› silâh yard›-
m›ndan yararlan›lmas›; Kâz›m Karabe-
kir’in, do¤uda Ermenilere karfl› kazand›-
¤› zaferden sonra, ‹tilâf Devletleri’nin
Ermenilere verdi¤i silâh ve cephanenin
ele geçirilmesi, Anadolu’da Türk ustala-
r›n›n çal›flmalar› ve gayretleri sonucu
kurulan basit imalâthanelerde, eldeki
imkânlara göre silâh ve malzeme yap›m›
gibi birtak›m kararlar al›nd›.
Düzgören, fievket Seyfi
1880 ‹stanbul
28 Aral›k 1948 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan. Ye-
dinci Dönem Mardin milletvekili. Harp
Okulu’nu (1902) ve Harp Akademi-
si’ni (1905) bitirdikten sonra ‹kinci Or-
du emrine verildi. 21 Mart 1920’de
Millî Mücadele’ye kat›lmak üzere An-
kara’ya geldi ve Do¤u Cephesi Komu-
tanl›¤›nda görev ald›. 1 Mart 1921’de
tümgeneral rütbesini ald›. Kafkas Tü-
men Komutan Vekilli¤ine atand›ktan
sonra 13.Kafkas Tümen Komutanl›¤›-
na getirildi. 1939’da emekli oldu.
1946-1948 aras› Mardin milletvekili
olarak TBMM’de bulundu.
Düzgören, fievket Seyfi
Düzenli orduya kat›lmak üzere Eskiflehir’de toplanan atl› ve yaya Kuvâ-yi Milliyecilerden bir
grup (23 Mart 1920).
TBMM’ye ba¤l› düzenli ordu subaylar›ndan üçü (1920).
fievket Seyfi Düzgören
