med Âkif, Maarif Vekili Hamdullah
Suphi’nin (Tanr›över) ›srar› üzerine
Kahraman Ordumuza adad›¤› bir fliirini
yar›flmaya soktu. TBMM’nin 12 Mart
1921 tarihli oturumunda Mehmed
Âkif’in fliiri ulusal marfl olarak kabul
edildi. fiiirin bestelenmesi için aç›lan
ikinci yar›flmaya 24 besteci kat›ld›.
1924’te Ankara’da toplanan seçici ku-
rul, Ali R›fat Ça¤atay’›n bestesini kabul
etti. Bu beste 1930 y›l›na kadar Ulusal
Marfl olarak çal›nd›ysa da 1930’da de-
¤ifltirilerek Cumhurbaflkanl›¤› Orkestra-
s› fiefi Osman Zeki Üngör’ün haz›rlad›-
¤› bugünkü beste yürürlü¤e kondu. Mar-
fl›n armonilemesini Edgar Manas, bando
düzenlemesini ‹hsan Servet Künçer
yapt›. Dokuz dörtlük ve bir befllikten
oluflan ‹stiklâl Marfl› fliirinin ilk iki dört-
lü¤ünün ‹stiklâl Marfl› güftesi olarak
söylenmesi uygun görüldü.
‹stiklâl Savafl›
bk.
Kurtulufl Savafl›
‹fl Bankas›
bk.
Türkiye ‹fl Bankas›
‹flgaller
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ‹tilâf Devlet-
lerince Anadolu’da iflgal edilen yerler.
Mütareke sonras› ‹tilâf Devletleri, bir
yandan Bo¤azlar› iflgal ederken, bir
yandan da ‹stanbul’da karargâh kura-
rak, Osmanl› Hükûmeti’ni dolayl› da
olsa etki alt›na alm›fllard›. Daha sonra,
‹ngilizlerle Frans›zlar, planlar›na uygun
olarak Orta Do¤u’yu paylaflt›lar. Bu
arada Anadolu’da kendilerine ay›rd›k-
lar› bölgelerin stratejik bak›mdan
önemli olan baz› yerleri ufak birliklerle
denetim alt›na ald›lar. Frans›zlar: Dört-
yol, Mersin, Adana ve yörelerini, Af-
yonkarahisar ‹stasyonu’nu iflgal etti. ‹n-
gilizler: Batum, Antep, Cerablus kentle-
rini, Konya ‹stasyonu’nu, Marafl, Bire-
cik, Urfa ve Kars’› iflgal etti. Marafl ve
çevresi daha sonra Frans›zlara b›rak›ld›.
‹talyanlar ise, Antalya, Kufladas›, Fethi-
ye, Bodrum ve Marmaris ile yak›n yö-
relerini iflgal etti. Böylece ‹tilâf Devlet-
leri, Ateflkefl Antlaflmas› hükümlerini
uygulatmak amac›yla önemli merkezle-
ri ellerine geçirmifl oldular. Daha sonra
15 May›s 1919’da ‹zmir ve çevresi Yu-
nanl›lar taraf›ndan iflgal edildi.
‹fltirakçi Hilmi
bk.
Hüseyin Hilmi (‹fltirakçi Hilmi)
‹talya ‹tilâfnamesi
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda çarp›flmalara
son vermek amac›yla Osmanl› Hükû-
meti’yle ‹talyanlar aras›nda Londra’da
imzalanan antlaflma (13 Mart 1921). ‹s-
tanbul Hükûmeti ad›na Hariciye Vekili
Bekir Sami Bey ile ‹talya Hariciye Ve-
kili Kont Sforza aras›nda imzalanan
antlaflmada, Trakya ve ‹zmir’in Türki-
ye’ye iadesi, ‹talyan askerlerinin Ana-
dolu’dan çekilmesi ve ‹talya’n›n serma-
ye yard›m›nda bulunmas› gibi konular
ele al›nd›ysa da antlaflma hükümleri
TBMM Hükûmeti taraf›ndan kabul
edilmedi.
‹tilâf Devletleri
1898-1905 aras› ‹ngiltere, Fransa ve
Rusya aras›nda imzalanan bir dizi ant-
laflma sonucu 1907’den sonra oluflturu-
lan siyasî birli¤e verilen ad. I.Dünya Sa-
vafl› öncesi Almanya’n›n ekonomik ve
askerî yönden güçlenmesi karfl›s›nda
kendine müttefik arayan Fransa, Rusya
ile bir antlaflma imzalad›ktan (1892)
sonra ‹ngiltere’ye ittifak önerdi. Fran-
sa’n›n amac›, Almanya’y› do¤udan ve
bat›dan kuflatmakt›. Daha önce Alman-
ya ile ittifak yapmak isteyen ‹ngiltere,
bu girifliminin sonuçsuz kalmas› üzerine
Fransa’ya yaklaflt›. 1904’te Fransa ile
‹ngiltere aras›nda bir antlaflma imzalan-
d›. 1907’de ‹ngiltere-Rusya antlaflma-
s›yla üç devlet aras›ndaki ç›kar çat›flma-
lar› çözümlenerek siyasî birlik tamam-
land›. Almanya ile ‹tilâf Devletleri ara-
s›ndaki rekabet ve silâhlanma yar›fl›,
I.Dünya Savafl›’n›n bafllamas›na neden
oldu. Savafl s›ras›nda, ‹ttifak Devletle-
ri’nden ayr›lan ‹talya ve Romanya, ‹tilâf
Devletleri yan›nda yer ald›. Daha sonra
ABD ve Yunanistan da onlara kat›ld›.
Savafl› kazanan ‹tilâf Devletleri, Osman-
l› Devleti’yle imzalad›¤› Mondros Atefl-
kes Antlaflmas› (30 Ekim 1918) sonras›
Anadolu’nun çeflitli bölgelerini iflgal et-
tilerse de Millî Mücadele’den zaferle ç›-
k›lmas› üzerine TBMM Hükûmetiyle
Lozan Bar›fl Antlaflmas›’n› imzalamak
zorunda kald›lar.
‹ttifak Devletleri
I.Dünya Savafl›’nda Almanya, Avustur-
ya-Macaristan ve ‹talya aras›nda olufltu-
rulan siyasî birlik. Berlin Kongresi’nden
sonra Almanya Baflbakan› Bismarck,
Fransa ile ç›kabilecek yeni bir savafla
karfl›, Avusturya-Macaristan ‹mparator-
lu¤u’yla bir ittifak kurmak istedi. Bis-
marck’›n endiflesi, Fransa’n›n, Rusya ile
bir ittifak yapmas› durumunda, Alman-
ya’n›n tek bafl›na iki cephede birden sa-
vaflmas›n›n yarataca¤› zorluktu. Avus-
turya-Macaristan ‹mparatorlu¤u da,
Rusya’ya karfl› Almanya ile bir antlafl-
ma yap›lmas›ndan yana oldu¤undan iki
ülke aras›nda Ekim 1879’da bir antlafl-
ma yap›ld›. ‹talya da, kendi yay›lma böl-
gesindeki Tunus’un, Fransa taraf›ndan
iflgali üzerine bu ittifaka yanaflt›. Fran-
sa’ya karfl› ‹talya’dan yard›m görebile-
ce¤ine inanan Bismarck, ‹talya ile
Avusturya-Macaristan yak›nlaflmas›n›
sa¤lad› ve bunun sonucu Almanya,
Avusturya-Macaristan ve ‹talya aras›n-
da befl y›l süreli gizli bir antlaflma imza-
land› (1882). Bu antlaflmaya göre, taraf-
lar birbirlerine karfl› oluflabilecek ittifak-
lara girmeyecekler; birbirlerini ilgilendi-
ren siyasî ve ekonomik konularda dan›fl-
ma yolunu benimseyecekler; ittifak üye-
lerinden biri, bir büyük devlete karfl› sa-
vafla girmek zorunda kal›rsa, di¤erleri
tarafs›z kalabilecekti. 1888’de Romanya
da üye devletlerle ayr› ayr› anlaflmalar
imzalayarak, ‹ttifak Devletleri grubuna
kat›ld›. ‹talya ve Avusturya-Macaristan
ayn› ittifak içinde yer almakla beraber,
Balkanlar’da yay›lma konusunda reka-
bet hâlindeydiler. Bu nedenle ‹ttifak
üyeleri aras›ndaki ba¤lar giderek zay›f-
lad› ve bunun sonucu ‹talya, I.Dünya
Savafl› bafllad›¤›nda bir süre tarafs›z kal-
d›ktan sonra ‹tilâf Devletleri yan›nda sa-
vafla girdi. 12 A¤ustos 1914’te Almanya
ile bir antlaflma imzalayan Osmanl›
Devleti yan› s›ra Ekim 1915’te de Bul-
garistan, ‹ttifak Devletleri’ne kat›ld›.
‹ttihat ve Terakki Cemiyeti
(F›rkas›)
‹stibdat yönetimine ve II.Abdülha-
mid’in flahs›na karfl› savaflan Jön Türk-
ler’den bir grubun, Kanun-› Esasi’nin
(Anayasa) yeniden yürürlü¤e konmas›
ve Meclis-i Mebusan’›n aç›lmas› ama-
c›yla kurdu¤u, II.Meflrutiyet’in ilân›nda
etkili rol oynayan, 1913 Bab›âli Bask›-
n›’ndan sonra I.Dünya Savafl› sonuna
468
‹stiklâl Savafl›
‹tilâf Devletleri bayraklar›n›n yer ald›¤› bir düzenleme.
Osmanl› ‹ttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1916
tarihli Nizamnamesi’nin kapa¤›.
