Tokcan, Hasan
1866 Denizli
7 Ekim 1943 Denizli
Birinci TBMM Denizli milletvekili.
Medrese ö¤renimi gördü. Müderrislik
ve müftülük yapt›. Millî Mücadele’yi
destekledi. Birinci TBMM’ye Deniz-
li’den milletvekili seçildi (1920). Millet-
vekilli¤i sona erince memleketine döne-
rek çiftçilikle meflgul oldu.
Tokgöz, Ahmed ‹hsan
1868 Erzurum
27 Aral›k 1942 De¤irmendere/‹zmit
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Anadolu’daki
geliflmeleri yabanc› bas›na duyuran ya-
zar, yay›mc› ve siyaset adam›. ‹lk ve orta-
ö¤renimini ‹flkodra ve fiam’da tamamla-
d›. MülkiyeMektebi’ni bitirdi (1887). Bir
süre Hariciye Nezareti Tercüme Kale-
mi’nde ve Tophane Müflirli¤i’nde çal›flt›.
Bu arada “Umran” adl› haftal›k bir dergi
ç›kard› (3 Ekim 1887). Bir yandan da
Rumca gazete ç›karan Nikolaidis’in ya-
y›mlad›¤› “Servet” adl› Türkçe günlük
gazetede çevirmen olarak çal›flt›. Topha-
ne Müflirli¤i’ndeki görevinden ayr›l›nca
gazetecili¤i kendine u¤rafl edindi.
1889’da fiafak dergisini yay›mlad›.
1890’da Âlem Matbaas›’n› sat›n ald›.
1891’de Servet gazetesinin eki olarak
haftal›k “Servet-i Fünun”u ç›karmaya
bafllad›. 1895’te Recaizâde Ekrem’in tav-
siyesiyle Servet-i Fünun’u bir edebiyat
dergisi hâline getirdi. 1907 bafllar›nda Se-
lânik’teki gizli ‹ttihat ve Terakki Cemiye-
ti’ne girdi. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan son-
ra Servet-i Fünun’un sayfalar›nda siyase-
te daha fazla yer verdiyse de bir süre son-
ra gazeteyi eski hâline dönüfltürdü. Edebi-
yat-› Cedide veya derginin ad›yla an›lan
edebî ak›m›n yay›n organ› olarak Türki-
ye’de en uzun süre yay›mlanan edebiyat
dergilerinden biri oldu. Yüksek Ticaret
Mektebi’nde iktisadî co¤rafya ö¤retmen-
li¤i yapt› (1909-1915). Mütareke y›llar›n-
da Pierre Loti Cemiyeti’nin kurucular›
aras›nda yer ald›. ‹stanbul’un iflgalinden
(16 Mart 1920) sonra De¤irmendere’de
örgütlenen direnifl hareketine kat›ld›. Tu-
tuklanaca¤›n› anlay›nca Avrupa’ya kaçt›.
Almanya ve Avusturya’da kurdu¤u haber
ajans›yla Millî Mücadele’yi yabanc› bas›-
na duyurdu. Lozan Bar›fl Konferans›’nda
Türk bas›n bürosunun yöneticili¤ini yap-
t›. Konferans bitiminde ‹stanbul’a döndü.
1931-1942 aras› Ordu milletvekili olarak
parlamentoda yer ald›. Baflta Jules Verne
olmak üzere birçok Frans›z yazar›n ro-
man ve baz› bilimsel eserini Türkçeye çe-
virdi. 50’ye yak›n çevirisi yan› s›ra gezi,
roman ve an› türünde eserler yazd›.
Bafl-
l›ca eserleri:
Avrupa’da Ne Gördüm?
(1891),
Tuna’da Bir Hafta
(1911),
Tirol
Cephesinden Atefl Hatt›na
(1917),
Mat-
buat Hat›ralar›m
(2 cilt, 1930-1931).
Toklu Sivrisi
Büyük Taarruz s›ras›nda 26 A¤ustos
1922’de yo¤un çarp›flmalar›n yafland›¤›,
Afyonkarahisar’›n bat›s›ndaki dik ya-
maçl› tepe.
Toksöz
Abdülkadir Kemali Ö¤ütçü taraf›ndan 3
Eylül 1924’te Adana’da yay›mlanan
günlük gazete. fieyh Said ‹syan› s›ras›n-
da ç›kar›lan Takrir-i Sükûn Kanunu son-
ras› 31 Aral›k 1924’te hükûmet karar›y-
la kapat›ld›.
Tolon, ‹brahim
1880 Karadeniz Ere¤lisi
2 Aral›k 1956 ‹zmit
‹kinci TBMM Kocaeli milletvekili.
Harp Okulu’nu bitirdikten (1900) sonra
çeflitli askerî birliklerde görev yapt›.
1913’te jandarma s›n›f›na geçti. Nisan
1920’de ‹stanbul Hükûmeti taraf›ndan
emekli edildi. 3 Haziran 1920’de Ana-
dolu’ya geçerek Millî Mücadele’ye ka-
t›ld›. Bolu Jandarma Tabur Komutanl›-
¤›na atand›. Kas›m 1921’de Subay Oku-
lu Müdürlü¤üne getirildi. ‹kinci
TBMM’ye Kocaeli milletvekili seçildi
(1923). 1927’de fiark ‹stiklâl Mahkeme-
si üyeli¤ine atand›. 1927-1931 ve 1939-
1946 aras› Kocaeli milletvekili olarak
yeniden parlamentoda yer ald›.
Tolun, Abdülaziz Mecdi
1865 Bal›kesir
27 A¤ustos 1941 ‹stanbul
Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda fier’iyye ve
Evkaf Vekâleti Müsteflarl›¤› yapan siya-
set adam›, flair. Rüfltiyeyi bitirdikten
sonra müderris ve flair olan day›s› Yah-
yâ Nefî Efendi’den Arapça ve ‹slâmî
ilimler ö¤rendi. Bal›kesir ‹dadîsi’nde
Türkçe ve edebiyat ö¤retmenli¤i yapt›.
fiam’a ve ard›ndan Girit’e atand› (1893).
Burada yay›mlanan Hakikat gazetesinde
yaz›lar› ç›kt›. Girit ‹syan› üzerine (1897)
‹stanbul’a döndü ve ticaretle u¤raflt›.
II.Meflrutiyet sonras› Osmanl› Meclis-i
Mebusan›’na Karesi (Bal›kesir) mebusu
seçildi. Son Osmanl› Meclis-i Mebusa-
n›’n›n kapanmas› üzerine Kurtulufl Sa-
vafl›’na kat›lmak üzere Ankara’ya gitti.
1920’de Büyük Millet Meclisi Hükûme-
ti taraf›ndan fiûra-y› Evkaf üyeli¤ine ge-
tirildi. 1923-1924 y›llar›nda fier’iyye ve
Evkaf Vekâleti Müsteflarl›¤› yapt›.
1924’te fier’iyye ve Evkaf Vekâleti’nin
kald›r›l›fl› üzerine ‹stanbul’a döndü ve
bir daha resmî görev kabul etmedi. So-
yad› Kanunu’ndan sonra “Tolun” soya-
d›n› ald›. 20.yüzy›l›n tasavvuf flairleri
aras›nda önemli bir yere sahip olan
Mecdi’nin tercüme ve telif, büyük bölü-
mü yay›mlanmayan çok say›da eseri
vard›r.
Tomruk, Ahmet Esat
bk.
‹ngiliz Kemal
(Ahmet Esat Tomruk)
Tomruk, Mehmet Mahir
1884 ‹stanbul
1954 ? ‹stanbul
1931’de Nijad Sirel’le birlikte Bur-
sa’daki Atatürk An›t›’n› yapan heykelt›-
rafl. 1916’da bitirdi¤i Sanayi-i Nefise
Mektebi’nde ‹hsan Özsoy’un ö¤rencisi
oldu. Münih Güzel Sanatlar Akademi-
si’nde Prof.Kurtz ve Prof.Belecker’in
804
Tokcan, Hasan
Hasan Tokcan
Ahmed ‹hsan Tokgöz
Abdülaziz Mecdi Tolun
Toksöz gazetesinin 16 Aral›k 1924 tarihli
nüshas›.
Ahmed ‹hsan Tokgöz taraf›ndan ç›kar›lan
Servet-i Fünun dergisinin kapa¤›.
