çal›flmalar› yapmak ve I.Dünya Sava-
fl›’nda Osmanl› Devleti’nin Bat› Trakya,
Kafkasya, Irak, Sina gibi bölgelerde yi-
tirmifl oldu¤u topraklar› yeniden ele ge-
çirmek amac›yla kuruldu ve bu alanda
yo¤unlaflt›. Süleyman Askerî Bey’in
baflkan› oldu¤u örgütte Kuflçubafl› Eflref,
Hasan Tahsin, Sapancal› Hakk›, Ömer
Naci, Çerkez Reflit, Yakup Cemil gibi
isimler yer ald›. Osmanl› Devleti’nin
I.Dünya Savafl›’ndan yenilgiyle ç›kmas›
ve ‹ttihatç›lar›n yönetimden uzaklaflt›r›l-
mas› sonras› etkinli¤ini yitirdi ve daha
sonra da¤›ld›.
Teflvik-i Sanayi Kanunu
Atatürk döneminde, sanayinin kurulma-
s› ve gelifltirilmesi amac›yla kabul edi-
len yasa (28 May›s 1926). ‹zmir’de 17
fiubat 1923’te toplanan Türkiye ‹ktisat
Kongresi’nde al›nan kararlardan biri de
sanayinin teflvik edilmesi oldu¤undan
Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda ekonomide
özel giriflimcili¤e önem verildi. Özel gi-
riflimcili¤in sanayileflme yolundaki ça-
balar›na destek amac›yla TBMM, Tefl-
vik-i Sanayi Kanunu’nu kabul etti (28
May›s 1926) ve 1927’de yasa, daha da
kuvvetlendirilerek imalât ve madencilik
alanlar›nda faaliyet gösteren sanayi ku-
rulufllar›na önemli teflvikler getirdi. Bu-
na göre, uygun görülen iflletmelere kar-
fl›l›ks›z arazi verilmesi; flirketlerin, ka-
zanç ve gümrük vergileri ile harçlardan
muaf tutulmas›, flirketlere özel haberlefl-
me hatlar› kurma konusunda kolayl›k
sa¤lanmas›, devlet demir ve denizyolla-
r›n›n bu kurulufllara ait malzemelerin ta-
fl›nmas›nda %30 indirim uygulamas›,
flirketlere bir y›ll›k imalât de¤erinin
%10’u kadar prim ödenmesi, yasadan
yararlanan flirketlerin mal fiyatlar›, ithal
mallardan %10 pahal› olsa bile kamu
kesimine, bu flirketlerin mallar›n› sat›n
alma mecburiyeti getirilmesi gibi baz›
kolayl›klar sa¤land›. Ayr›ca, özendirilen
giriflimlerde kural olarak Türklerin ça-
l›flt›r›lmas› gerekti¤i, sadece yönetici ve
muhasebecilerin yabanc› olabilece¤i, ni-
telikli ifl gücü gerekti¤inde ülke d›fl›n-
dan, k›sa süreli ve Türklere ayn› ifli ö¤-
retmek kofluluyla yabanc› iflçi getirilebi-
lece¤i hükme ba¤land›. Yasadan yarar-
lanan kurulufllar›n say›s› 1928’de
1.261’e, 1929’da 1.589’a, 1930’da
1.857’ye yükseldi. Yeni kurulup da ya-
sadan yararlanmaya bafllayan flirketlerin
say›s› 1927’de 140, 1928’de 157,
1929’da 118, 1930’da 106 oldu.
1930’larda devletçili¤in ekonomi politi-
kalar›na egemen olmas›yla birlikte Tefl-
vik-i Sanayi Kanunu’nun önemi azald›
ve 1932’de yasan›n getirdi¤i baz› teflvik-
ler kald›r›ld›.
Tevfik Bey
1862 Van
7 May›s 1930 Ankara
Birinci TBMM Van milletvekili. Özel
ö¤renim gördü. Muradiye ilçesi nüfus
kâtibi olarak devlet hizmetine girdi. Çe-
flitli görevlerde bulundu. Birinci
TBMM’ye Van milletvekili seçildi
(1920). Milletvekilli¤i sona erince An-
kara’ya yerleflti. Kâflgarl› Mahmud’un
“Dîvânü Lûgat-it-Türk” adl› eserini ilk
kez Türkçeye çevirdi. Ailesi, daha sonra
“Demiro¤lu” soyad›n› ald›.
Tevfik Bey (Çerkez)
bk.
Çerkez Tevfik
Tevfik Pafla (Ahmed) (Okday)
11 fiubat 1845 ‹stanbul
8 Ekim 1936 ‹stanbul
1921 Londra Konferans›’nda, Türki-
ye’yi Ankara Hükûmeti’nin temsil et-
mesi gerekti¤ini belirten son Osmanl›
sadrazam›. Tam ad›, Ahmed Tevfik Ok-
day’d›r. Vidin Rüfltiyesi’ni ve Harp
Okulu’nu bitirdi. Askerlikten ayr›larak
Bab›âli Tercüme Odas›’na girdi. Harici-
ye Nâz›rl›¤›’nda görevlendirildi; Atina
ve Berlin’de elçilik yapt›ktan sonra
1895’te Hariciye Nâz›r› ve II.Meflruti-
yet’in ilân› sonras› Âyan Meclisi üyesi
oldu; 31 Mart Vak’as› dolay›s›yla bofla-
lan sadrazaml›k makam›na getirildi.
1909’da Londra elçili¤ine atand›. I.Dün-
ya Savafl› s›ras›nda Âyan Meclisi bafl-
kanl›¤› yapt›. 11 Kas›m 1918’de ikinci
kez sadrazam oldu. Osmanl› Devleti’ni
Paris Bar›fl Konferans›’nda temsil etti;
bar›fl koflullar›n› a¤›r buldu¤undan göre-
vinden ayr›ld›. 21 Ekim 1920’de yeni-
den sadrazaml›¤a getirildi. Bu dönemde
Anadolu’da yürütülen Kurtulufl Sava-
fl›’na yak›nl›k duydu; Ankara Hükûme-
ti’yle iliflki kurmaya çal›flt›. Londra
Konferans›’na (1921) Osmanl› heyeti
baflkan› olarak kat›ld›ysa da konferans-
ta, Türkiye’yi Ankara Hükûmeti’nin
temsil etmesi gerekti¤ini belirterek gö-
rüflmelerde Bekir Sami Bey’in ön plana
ç›kmas›n› sa¤lad›. Mart 1922’de harici-
ye nâz›rl›¤›na getirildi. 1 Kas›m 1922’de
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin “Sal-
tanat›n kald›r›lmas›” karar› üzerine istifa
etti. Soyad› Kanunu (1934) sonras› “Ok-
day” soyad›n› ald›.
Tevhid-i Efkâr
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ‹stanbul’da
yay›mlanan günlük siyasî gazete. 15
Haziran 1921’de Velid Ebüzziya tara-
f›ndan Tasvir-i Efkâr gazetesinin yerine
yay›mlanmaya bafllad›. Kurtulufl Sava-
fl›’n› destekleyen ‹stanbul’daki en etkili
gazetelerden biri oldu ve tiraj› 35 bine
kadar ç›kt›. Gazete binas›, ayn› zamanda
800
Teflvik-i Sanayi Kanunu
Teflvik-i Sanayi Kanunu kitab›n›n kapa¤›.
Tevfik Bey
Ahmed Tevfik Pafla
Londra Konferans›’na Osmanl› heyeti baflkan› olarak kat›lan Ahmed Tevfik Pafla (önde, sa¤-
dan ikinci) delegelerle birlikte.
10 Eylül 1922 tarihli Tevhid-i Efkâr gazete-
sinde “‹zmir’in Kurtuluflu” haberi.
