795
Tekel Bakanl›¤›
bk.
Gümrük ve Tekel Bakanl›¤›
Tekel Genel Müdürlü¤ü
Cumhuriyet döneminde (1931) ç›kar›-
lan bir kanunla tütün, alkollü içkiler ve
tuz gibi maddelerin devlet tekeline al›n-
mas› sonras›, Maliye, Gümrük ve ‹nhi-
sarlar Vekâleti’ne ba¤l› olarak çal›flan,
özel yasalarla devlet tekellerini ifllet-
mek ve yönetmek, bunlarla ilgili kaçak-
ç›l›klar› izlemekle görevlendirilen ka-
mu iktisadî kuruluflu. 1931’de Maliye
Vekâleti Taraf›ndan ‹dare Olunan ‹nhi-
sarlar Hakk›ndaki Kanun’la tütün, al-
kollü içkiler ve tuz, devlet tekeline al›n-
d›. Ard›ndan, 1932’de Maliye Vekâle-
ti’nin görev ve yetkileri, Gümrük ve ‹n-
hisarlar Vekâleti’ne devredilerek birlefl-
tirildi ve en son olarak 1941’de günü-
müzdeki Tekel Genel Müdürlü¤ü ku-
ruldu. Görevleri, tütün, ispirto ve ispir-
tolu içkiler, tuz tekellerini yönetmek;
kahve ve viski ithal ve sat›fl›yla u¤rafl-
mak; özel sektörün üretti¤i flarap ve si-
gara üretimini denetlemek, bunlar›n
vergi ve resimlerini toplamakt›r.
Tekelio¤lu, Sinan
1893 Edirne
1965 Ankara
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Anadolu’ya
geçerek Tekelio¤lu Sinan Pafla takma
ad›yla Kilikya Bölgesi Komutanl›¤›na
atanan asker ve siyaset adam›. As›l ad›
Ali Ratip’tir. 1911’de Mekteb-i Harbi-
ye’yi bitirdikten sonra 1912’de Balkan
Savafl›’na kat›ld›. Bir y›l Yunanistan’da
tutsak kald›ktan sonra Sina ve Çanakka-
le’de savaflt›. Ulusal Kurtulufl Savafl›’na
kat›lmak için Anadolu’ya geçti¤inde
yüzbafl›yd›. Urfa ve Marafl yöresindeki
Kuvâ-yi Milliyecileri örgütlemesi için
1919’da Mustafa Kemal taraf›ndan Ki-
likya Bölgesi Komutanl›¤›na getirildi.
Adana ve yöresinde halk›n iflgal kuvvet-
lerine karfl› mücadelesini örgütledi. Kur-
tulufl Savafl› sonras› 1924’te binbafl› rüt-
besiyle emekli oldu. 1927’de Fethiye,
1931’de Akflehir kaymakaml›klar›nda
bulundu. 1935’te ‹stanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra
Adana’da avukatl›k yapt›. 1938-1950
aras› Cumhuriyet Halk Partisi’nden,
1950-1957 aras› ise Demokrat Parti’den
Adana milletvekili seçildi.
Tekin, Mustafa Rasim
1877 Arapkir/Malatya
3 Eylül 1939 Elâz›¤
Birinci TBMMElâziz (Elâz›¤) milletve-
kili. ‹lk ve ortaö¤renimini Arapkir’de ta-
mamlad›ktan sonra Arapkir ‹lçesi Tahri-
rat Kalemi Kâtipli¤i ve k›sa bir süre
Arapkir Ermeni Okulu’nda Türkçe ö¤-
retmenli¤i ve s›navla dava vekilli¤i ruh-
sat› ald›ktan sonra Elâz›¤’da avukatl›k
yapt›. Birinci TBMM’ye Elâziz millet-
vekili seçildi (1920). Milletvekilli¤i so-
na erince Elâz›¤’a yerleflip avukatl›k
mesle¤ini sürdürdü.
Tekirda¤
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda 20 Temmuz
1920-15 Ekim 1922 aras› Yunan iflga-
linde kalan ve daha sonra ‹talyanlar›n ve
‹ngilizlerin denetimine geçen kent. Yö-
renin Osmanl›lar›n eline geçmesi,
1352’de Süleyman Pafla’n›n Gelibo-
lu’ya yerleflmesinden sonrad›r. 16.yüz-
y›la dek bar›fl içinde yaflanan yöre, bu
dönemde büyük geliflme gösterdi. Te-
kirda¤ Liman›, ‹stanbul’un ihtiyaçlar›n›
karfl›lama aç›s›ndan büyük önem kazan-
d›. Trakya yöresinden elde edilen g›da
maddeleri ‹stanbul’a bu limanla iletildi.
Osmanl› yönetimiyle bafllayan bar›fl sü-
reci 16.yüzy›lda Suhte ayaklanmalar›yla
kesintiye u¤rad›. 19.yüzy›lda Tekir-
da¤’da etkili olan âyanlar›n yolsuzlukla-
r› ve merkezî yönetimle çat›flmalar›n›n
yol açt›¤› olaylar, yöreyi olumsuz yönde
etkiledi. 1720’de Macar Ba¤›ms›zl›k
Hareketinin önderi Erdel Prensi II.Fe-
renc Rakoczi, Avusturya’ya yenilince
Osmanl›lara s›¤›nan Macarlar yöreye
yerlefltirildi. 20.yüzy›l bafllar›ndan Ulu-
sal Kurtulufl Savafl› sonuna dek kesinti-
siz olarak birçok olaya sahne oldu. 1828
ve 1878’de Ruslar taraf›ndan iki kez ifl-
gal edilen yörenin büyük bölümü, 19.
yüzy›l sonlar›nda Edirne vilâyetine ba¤-
l› Tekfurda¤› sanca¤› içinde yer ald›.
1912 Balkan Savafl›’n›n patlak verme-
sinden hemen sonra Bulgar birlikleri
Trakya’ya girdi. 3 Kas›m 1912’de Os-
manl› ordusu Çatalca gerisine çekilirken
Bulgarlar, fiarköy ve Tekirda¤’› iflgal et-
tiler. Ancak 23 Ocak 1913 Bab݉li Bas-
Tekirda¤
T.C. Tekel (‹nhisarlar) ‹daresi’nin ç›kard›¤› “Çeflit” adl› sigaran›n kutusu.
Tekirda¤’dan bir görünüm.
Sinan Tekelio¤lu
Mustafa Rasim Tekin
