Trablusgarp
Mustafa Kemal’in Kas›m 1908’de, ç›-
kan bir ayaklanmay› bast›rmakla görev-
lendirildi¤i, 1911-1912’de Osmanl›
Devleti’nin yenilmesi üzerine ‹talya’ya
b›rak›lan, Trablus eyaletinin merkezî
kenti. 1551’de Osmanl› topraklar›na ka-
t›ld›. Kas›m 1908’de yöredeki isyan›
bast›rmak üzere bölgeye gönderilen
Mustafa Kemal, isyan›n elebafl›lar›yla
konuflup duruma hâkim olduktan sonra
Doktor Mustafa fievket’in ça¤r›l›s› ola-
rak Trablusgarp’tan Bingazi’ye hareket
etti; buradaki askerî birlikleri yönlendir-
di, bölgede nüfuzu ele geçiren fieyh
Mansur, evi kuflat›larak teslim al›nd›.
Bingazi’de devlet otoritesini sa¤layan
Mustafa Kemal, görev dönüflü 13 Ocak
1909’da, Selânik’teki 11.Redif Tüme-
ni’nin kurmay baflkanl›¤›na atand›. Bal-
kan Savafl›’n›n ç›kmas› üzerine Osman-
l› Devleti ile ‹talya aras›nda yap›lan Ufli
(Ouchy) Antlaflmas›’yla 1912’de ‹tal-
yanlara b›rak›lan Trablusgarp, 1943’ten
bafllayarak Libya’n›n ba¤›ms›zl›¤a ka-
vufltu¤u 1951’e dek ‹ngilizlerin iflgali al-
t›nda kald›.
Trablusgarp Savafl›
Osmanl› Devleti ile ‹talya aras›nda 29
Eylül 1911-9 Ocak 1912 aras› Kuzey
Afrika’da yap›lan kara savafl›. Osmanl›
Devleti’ne, Trablusgarp ve Bingazi’nin
hemen boflalt›l›p kendilerine teslim
edilmesini isteyen ‹talya, 29 Eylül
1911’de savafl› bafllatt›. 1 Ekim’de
Trablusgarp’› yo¤un top atefline tuttu ve
5 Ekim’de kenti iflgal etti. 8 Ekim
1911’de ‹ngiliz iflgalindeki M›s›r üze-
rinden, kendisini gazeteci diye tan›tarak
Trablus’a giden Mustafa Kemal, Binga-
zi, Derne ve Tobruk bölgesinde fiark
Gönüllüleri Komutanl›¤›’na atand› (18
Aral›k 1911). 22 Aral›k 1911’de Tob-
ruk’un az d›fl›nda ‹talyanlar›n kuvvetle
tuttuklar› Nadora tepesini bir sald›r›yla
geri al›p oradaki düflman birli¤ini yok
eden Mustafa Kemal, Tobruk çat›flma-
s›n› baflar›yla yönetti ve savafl sonras›
27 Kas›m 1911’de binbafl›l›¤a terfi etti.
15 Ocak 1912’de Beflinci Ordu’ya ba¤-
810
Trablusgarp
Trablus’taki ‹talyan topçu birli¤i karargâh› (26 Ekim 1911).
Trablusgarp Savafl›’na sayfalar›nda yer veren
“Resimli Kitap” dergisinin kapa¤› (Aral›k 1911).
Trablusgarp Savafl›’n›n yap›ld›¤› bölgeler.
Mustafa Kemal (soldan ikinci), Derne’de Enver Bey (ayakta) ve arkadafllar›yla.
