32
Arap alfabesinin yerine Latin alfabe-
sinin geçirilmesi için çal›flmalar bafl-
latt›. 1 Kas›m 1928'de TBMM'de "Türk
Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakk›n-
da Kanun"la yeni Türk alfabesi kabul
edildi. Okuma yazma bilmeyenlerin
e¤itilmesi için "millet mektepleri"
aç›lmas› kararlaflt›r›ld›; Mustafa Ke-
mal bu mekteplerin genel baflkanl›¤›-
n› üstlendi ve "Baflö¤retmen" s›fat›n›
ald›. Mustafa Kemal, çok partili siste-
min koflullar›n›n giderek oluflmaya
bafllad›¤›n› düflünerek 12 A¤ustos
1930'da Ali Fethi Bey'e (Okyar) Ser-
best Cumhuriyet F›rkas›'n› (SCF) kur-
durdu. Ancak geliflmeler olgun bir
muhalefetin oluflmad›¤›n› gösterdi
ve Fethi Bey partisini 17 Kas›mda ka-
patmak zorunda kald›. Mustafa Ke-
mal, Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil
Kurumunun kurulufllar›na öncülük
etti. "Günefl Dil Teorisi" ve "Türk Ta-
rih Tezi" çal›flmalar›na do¤rudan ka-
t›ld›. 21 Haziran 1934'te Soyad› Kanu-
nu ç›kar›ld› ve bu kanun uyar›nca
Mustafa Kemal'e "Atatürk" soyad›
verildi (24 Kas›m). 5 Aral›k 1934'te
Atatürk'ün önemli reformlar›ndan
s›'n›n tehlikeli boyutlara ulaflmas›
üzerine, hükûmete ola¤anüstü yetki-
ler veren Takriri Sükûn Kanunu ç›ka-
r›ld›. Ankara ve Diyarbak›r'da ola¤a-
nüstü yarg› merciileri olan ‹stiklal
Mahkemeleri kuruldu. fieyh Said
Ayaklanmas› Nisan 1925'te bast›r›ld›
ve 28 kifli hakk›nda ölüm cezas› veril-
di. Baz› TPCF üyeleri ayaklanma ile
iliflkili görülerek parti, 3 Haziranda
Bakanlar Kurulu karar›yla kapat›ld›.
1926'da ‹zmir'de Mustafa Kemal'e
yönelik bir suikast giriflimi ortaya ç›-
kar›ld›. Bu olay› soruflturan ‹stiklal
Mahkemesi'nde eski TPCF milletve-
killerinden Cafer
Tayyar
Pafla
(E¤ilmez), Kâz›m
Pafla (Karabekir),
Ali Fuat Pafla (Ce-
besoy), Bekir Sa-
mi Bey ve parti-
nin yöneticileri
yarg›lanarak çe-
flitli
cezalara
ça rp t › r › l d › l a r .
Mustafa Kemal,
bu arada cumhu-
riyet
rejimine
hukuksal, siyasal
ve toplumsal te-
meller kazand›racak reformlara girifl-
ti. 1924'te yeni anayasa, 1926'da Me-
deni Kanun kabul edildi. Mustafa Ke-
mal, A¤ustos 1925'te Kastamonu'ya
yapt›¤› bir gezide halka flapkay› tan›t-
t› ve Atatürk devrimlerinden biri olan
fiapka Kanunu kabul edildi (25 Ka-
s›m). Mustafa Kemal, CHP'nin 15-20
Ekim 1927'de Ankara'da toplanan II.
Kurultay›'nda Millî Mücadele'nin ve
Cumhuriyet'in ilk dört y›l›n›n bir dö-
kümü olan uzun bir söylev verdi (Da-
ha sonra bu uzun konuflmas›
Nutuk
ve
Söylev
adlar› alt›nda yay›mland›.).
4 E y l ü l 1 9 1 9 ’ d a S i v a s
K o n g r e s i ü y e l e r i y l e
