79
rekti¤ini ve insan›n kendisini ötekiy-
le olan iliflkisine göre tan›mlad›¤›n›
öne süren varoluflçu ahlak›n çekicili-
¤ine kap›lan Sartre’›n ilk dönemini
yans›t›r. Varolmak, dünyada olmak-
t›r, baflkas› için olmakt›r ve bu varo-
lufl somut ve tarihsel olarak kavran-
mal›d›r. Özgürlük, Sartre varoluflcu-
lu¤unun temel özelli¤idir. Sartre ile
tarihin (askere al›-
n›fl›, Almanya’ da-
ki tutsakl›¤› ve ka-
ç›fl›) çarp›c› karfl›-
laflmas›, bu felse-
fenin somutlafl-
mas›d›r ve özgür-
lük, durum, angaj-
man gibi sözcükle-
re ciddi bir içerik
kazand›r›r. 1939’da
Özgürlük Yollar›
,
1945’te
Ak›l Ça¤›
(l’Âge de raison),
Yaflanmayan Zaman / Bekleyifl
(le
Sursis) ve 1949’da yay›mlanan
Tüke-
nifl
(Mort dans l’âme) gibi roman tas-
laklar›nda a¤›r basan yine tarihtir.
Olaylar, 1937-1940 aras›nda geçer ve
eflzamanl›k tekni¤inin kullan›m›yla
tarihin parçalamay› üstlendi¤i alçak-
l›klar, kuflat›lm›fl hayatlar›n olufltur-
du¤u bir fon üzerinde kifli ve düzen-
ler birbirine kar›fl›r.
Kurtulufl
’ta, Sartre, Simone de Beau-
voir ve arkadafllar› (Queneau, Leiris,
Giacometti, Vian ve Camus “iniflli ç›-
gürlük Yollar›
(les Chemins de la Li-
berté) romanlar› bu dönemin ürünle-
ridir. (1945 - 1979). Felsefi düflüncesi-
ne paralel gelifltirdi¤i ilk yaz› biçimi
anlat› ve romand›r. ‹kisi aras›nda bir
geçifl aray›fl› da söz konusu de¤ildir.
Tersine
Bulant›
(la Nausée), olumsal-
l›k üstüne bir denemeden do¤mufltur
ve “kimsenin yüzleflmek istemedi¤i”
(Duvar)
korkunç bir fley olan varolu-
flun bilinciyle bo¤ulmufl bir çeflit gün-
lük tutan baflkifli Roquentin’in s›k›n-
t›l› dünyas›nda varl›¤›n dayana¤› va-
roluflçuluktur. Tiksintiyle, umutsuz-
lukla, fleylerin kendili¤inden varolu-
fluyla dolu ve yap›fl yap›fl imgelerin
gelip geçti¤i bu dünya görüflü, karfl›-
s›na ç›kan ideolojilere (Marksizm,
gerçeküstücülük) karfl› son derece
mesafeli ancak “varl›k özden önce
geldi¤ine” göre, insan›n kendi yafla-
ma biçimini kendisinin kurmas› ge-
