‹stiklâl Mahkemesi savc›l›¤›nda bu-
lundu. ‹smet Pafla’n›n (‹nönü) kurdu¤u
hükûmetlerde (8 Mart-22 Kas›m 1924
ve 2 Kas›m 1927-25 Eylül 1930) Millî
E¤itim Bakanl›¤› yapt›. Tevhid-i Ted-
risat Kanunu’nun ç›kmas›nda önemli
rol oynad› ve bu kanunu uygulayan ilk
bakan oldu. 1931’den sonra Prag, Bu-
dapeflte, Roma, Moskova büyükelçi-
liklerinde bulundu. Atatürk taraf›ndan
kendisine “Ç›nar” soyad› verildi. Bü-
yükelçi olarak görev yapt›¤› Mosko-
va’da öldü.
Ç›rpan, Sat›
1890 Ankara
1956 Ankara
TBMM’nin ilk kad›n milletvekillerin-
den. Sat› Kad›n diye de tan›n›r. Millet
Mekteplerinde okuma-yazma ö¤rendi;
kad›nlar›n da muhtar seçilebilmelerine
olanak sa¤layan kanunun kabulünden
sonra Ankara’ya 43 km uzakl›kta, ‹s-
tanbul yolu üzerindeki Kazan Köyü
muhtarl›¤›na seçildi. 1934’te yöreye
yapt›¤› gezide çal›flkanl›¤› ve zekâs›y-
la Atatürk’ün ilgisini çekti. Kad›nlara
seçilme hakk›n›n tan›nmas› üzerine
Atatürk’ün önerisiyle Cumhuriyet
Halk Partisi taraf›ndan aday gösterildi
ve 1935-1939 aras› Ankara milletve-
kili olarak parlamentoya giren on se-
kiz kad›n milletvekilinden biri oldu.
Çiçerin, Georgiy Vasilyeviç
1872 Tambov
1936 Moskova
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Sovyetlerle
imzalanan Moskova Antlaflmas›’nda
Sovyet heyetine baflkanl›k yapan diplo-
mat ve siyaset adam›. Aristokrat bir aile-
dendi. 1905’ten sonra Avrupa’daki sos-
yalist hareketlerle yak›ndan ilgilendi.
Menflevik oldu¤undan Lenin’e karfl› ta-
v›r ald›. ‹ngiltere’de tutukland›. 1918’de
serbest b›rak›ld›ktan sonra Rusya’ya dö-
nüp Komünist Parti içinde yer ald› ve
ayn› y›l Troçki’nin yerine, d›flifllerinden
sorumlu halk komiseri oldu. Almanya
ile sürdürülen Brest-Litovsk Antlaflma-
s›’nda Sovyet delegasyonu içinde yer al-
d›. 16 Mart 1921’de Sovyetlerle Ankara
Hükûmeti aras›nda imzalanan Moskova
Antlaflmas›’nda ve Lozan Konferan-
s›’nda Sovyet delegasyonuna baflkanl›k
yapt›. 1930’a dek d›fliflleri bakan› olarak
görevde kald›.
Çifteler Haras›
Yunan iflgali s›ras›nda büyük zarar gö-
ren ve 1923’te yeniden düzenlenen, Es-
kiflehir ilinin Çifteler ilçesinde 1913’te
kurulan Türkiye’nin ilk haras›.
Çivril Ayaklanmas›
bk.
Çopur Musa Ayaklanmas›
Çiyiltepe, Reflat
bk.
Albay Reflat Bey (Çi¤iltepe)
Çoban Halil
1911 Hatay
?
Hatay’›n Türkiye Cumhuriyeti toprakla-
r›na kat›l›p kat›lmamas› konusundaki
halk oylamas› (plebisit) öncesi yapt›¤›
propaganda çal›flmalar›yla çevresinde
etkili olan ve oylaman›n Türkiye lehine
sonuçlanmas›n› sa¤layan kifli. Kurtulufl
Savafl› s›ras›nda Frans›zlar taraf›ndan ifl-
gal edilen Hatay’da Frans›zlardan ald›¤›
bilgileri Kuvâ-yi Milliyecilere aktard›.
Lozan Antlaflmas›’ndan sonra Frans›z-
lar ve Araplar üzerinde uygulanan vaz-
geçirme politikas› s›ras›nda görev al›p
Atatürk’ün bilinçli tutumunu Hatay’da
uygulayanlar aras›nda yer ald›. U¤rafl›n-
da büyük baflar› kazanarak Hatay’›n
Anavatana kat›lmas›n› sa¤lad›.
Çoban Mehmet
1904 Bal›kesir
8 May›s 1969 ‹stanbul
Atatürk döneminde birçok kez Balkan
fiampiyonlu¤u kazanan güreflçi. Gürefle
küçük yaflta karakucakla bafllad›.
1927’de geldi¤i ‹stanbul’da Galatasaray
Kulübü’nde minder gürefline geçti. Gre-
koromen dalda, 1928’den 1946’ya dek
on sekiz y›l aral›ks›z, a¤›r s›klette millî
formay› giydi. 1928 AmsterdamOlimpi-
yatlar›’nda alt›nc› oldu. 1932’de Balkan
ikincili¤ini; 1933, 1934, 1935, 1937,
1940 y›llar›nda Balkan flampiyonluklar›-
n› kazand›. 1936’da Olimpiyat dördün-
cülü¤ünü, 1946’da Avrupa üçüncülü¤ü-
nü elde etti. 42 yafl›nda gürefli b›rakt›.
Çobanl›, Cevat
1871 ‹stanbul
13 Mart 1938 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan, ‹kin-
ci TBMM Elâziz (Elâz›¤) milletvekili.
Harp Okulu’nu (1891) ve Harp Akade-
misi’ni (1894) bitirdikten sonra Trablus-
garp ve Balkan Savafllar›na ka-
t›ld›. I.Dünya Sava-
fl›’nda Çanakkale,
Galiçya ve Filistin
cephelerinde or-
du komutan›
olarak savaflt›
ve Çanakka-
le’deki savun-
mada önemli
rol oynad›. Os-
manl› Devle-
ti’nde Harbiye
Nâz›rl›¤› ve Genel-
kurmay Baflkanl›¤›
yapt›. 16 Mart 1920’de ‹s-
tanbul’un iflgali ve Osmanl› Meclis-i
Mebusan’›n da¤›t›lmas›ndan sonra ‹ngi-
lizler taraf›ndan Malta’ya sürüldü.
1921’de serbest b›rak›ld›ktan sonra An-
kara’ya geldi. 9 fiubat 1922’de Elcezire
Cephesi Komutanl›¤›na atand›. 1923’te
‹kinci TBMM’ye Elâziz milletvekili
olarak girdi. Ekim 1923’te Üçüncü Or-
du müfettiflli¤ine, Aral›k 1924’te Askerî
fiûra üyeli¤ine atand›. Mustafa Kemal
Pafla’n›n iste¤i üzerine milletvekilli¤in-
den istifa edip (22 Aral›k 1924) Irak s›-
n›r›n›n belirlenmesi ve Musul sorunu
için Milletler Cemiyeti’ne giden Türk
heyetinde askerî müflavir olarak yer ald›.
1926’da rütbesi orgeneralli¤e yükseltil-
di. 1928’de Divan-› Harp baflkanl›¤›na
getirildi. Ayn› y›l Cenevre’de toplanan
272
Ç›rpan, Sat›
1935-1939 aras› Ankara Milletvekili olarak TBMM’de yer alan ilk kad›n milletvekillerinden
Sat› Kad›n (Sat› Ç›rpan), Meclis kürsüsünde.
Çiçerin
Cevat Çobanl›
