Çolako¤lu, Mehmet Emin
1878 fiarkikarahisar
6 A¤ustos 1939, ?
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
1899’da Mühendishane-i Berrî-i Hüma-
yun’u (Topçu Okulu) bitirdikten sonra
‹kinci Ordu emrine verildi. E¤itim ama-
c›yla Almanya’ya gönderildi (1909-
1912). 27 Nisan 1921’de Anadolu’ya
geçerek Kurtulufl Savafl›’na kat›ld›. 27
Nisan 1921’de Do¤u Cephesi Topçu
Komutanl›¤›na getirildi. Kars, Erzurum
Müstahkem Mevki Komutanl›¤› yapt›.
1924’te rütbesi tümgeneralli¤e yüksel-
tildi. 1938’de yafl haddinden emekli oldu.
Çopur Musa Ayaklanmas›
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Afyon ve çev-
resinde geliflen ayaklanma. Bolu, Düz-
ce, Yozgat ayaklanmalar› s›ras›nda Yu-
nanl›lar›n k›flk›rtmas› sonucu Afyonka-
rahisar bölgesinde Uflak Hücum Tabu-
ru’ndayken eflk›yal›k yapmaya bafllayan
Çopur Musa adl› isyanc›, etraf›na topla-
d›¤› kuvvetlerle 21 Haziran 1920’de De-
nizli’ye ba¤l› Çivril’i bast›. Burada “Ha-
lifelik elden gidiyor” diyerek halk›
ayakland›ran ve askere gitmemeye zor-
layan Çopur Musa, üzerine gönderilen
Millî Kuvvetlere yenilerek Yunanl›lara
s›¤›nmak zorunda kald›.
Çopuro¤lu, Abdullah Faik
1857 Karaisal›/Adana
17 Temmuz 1939 Adana
Birinci TBMM Adana milletvekili, din
adam›. ‹lk ve ortaö¤renimini Karaisal›
Rüfltiyesi’nde tamamlad›ktan sonra
Kayseri’de medrese ö¤renimi gördü.
1908’de Karaisal› Müftülü¤üne atand›.
Osmanl› Meclis-i Mebusan›’nda iki dö-
nem Adana milletvekilli¤i yapt›. Millet-
vekilli¤i sona erince memleketine dön-
dü. Mondros Ateflkes Antlaflmas› sonra-
s›, Adana ve yöresi düflman iflgaline u¤-
ray›nca Millî Mücadele’ye kat›ld› ve
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti baflkanl›¤›-
na seçildi. Birinci TBMM’ye Adana
milletvekili seçildi. Milletvekilli¤i sona
erince Karaisal›’ya döndü.
Çorum
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Çapano¤lu
Ayaklanmas› yan› s›ra Rum Pontusçula-
r›n silâhl› sald›r›lar›na hedef olan, Kara-
deniz Bölgesi’nin ‹ç Anadolu’ya yak›n
kesiminde yer alan kent. 1398’de Çelebi
Mehmed taraf›ndan Osmanl› topraklar›-
na kat›ld›. 15.-19. yüzy›llar aras› çeflitli
ayaklanmalara sahne oldu. 1856’da Bo-
zok sanca¤›na ba¤l› bir kazayken Cum-
huriyet’in ilân›ndan sonra il oldu. Kurtu-
lufl Savafl› s›ras›nda Yunan iflgaline kar-
fl› örgütlenme, Çorum Mutasarr›f› Sami
Fethi’nin Kuvâ-yi Milliye’ye karfl› ol-
mas› sebebiyle oldukça geç bafllad›.
20.Kolordu Kumandan› Ali Fuat Pa-
fla’n›n, Haziran 1919’da Çorum’a gel-
mesiyle birlikte yörede Kuvâ-yi Milliye
çal›flmalar› h›zland›. Sivas Kongre-
si’nden sonra Vali Muhittin Pafla, Kuvâ-
yi Milliye güçlerince tutukland›. Ço-
rum’da Velipaflao¤lu fievket Bey yöne-
timinde bir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
kuruldu. Haziran 1920’de bafllayan Ça-
pano¤lu Ayaklanmas›’ndan sonra böl-
geyi tedirgin eden ikinci olay, Pontusçu-
lar›n zaman zaman düzenledi¤i silâhl›
sald›r›lar oldu. Cemil Cahit (Toydemir)
Bey komutas›ndaki 3.Kolordu ile
15.Kolordu’ya ba¤l› birliklerin fliddetli
bask›nlar› sonucu Çorum ve çevresinde-
ki Pontusçular tesirsiz hâle getirilip
ayaklanmalara son verildi.
Çubuk Baraj›
Atatürk döneminde Ankara’da Çubuk
Çay› üzerinde kurulan baraj. Nüfusu gi-
derek artan Ankara’n›n su ihtiyac›n› kar-
fl›lamak amac›yla kuruldu. 3 Kas›m
1936’da Türkiye’nin ilk betonarme ba-
raj› olarak o günkü koflullar içinde ol-
dukça önemli bir giriflim olan baraj›n
yap›m›na 1929’da baflland› ve 3 Kas›m
1936’da hizmete girdi. Daha sonra
1964’te Çubuk Çay› üzerinde Çubuk II
Baraj› infla edildi.
Çule, ‹brahimHakk›
?
1932 M›s›r
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Yunanl›larla
iflbirli¤i yaparak Adapazar› ve yöresini
ele geçiren isyanc›. M›s›r’da tar›m e¤iti-
mi gördü. Abhazca, ‹ngilizce ve Arapça
ö¤rendi. ‹ttihat ve Terakki iktidar›na
karfl› oldu¤undan Sadrazam Mahmut
fievket Pafla’n›n öldürülmesi nedeniyle
takibata u¤rad› ve ülkeyi terk ederek sa-
vafl y›llar› boyunca M›s›r’da yaflad›.
Mondros Mütarekesi sonras› ç›kar›lan
aftan yararlanarak geri döndü. ‹zmit ve
Adapazar› yöresindeki Kafkas göçmen-
lerden toplad›¤› atl› gönüllülerle bölge-
ye hâkim oldu. Damat Ferit Hükûmeti
taraf›ndan ‹zmit’e gönderilen Anzavur
Ahmed ile iflbirli¤i yaparak yörede âde-
ta ba¤›ms›z bir yönetim kurdu ve Kuvâ-
yi Milliye’ye karfl› cephe ald›. Kuvâ-yi
Milliye güçlerinin boflaltmak zorunda
kald›¤› Adapazar›’n› iflgal ederek Mus-
tafa Nam›k Bey’i buraya kaymakam ve-
kili olarak atad›. Yunan iflgali s›ras›nda
iflgal güçleriyle iflbirli¤i yapt›¤›ndan
1921 y›l› Haziran ay› sonlar›nda onlarla
birlikte ‹zmit’i terketti. Midilli adas›n-
dan sonra M›s›r’a gitti ve orada öldü.
274
Çolako¤lu, Mehmet Emin
Mehmet Emin Çolako¤lu
Abdullah Faik Çopuro¤lu
Çorum’dan bir görünüm.
Ankara Çubuk Baraj›’n›n yap›ld›¤› y›llardaki görünümü.
