yanlar taraf›ndan iflgali üzerine Binga-
zi’ye geçen Türk subaylar›n›n (Mustafa
Kemal de dahil) yönetti¤i savafllara sah-
ne oldu.
Derne Savafl›
18 Ekim 1911’de Derne’yi ele geçir-
mek isteyen ‹talyanlarla Osmanl›lar
aras›nda yap›lan savafl. 1 Ekim
1911’de Trablusgarp kuflatmas›n›n ilâ-
n›ndan üç gün sonra ‹talyan birlikleri-
nin kente girmesi (4 Ekim 1911) üzeri-
ne 16 Ekim 1911’de ‹talyan birinci fi-
losundan bir grup, Derne önüne geldi-
¤inde kentin ileri gelenleri, bir heyet
göndererek amiralden flehri bombard›-
man etmemesini istediler. Amiral Pres-
bitero, kentteki Osmanl› kuvvetlerinin
teslim olmalar› kofluluyla bombard›-
mandan vazgeçece¤ini bildirmesi ve
Osmanl› kuvvetlerinin teslim olmay›
reddetmesi üzerine ‹talyanlar, k›y›daki
vaha ile garnizon bölgesini atefle tuttu-
larsa da denizin elveriflsizli¤i sebebiyle
bu harekâttan vazgeçtiler. 18 Ekim
1911’de yap›lan ikinci harekâtta, Mus-
tafa Kemal kumandas›ndaki Türk bir-
likleri, direnifli iç kesimlerde sürdür-
mek için bölgeyi boflalt›nca ‹talyanlar
Derne’yi ele geçirdiler.
Dersim
19.-20. yüzy›lda birçok ayaklanmaya
sahne olan, Do¤u Anadolu’da, günü-
müzde Tunceli ad›yla an›lan il. Kurtulufl
Savafl› döneminde Elâziz’e ba¤l› san-
cakt›. Engebeli yap›s› nedeniyle yörede-
ki afliretleri devlet buyru¤uyla yönetme
zorlu¤u yüzy›llarca sürdü. Malazgirt Sa-
vafl› (1071) öncesi Türklerin egemenli-
¤ine girdikten sonra Yavuz Sultan Se-
lim’in Revan Seferi (1516) sonras› Os-
manl› topraklar›na kat›ld›. Erzurum’dan
ayr›larak ayr› bir il yap›ld› (1845); Ma-
muretülaziz (Elâz›¤) kurulunca (1862)
Dersim sanca¤› buraya ba¤land›. Daha
sonra il durumuna getirilerek Tunceli
ad›n› ald› (1930). 19.yüzy›l ortalar› ve
20.yüzy›l bafllar›nda fleyhlik, a¤al›k,
ocakl›k düzenine ba¤l›l›k yüzünden yö-
rede birçok ayaklanma ç›kt›. Bu isyan-
lardan sonuncusu, Kureyflan Aflireti Re-
isi Seyit R›za’n›n 1937’de bafllatt›¤›
ayaklanmad›r.
DersimAyaklanmalar›
Günümüzde Tunceli olarak adland›r›lan
Dersim’de 19. ve 20.yüzy›lda ç›kan bir
dizi ayaklanma. 16.yüzy›l bafllar›nda
Osmanl› egemenli¤ine geçen Dersim ve
yöresinin son derece engebeli oluflu, bu-
radaki yöresel beyleri tam anlam›yla de-
netim alt›na almay› olanaks›z k›l›yordu.
Buralarda düzenli olarak vergi topla-
mak, asker yazmak oldukça güçtü. Sa-
286
Derne Savafl›
Arap askerleri, Derne’de düzenlenen bir resmigeçitte.
Mustafa Kemal (sa¤da), Derne’de Enver Bey ile.
Seyid R›za
