289
Devlet Konservatuvar›
Türkiye’de ça¤dafl müzik ve sahne sa-
natlar› dallar›nda e¤itim vermek amac›y-
la 1936’da Ankara’da kurulan ö¤retim
kurumu. ‹lk çal›flmalar›n› Cebeci’deki
Musiki Muallim Mektebi’nin konserva-
tuvar s›n›flar›nda gerçeklefltiren kurum 1
Kas›m 1936’da derslere bafllad›. Millî
Musiki ve Temsil Akademisi Kanu-
nu’nun 1934’te kabul edilmesinden son-
ra konservatuvar›n kurulmas›na yard›m
etmesi için Alman besteci ve e¤itimci
Paul Hindemith, Ankara’ya davet edildi.
Onun haz›rlad›¤› ana yönetmelik do¤rul-
tusunda ö¤retime bafllayan kurumda,
opera ve tiyatro bölümünü Alman yönet-
men Carl Ebert yönlendirdi. Macar bes-
tecisi Bela Bartok’un katk›s›yla Türk
Halk Müzi¤i arflivi kuruldu (1937).
1940’ta yürürlü¤e giren bir yasayla An-
kara Devlet Konservatuvar›, Müzik Bö-
lümü ve Temsil Bölümü olarak ikiye ay-
r›ld›. Yine ayn› y›l uygulama çal›flmalar›
için Tatbikat Sahnesi kuruldu. Kurum ilk
gösterilerini burada sundu. 1946’ya ka-
dar Carl Ebert’in, 1947’den sonra da bir
süre Muhsin Ertu¤rul’un yönetti¤i Anka-
ra Devlet Konservatuvar›, 1982’de Ha-
cettepe Üniversitesi’ne ba¤land›. ‹stan-
bul Devlet Konservatuvar› ise 1971’de
ö¤retime bafllad›. Önceleri yaln›zca piya-
no, keman, viyolonsel ve bale s›n›flar›n›
kaps›yordu. Daha sonra bütün bölümlere
sahip bir konservatuvara dönüfltü ve
1982’de Mimar Sinan Üniversitesi Gü-
zel Sanatlar Fakültesi’ne ba¤land›.
Devlet Meteoroloji ‹flleri Genel
Müdürlü¤ü
1925’te Tar›m Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak
kurulan Meteoroloji Enstitüsü ile Millî
Savunma Bakanl›¤›’na ba¤l› Hava Ra-
sat Teflkilât›’n›n 1937’de birlefltirilme-
siyle bugünkü fleklini alan kurum. Mete-
orolojik çal›flmalar› düzenlemek, savun-
ma, sa¤l›k ve iklim bak›m›ndan gerekli
meteorolojik bilgileri toplamak ve yeni
birimler kurmakla görevli oldu¤undan
atmosfer olaylar›n› gözleyip hava tah-
minleri yapar. Ankara Esenbo¤a ve ‹s-
tanbul Yeflilköy’de uluslararas› mete-
oroloji istasyonu, 15 ilde bölge müdür-
lü¤ü, tüm yurtta 2.000’in üzerinde çeflit-
li gözlem ve kay›t istasyonu vard›r.
Devlet fiûras›
bk.
Dan›fltay
Devletçilik
Bir ülkedeki ekonomik yaflam›n do¤ru-
dan devletin kontrolü alt›nda oldu¤u sis-
tem. Devletin, halk›n temel ihtiyaç mad-
delerinin üretiminde ve temel hizmetle-
rin sürdürülmesinde do¤rudan üretime
kat›lmas›d›r. Devletçilikte, özel teflebbü-
sün, yüksek sermaye, uzun vadeli yat›-
r›m ve düflük kâr getiren temel ürün ve
hizmetlerden kaç›nmas› sonucu do¤an
bofllu¤un kapat›lmas› amaçlan›r. Bu ba-
k›mdan, devlet sosyalizmi ya da devlet
kapitalizminden farkl› bir sistemdir.
Cumhuriyet’in ilân›ndan sonra Türki-
ye’de güçlü bir devletçilik uygulanarak,
maden, metalürji, bankac›l›k, deri, por-
selen, dokuma, tütün vb. maddelerin
üretilip demiryolu, denizyolu, havayolu
iflletmecili¤inde faaliyet gösteren çeflitli
devlet kurulufllar› oluflturuldu. Devletçi-
lik, Cumhuriyet Halk Partisi Kurultay›n-
da (1935) partinin temel ilkelerinden bi-
ri say›ld›. 1937’de Anayasa’ya girdi.
1950’den sonra geri plana itilen devlet-
çilik, 1961 Anayasas›’ndaki sosyal dev-
let ilkesiyle kimi alanlarda yeniden be-
nimsendiyse de daha sonraki y›llarda,
mevcut iktisadî devlet kurulufllar›n›n ço-
¤u özellefltirildi ya da özellefltirme kap-
sam›na al›nd›.
DevrimKanunlar›
Türkiye Cumhuriyeti’nin lâik niteli¤ini
korumak amac›yla oluflturulan kanun-
lar. Atatürk’ün, Türk toplumunun kök-
lü de¤iflimine yol açan devrimlerinden,
Cumhuriyet’in özellikle lâik niteli¤ini
sürdürmesini sa¤layan sekizi, Devrim
Kanunlar› ad›yla an›l›r. Atatürk’ün Tür-
kiye’yi ça¤dafl uygarl›k düzeyine ç›kar-
mak amac›yla oluflturdu¤u ve Atatürk
Devrimleri olarak an›lan siyasî, ekono-
mik ve sosyal içerikli bu devrimler, tek
parti döneminde duyarl›kla korundu.
Çok partili döneme geçilince baz› dinî
çevrelerin oy deste¤ini arayan kimi ikti-
darlar›n devrimlerden ödün vermesi
üzerine, devrimleri bu gibi giriflimlere
Devrim Kanunlar›
Devrim Kanunlar›, Türkiye Cumhuriyeti’nin lâik niteli¤ini korumak amac›yla oluflturuldu. (‹nk›lâp Yolunda. Tablo: Zeki Faik ‹zer)
Ankara Devlet Konservatuvar› ö¤rencileri, Prof. Carl Ebert yönetiminde çal›fl›rken (1937).
