351
Fatih Mitingi
Kurtulufl Savafl› bafllar›nda ‹zmir’in Yu-
nanl›lar taraf›ndan iflgalini protesto ama-
c›yla 19 May›s 1919’da ‹stanbul’da dü-
zenlenen miting. ‹stanbul’da, ‹zmir’in
iflgalini k›namak amac›yla düzenlenen
ilk miting, Fatih meydan›nda yap›ld›.
Bu mitingin bir di¤er özelli¤i de Halide
Edip’in (Ad›var) ilk konuflmay› yapma-
s› ve bir Türk kad›n›n›n, aç›k hava top-
lant›s›nda ilk defa halka hitap ediyor ol-
mas›d›r. Fatih mitingiyle ilgili olarak
Halide Edip Ad›var, kendi izlenimlerini
flöyle anlatmaktad›r:
Halk, Fatih Belediyesi’nin önünde top-
lanm›flt›. Balkondan konuflulacakt›. Se-
simi kalabal›¤›n hepsine iflittirmek
mümkün olacak m› diye düflünürken,
dramatik bir olay, bana bu endiflemi
unutturdu. Binan›n üzerinde ay-y›ld›zl›
bayraklar rüzgârda sallan›rken onun al-
t›nda da bir siyah örtü sark›t›lm›flt›.
Demir parmakl›¤›n siyah örtüsü üzerin-
de bir insan denizi ile karfl› karfl›ya gi-
biydim. Onlar›n etraf›nda, ço¤u genç ol-
mak üzere siyah çarflafl› kad›nlar bulu-
nuyordu. Hepsi nutku bekliyordu. Ayn›
zamanda beyaz sar›kl›lar, k›rm›z› fesli-
ler, birkaç tane de flapkal› vard›. Fakat
insan, kalabal›¤›n karfl›s›nda ne oldu¤u-
nun fark›na bile varam›yor. Hepimizin
içinde kudretimize ve haklar›m›za iman
etmek gayesi vard›. ‹lk cümlem:
“Gece en karanl›k ve ebedî göründü¤ü
zaman gün ›fl›¤› en yak›nd›r.” oldu.
Halide Edip konuflmas›na özetle flöyle
devam etti:
“Müslümanlar, Türkler, Türk ve Müslü-
man, bugün en kara gününü yafl›yor.
Gece, karanl›k bir gece... Fakat insan›n
hayat›nda sabah› olmayan gece yoktur.
Yar›n bu korkunç geceyi y›rt›p parlak
bir sabah yarataca¤›z.
... Han›mlar, bugün elimizde top, tüfek
denilen âlet yok. Fakat ondan büyük,
ondan kuvvetli bir silâh›m›z var; Hak ve
Allah var. Tüfek ve top düfler; fakat Hak
ve Allah bakidir.
Evlâtlar, analar, topun yüzüne tükürecek
kadar kalbimizde aflk ve iman, milliyet
duygusu var. Biz dünyada millet s›n›f›-
na lây›k bir millet oldu¤umuzu erkek,
kad›n, hatta çocuklar›m›za kadar ispat
ettik.
Bugün memle-
ketimiz taksim
tehlikesi kar-
fl›s›nda... Bu-
gün ‹zmir,
yar›n Kon-
ya, öbür gün
‹ s t a n b u l ,
sonra Müslü-
man dünyas›-
n›n bafl› olan
Türk susturul-
mufl olacakt›r.
... Sesimizi mutlaka
dünya iflitecektir. ‹flitmek
ve iflittirmek için bugün kuvvetli
ve metin bir millet olarak bulunmal›y›z.
... Arkadafllar, Müslümanlar, Türkler,
bugün buraya toplanan flu halk kitlesinin
bir tek iste¤i var. O da, en tabiî haklar›-
n›n kendisinden al›nmamas›d›r. ‹steye-
ce¤imiz basit, ulvî ve yüksek bir hakt›r.
Bizim sözümüzü onlar dinlemeyebilir-
ler, fakat biz padiflah›m›zdan bize baba-
l›k etmesini rica ederiz. Biz erkekleri-
mizle beraber milletin kalbinden gelen
en kuvvetli, en ak›ll›, en cesur, milleti en
çok temsil edecek bir kabine isteriz. Pa-
diflah›m›za halk›n hissiyat›n› tebli¤ eder
ve deriz ki: ‹flte kara bir gün yafl›yoruz,
bugün herkes susmufltur. Bugün Türk ve
Müslüman, padiflah›n etraf›nda toplan-
m›flt›r.”
Halide Edip’ten sonra hukuk profesörle-
rinden Ahmed Selâhaddin Bey, ondan
sonra da Hüseyin Rag›p (Baydur) ko-
nufltular. Hüseyin Rag›p Bey, konuflma-
s›nda flöyle der:
“Ben, ‹zmir’in ilhak›n›n, bütün dünya-
ya, çok imkâns›z bir fley oldu¤unu anlat-
mak için ne Wilson Prensiplerinden yar-
d›m dilenmeye tenezzül edecek, ne de
tarihten, etnografyadan misal getirece-
¤im. Vatandafllar, ‹zmir’in ne yutulmaz
bir lokma oldu¤unu anlamak için, Öde-
mifl kazas›ndan devesini önüne katarak
Yemifl Çarfl›s›’na gelen zeybe¤in iri bir
çam bölmesini and›ran mevcudiyetini
seyretmek kâfidir. Anadolu efesi ve
onun millî asabiyeti öyle bir ustura gibi-
dir ki, onu yutmak isteyenlerin g›rtla¤›n›
parçalar.
Vatandafllar, bizimle yaflamak isteme-
yenler için kap›lar›m›z aç›kt›r, geldikleri
yere gidebilirler.
Fakat biz ken-
di yurdumuz-
da, hiçbir
milletin hâ-
kim, bize
efendi ola-
rak yaflama-
s›na taham-
mül edeme-
yiz. Da¤dan
gelip de ba¤da-
kini kovmak iste-
yenlerin hakk›, kötek
ve sat›r olacakt›r.
Vatandafllar, ‹zmir, Yunan’a il-
hak edilemez ve hiçbir zaman ilhak edi-
lemeyecektir. Bu u¤urda gençler kan
dökecekler, kad›nlar ‹zmir matemini be-
fliklere ninni diye ça¤›racaklard›r.
Vatandafllar, ‹zmir, Yunan’a ilhak edi-
lemez.”
Çoflkulu geçen miting sonras›, Türklerin
yaflad›¤› yerlerin parçalanmaz bir bütün
oldu¤u karar› al›nd›.
Fatin Efendi
bk.
Gökmen, Fatin
Fehmi Bey
bk.
Gerçeker, Mustafa Fehmi
Felâh Grubu
Kurtulufl Savafl›’n› desteklemek ama-
c›yla ‹stanbul’da kurulan gizli örgüt. 23
Eylül 1920’de “Hamza Grubu” ad›yla,
Yüzbafl› Neflet Bey taraf›ndan kuruldu.
Ankara’da Genelkurmay’a ba¤l› olarak
faaliyetlerini sürdürdü. Baz› flifrelerin
‹ngiliz iflgal kuvvetlerinin eline geçmesi
ve Yüzbafl› fiakir Muzaffer Bey’in iki
tarafl› çal›flt›¤›n›n anlafl›lmas› üzerine
grup, s›ras›yla “Mücahit”, “Muharip” ve
“Felâh” adlar›n› ald› (16 fiubat 1921).
Topçu Yarbay Eyüp Bey (Durukan) ta-
raf›ndan kurulan ve ordunun elindeki si-
lâhlar› iflgal kuvvetlerine teslim etmeyip
gerekti¤inde kullan›lmak üzere güveni-
lir kiflilere verilmesi için çal›flan “Aske-
rî ‹malat Grubu” da 23 May›s 1921’de
Felâh Grubu’na kat›ld›. Anadolu’ya as-
ker geçirme, silâh kaç›rma ve bilgi ulafl-
t›rma ifllerini yürüten örgüt, 26 Ekim
1923’te la¤vedildi.
Felâh Grubu
Grup Baflkan›
Bnb. Çopur Neflet (Tu¤bay Bora)
1. fiube Müdürü Yzb. Seyfettin (Tümg. Düzgören)
2. fiube Müdürü Yzb. Hilmi
3. fiube Müdürü Yzb. Neflet
4. fiube Müdürü Yzb. Ekrem (Korg. Baydar)
Grup Elemanlar›
Bnb. Mehmet Dursun (Yb.)
Yzb. Hüseyin Vehbi (Bnb)
Bnb. M. Bahattin (Alb. Sakman)
Yzb. M. Cemal (Bnb. Emsal)
Yb. Salih Zeki (Alb.)
Yzb. Ziya (Bnb).
Yb. Eyüp (Tümg. Durukan)
Bnb. Mehmet Bilâl (Alb. Alpagut)
Yzb. ‹smail Kemal (Alb. Altu¤)
Yzb. fiükrü (Yb. Öztikman)
Yzb. Ömer Sabri (Alb. Akan)
Üt¤m. Osman Nuri (Tu¤g. ‹nceler)
Bnb. Mustafa Reflit (Yb.)
Bnb. Hasan Fehmi (Bnb.)
Yzb. Hasan Tahsin (Bnb.)
Üt¤m. Hüseyin Hüsnü (Yzb. Uygur)
Yzb. Mehmet Emin (Yzb.Burat)
Üt¤m. Rasim (Yzb. Akyaflar)
T¤m. Etem (Alb. Olcay)
Alb. Esat (Tu¤g.) ‹stanbul Mrk. K.
Bnb. Mahmut Hakk› (Alb.)
Yzb. Mehmet Cemal (Bnb.)
Yzb. ‹brahim Dervifl (Bnb. Görsoytrak)
Bnb. Hasan Hilmi (Alb.)
Bnb. Aziz Hüdai (Alb)
Bnb. Seyfi
Üt¤m. Gözlüklü Ziya (Yzb.)
T¤m. Kerim (Alb.)
Yzb. Cevdet
Üt¤m. Rifat
T¤m. ‹brahim
Yzb. ‹smail Hakk›
Necmettin Bey
Hasan R›za Bey (Soyak)
Himmetzade Hüsnü
Abidin Bey
Revandizli Mahmut Pafla
Yzb. Kemal (‹stanbul Frans›z Karargâh›nda ‹rtibat Subay›)
Yzb. Halit (‹stanbul Frans›z Karargâh›nda ‹rtibat Subay›)
Mustafa R›za (‹ngilizlerin istihbarat›nda görevli)
Necati (Ermeni as›ll›-‹ngiliz istihbarat›nda görevli)
Efdal (Ermeni as›ll›-‹ngiliz istihbarat›nda görevli)
Aç›klamalar :
1. Bu grup, Ankara Hükûmeti Gnkur.Bflk.l›¤›na ba¤l› bir grup ola-
rak 23 Eylül 1920’de Fevzi Pafla’n›n (Çakmak) emriyle kuruldu.
2. Birinci fiube Yunan Ordusu hakk›nda bilgi toplamakla; ‹kinci
fiube sat›n alma konular›yla; Üçüncü fiube subay temini ve
Anadolu’ya gönderilmesi, önemli casuslar›n yakalanmas› ve
aleyhteki faaliyetlerin tesbitiyle; Dördüncü fiube teknik perso-
nel tedariki, levaz›m iflleri ve tafl›malarla ilgili hesap iflleriyle
görevliydi.
3. Bu Grup, deflifre oldukça s›ras›yla, MÜCAH‹T-MUHAR‹P ve FE-
LÂH ad› alt›nda kayda de¤er hizmetler verdi. FELÂH GRUBU
olarak ‹stiklâl Harbi sonuna kadar faaliyet gösterdi.
4. FELÂH Grubu’nun Ankara ile haberleflmesinde ‹stanbul Merkez
Komutan› Alb. Esat’›n (Tu¤g.) ve Büyük Postahane Müdürü ‹h-
san’›n (Pele) büyük eme¤i geçti.
Kaynak :
‹smet Görgülü, On Y›ll›k Harbin Kadrosu, 1912-1922,
Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu
Yay›nlar›, Ankara 1993, s.207
FELÂH GRUBU (HAMZA GRUBU)
Halide Edip Ad›var
