343
Esad Pafla
1875 fiebinkarahisar
1932 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl›’n› destekleyen gizli
Millî Müdafaa Teflkilât› kurucular›ndan,
ilk ‹stanbul valisi. Mekteb-i Harbiye’yi
bitirdi. Süvari alay komutan› olarak Bal-
kan Savafl›’na kat›ld›. 1913’te Süvari
Zabitan Okulu’nu kurdu. I.Dünya Sava-
fl›’nda Çanakkale, Kafkas ve Filistin
Cephelerinde çarp›flt›. Mondros Mütare-
kesi’nden sonra ‹stanbul’da kurulan
Millî Mücadele yanl›s› gizli Millî Mü-
dafaa Teflkilât›’na (Mim Mim-MM
Grubu) kat›ld›. ‹stanbul merkez komu-
tanl›¤› ve 13 Haziran 1921’den sonra ‹s-
tanbul polis müdürlü¤ü yapt›. Kurtulufl
Savafl›’ndaki hizmetleri nedeniyle ‹stik-
lâl Madalyas› ald›. Savafl sonras› 7 Ekim
1922’de ‹stanbul valili¤ine atanarak ‹s-
tanbul’un ilk valisi s›fat›n› kazand› ve 7
Nisan 1923’e kadar bu görevde kald›.
1925’te kendi iste¤iyle emekli oldu.
Esad Pafla (Yanyal›) (Bülkat)
18 Ekim 1862 Yanya
2 Kas›m 1952 ‹stanbul
Çanakkale Savafl› komutanlar›ndan, Os-
manl› Bahriye Nâz›r›. Yanya Belediye
Baflkan› Mehmed Emin Efendi’nin o¤-
lu, Vehip Pafla’n›n (Kaçi) a¤abeyidir.
1890’da kurmay yüzbafl› olarak Mek-
teb-i Harbiye’yi bitirdi. Yurda dönünce,
Osmanl› ordusunu düzenlemekle görev-
li Goltz Pafla’n›n yard›mc›l›¤›na getiril-
di. 1897 Osmanl›-Yunan Savafl›’nda
Yanya Kolordusu’nun kurmay baflkan-
l›¤›n› yapt›. 1899’da Harbiye Mekte-
bi’nin ders nâz›rl›¤›na, daha sonra da
kurmay baflkanl›¤›na atand›. Bu görevi
s›ras›nda rütbesi ferikli¤e yükseldi.
1907’de Selânik’teki Üçüncü Ordu ko-
mutan yard›mc›l›¤›na getirildi. 1911’de
Gelibolu tümen komutan›, I.Dünya Sa-
vafl› bafl›nda Çanakkale fiimal Grubu
komutan› oldu. Bu savafllarda gösterdi¤i
baflar›lardan sonra Birinci Ordu Komu-
tanl›¤› ve Askerî Mektepler Umum Mü-
fettiflli¤ine atand›. 1917’de getirildi¤i
‹kinci Ordu Müfettiflli¤inden istifa ede-
rek emekliye ayr›ld› (22 Kas›m 1919).
14 Mart 1920-5 Nisan 1920 aras› Salih
Pafla Kabinesi’nde Bahriye Nâz›rl›¤›
yapt›. Kurtulufl Savafl›’ndan sonra mü-
badele ifllerinde çal›flt›. Askerlikle ilgili
kitaplar› ve çevirileri d›fl›nda an›lar›n›n
bir bölümü ölümünden sonra “Esad Pa-
fla’n›n Çanakkale An›lar›” (Derleyen:
‹hsan Ilgar, 1975) ad›yla yay›mland›.
Esad Pafla Dr. (Ifl›k)
bk.
Ifl›k, Esad (Esad Pafla)
Esendal, Memduh fievket
1883 Çorlu
17 May›s 1952 Ankara
TBMM Hükûmeti’nin ilk diplomatla-
r›ndan, siyaset adam›, öykü ve roman
yazar›. Çocukluk y›llar›nda düzenli bir
ö¤renim görmedi. Balkan Savafllar›’na
kadar topra¤a ba¤l› ifllerde çal›flarak ai-
lesini geçindirdi. Bu arada ‹ttihat ve Te-
rakki F›rkas›’nda siyasî mücadeleye at›l-
d›. Daha sonra ‹stanbul’a yerleflti. Parti-
nin Anadolu illeri müfettifli olarak çal›fl-
maya bafllad›. Üretime katk›s› olan top-
luluklar›n yurt yönetiminde de pay› ol-
mas› gerekti¤ini savundu. Türk-‹slâm
dünyas›ndaki meslek kurulufllar› olan
Fütüvvet örgütünün canland›r›lmas›n›,
milletvekillerini illerin de¤il, eski lonca-
lar›n bir devam› fleklinde kurulacak Es-
naf Odalar›’n›n seçmesi gerekti¤ini sa-
vundu. Meslekî temsil ad› verilen bu
esasa dayan›larak kurulan Esnaf Odala-
r›’n›n yönetiminde görev ald›. Mütareke
dönemi sonras› Kurtulufl Savafl›’na ka-
t›ld›. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce
ortaelçi olarak Azerbaycan’a gönderildi
Esendal, Memduh fievket
Esad Pafla
Yanyal› Esad Pafla, merasim üniformas›yla.
Yanyal› Esad Pafla (Bülkat) (Hayat Tarih, 1965, Say›:1, kapak resmi)
Mustafa Kemal taraf›ndan Yanyal› Esad Pafla’ya an› olarak verilen, ölen bir düflman subay›
üzerinde ele geçirilen kanl› harita.
