yönden destekledi. ‹flgalcilere karfl›
Anadolu’da bafllat›lan Kurtulufl Sava-
fl›’na karfl› cephe alan Sait Molla’ya
yazd›¤› mektuplarda neler yapmas› ge-
rekti¤ini harfiyen belirtti. Birinci rütbe-
den Osmanî niflan› ald›. Türkiye’den
ayr›ld›ktan sonra Lahey’de ve Kopen-
hag’da rahiplik yapt›. 1931’den sonra
‹ngiltere’ye yerleflti.
Frunze, Mihail Vasiliyeviç
1885 Biflkek/K›rg›zistan
1925 Moskova
Kurtulufl Savafl›’na destek amac›yla
Ankara Hükûmeti’yle görüflmelerde
bulunan Sovyet diplomat. St.Petersburg
Polytechnic Enstitüsü’nde ekonomi ö¤-
rencisiyken Rus Sosyal Demokrat ‹flçi
Partisi’ne girdi; Bolflevikler aras›nda
yer ald› (1904) ve bir ara tutukland›.
1905 Devrimi’nde genel grevi örgütle-
di. 1907’de yeniden tutukland›, 1914’te
hapisten kaç›p I.Dünya Savafl›’na sahte
kimlikle kat›ld› ve askerler aras›nda si-
yasî örgütlenmeyi yürüttü. 1918’de
Dördüncü Ordu komutanl›¤›na getiril-
di. 1919-1920 aras› karfl› devrim ordu-
lar›yla savaflt›; bu arada K›z›lordu’nun
kurulmas›
girifliminde
bulundu.
1920’de Ukrayna Halk Komiserleri fiû-
ras› Baflkan›, bir y›l sonra da Rus Ko-
münist Partisi Merkez Komitesi Üyesi
seçildi. Kurtulufl Savafl›’na destek ama-
c›yla 1921 sonlar›nda Ankara’ya gele-
rek TBMM Hükûmeti’yle diplomatik
iliflki kurarak anlaflma imzalad› ve
1922’de Türkiye’den ayr›ld›. 1924’te
Politbüro üyeli¤ine seçildi. 1925’te
Troçki’nin yerine Halk Komiseri oldu.
Henüz 40 yafl›ndayken kalp krizinden
öldü. Askerli¤e dair eserlerinin yan› s›-
ra 1920’li y›llarda Anadolu’nun duru-
muyla ilgili olarak Sovyetler Birli¤i
Komünist Partisi Merkez Komitesi’ne
sundu¤u rapor 1978’de Türkçeye çevri-
lerek “Ukraynal› Devrimci Lider Frun-
ze’nin Türkiye An›lar›” ad›yla yay›m-
land›.
Fuad Bey (Bulca)
bk.
Bulca, (Ahmet) Fuat
Fuad Bey
bk.
Mehmed Fuad Bey
Fuad Pafla (Deli) (Müflir)
1835 Kahire
17 Nisan 1931 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› bafllar›nda Sivas Kong-
resi kararlar›n› Saray’a kabul ettirip Da-
mat Ferit Hükûmeti’nin düflmesinde
önemli rol oynayan Osmanl› müfliri.
Atakl›¤› ve düflündüklerini çekinmeden
söylemesi nedeniyle Deli lâkab›yla an›-
l›r. Babas› Müflir Hasan Pafla (1793-
1901) Sudan müfettifliyken M›s›r’da
do¤du. Kahire Harp Okulu’nu bitirdi.
M›s›r ordusunda albayl›¤a kadar yük-
seldi. Albay rütbesindeyken ‹stanbul’a
geldi (1869). Afliret ayaklanmalar›n›
bast›rmakla görevli olarak Kerkük’e
gönderildi (1872). Karada¤ savafllar›n-
da yararl›k gösterdi. 1877-1878 Os-
manl›-Rus Savafl› içinde yer alan Elena
çarp›flmalar›nda Ruslar› bozguna u¤rat-
t›. Savafltan sonra rütbesi müflirli¤e yük-
seltildi ve padiflah yaverli¤ine getirildi.
Viyana ve Petersburg’a ola¤anüstü elçi
olarak gönderildi (1894). II.Abdülha-
mid yönetimine muhalefet etmesi nede-
niyle fiam’a sürüldü (1902). II.Meflruti-
yet’in ilân› üzerine ‹stanbul’a döndü
(1908). Âyan Meclisi üyeli¤ine getirildi
(1909). Balkan Savafl› s›ras›nda ‹stan-
bul’un savunmas›yla görevlendirildi.
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Sivas Kong-
resi kararlar›n› Saray’a kabul ettirip Da-
mat Ferit Hükûmeti’nin düflmesinde
önemli rol oynad›. Kurtulufl Savafl›’nda
Kuvâ-yi Milliyecileri destekledi.
Furgaç, Ahmed ‹zzet
bk.
Ahmed ‹zzet Pafla (Furgaç)
362
Frunze, Mihail Vasiliyeviç
Kurtulufl Savafl›’na destek amac›yla Ankara’ya gelen Sovyet diplomat Frunze.
Deli Fuad Pafla
