protesto telgraflar› çekilmesi, mitingler
düzenlenmesi, Hristiyan halka karfl› sal-
d›r›lardan kaç›n›lmas› istendi. Genelge-
nin ard›ndan 30 May›s 1919’da Hav-
za’da Mustafa Kemal’in de kat›ld›¤› bir
miting düzenlendi. ‹stanbul Hükûmeti 8
Haziran 1919’da ‹tilâf Devletleri’nin is-
te¤i üzerine Mustafa Kemal’i ‹stanbul’a
geri ça¤›rd›ysa da Mustafa Kemal bu
ça¤r›ya uymay›p 11 Haziran 1919’da
Amasya’ya geçti ve daha kapsaml› bir
genelge olan Amasya Genelgesi’ni ya-
y›mlad›.
Hayat
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti ad›na Samsun’da ya-
y›mlanan gazete. 1920-1921 aras› sade-
ce 24 say› ç›kt›. Ömer Niyazi’nin sahibi
oldu¤u gazetenin baflyazar› Ethem Vey-
si’ydi.
Hayat
Kurtulufl Savafl› sonras› Cumhuriyet dü-
flüncesinin sesi olarak Ankara’da ya-
y›mlanan haftal›k fikir ve düflünce der-
gisi. 2 Aral›k 1926’dan 30 Aral›k
1929’a kadar toplam 146 say› ç›kt›. ‹lk
iki y›l eski harflerle, 11 Ekim 1928’den
itibaren de yeni harflerle bas›ld›. 1928’e
kadar Mehmed Emin Eriflirgil’in ve ka-
pan›ncaya kadar da Faruk Nafiz Çaml›-
bel’in yönetiminde yay›mland›¤› üç y›l
boyunca Atatürk devrimlerini ve Cum-
huriyet rejimini savundu. Cumhuriyet
döneminin say› bak›m›ndan en genifl ya-
zar ve flair kadrosuna sahip olan dergi,
felsefe, sosyoloji, tarih, edebiyat tarihi,
iktisat, iktisat ve hukuk tarihi, mimarî,
sanat, sanat tarihi, güzel sanatlar, kad›n
ve kad›n haklar› gibi konulara sayfala-
r›nda yer verdi. Baflmakaleleri daha çok
Mehmed Emin ile Avni Baflman’›n; di-
¤er yaz›lar ise M. Nermi, Ziyaeddin
Fahri Fnd›ko¤lu, ‹smay›l Hakk› Baltac›-
o¤lu, Mehmed ‹zzet, Mustafa fiekip
Tunç, Mehmed Fuad Köprülü, Ali Ca-
nip Yöntem, Mehmed Halid Bayr›, Na-
hit S›rr› Örik, Nurullah Ataç gibi Cum-
huriyet’in milliyetçilik ve ça¤dafll›k
prensiplerine inanm›fl bir kadronun ka-
leminden ç›kt›; Türk dili, Türk tarihi,
Türk edebiyat› ve Türk güzel sanatlar›,
ayn› görüfl do¤rultusunda ele al›nd›.
1929’dan itibaren içerik zenginli¤ini za-
manla kaybetti. 1930’da befl say› daha
yay›mland›ktan sonra kapand›.
Hayat Ansiklopedisi
Atatürk döneminde Cumhuriyet Matba-
ac›l›k ve Neflriyat fiirketince 10 cilt ola-
rak yay›mlanan ansiklopedi (1932-
1936). Dört ciltlik Compton’s Picture
Encyclopedia (Compton’un Resimli
Ansiklopedisi) adl› eser örnek al›narak
M. Zekeriya (Sertel), Hamit Sadi (Se-
len), Salih Murat (Uzdilek), M. Samih
(M.Turhan Tan), Faik Sabri (Duran),
Kâz›m Nami (Duru) taraf›ndan haz›r-
land›.
Hayati Bey
1892 ‹stanbul
16 Kas›m 1926 Ankara
Kurtulufl Savafl› bafllang›c›nda Mustafa
Kemal ile birlikte Samsun’a ç›kan ve sa-
vafl s›ras›nda Heyet-i Temsiliye yaz-
manl›¤› yapan subay. 1915’te Harp
Okulu’nu bitirdi. Kurmay Albay Kâz›m
Bey’in (Dirik) emir subay› ve müfettifl-
lik kalem âmiri olarak görev yapt›. 19
May›s 1919’da Samsun’a ç›kan heyette
yer ald›¤›nda rütbesi üste¤mendi. Anka-
ra’ya geçerek Millî Mücadele s›ras›nda
Heyet-i Temsiliye’de yazmanl›k görevi-
ni üstlendi. A¤ustos 1920’den Ekim
1923’e dek TBMM Baflkanl›¤› Özel
Kalem Müdürlü¤ü yapt›.
Mustafa Kemal’in cumhurbaflkanl›¤›
döneminde Cumhurbaflkanl›¤› Özel Ka-
lem Müdürlü¤ü görevini üstlendi ve ya-
flam›n›n sonuna dek Mustafa Kemal’in
yan›nda çal›flt›.
Haydar Bey
1872 Serez/Yunanistan
1934 ?, ?
Birinci TBMM Kütahya milletvekili,
hukukçu. ‹stanbul Hukuk Mektebi’ni bi-
tirdikten sonra bir süre hâkimlik ve ceza
mahkemesi baflkanl›¤› yapt›. II.Meflruti-
yetin ilân›ndan sonra ‹ttihat ve Terakki
F›rkas›’ndan siyasete at›ld›. 17 Ekim
1908’de Osmanl› Meclis-i Mebusan›’na
Saruhan milletvekili seçildi ve Meclis-i
Mebusan’›n kapan›fl›na dek görevini
sürdürdü. Birinci TBMM’ye Kütahya
milletvekili seçilerek 23 Nisan 1920’de
Meclis’in aç›l›fl›nda haz›r bulundu. 22
Kas›m 1920’de Eskiflehir ‹stiklâl Mah-
kemesi üyeli¤ine atand›. 15 Nisan
1922’de geçirdi¤i felç nedeniyle Mec-
lis’teki görevine devam edemedi¤inden
malûlen emekliye ayr›ld›.
Haydar Bey (Vaner)
bk.
Vaner, Haydar (Hilmi)
Haydar Bey (Yulu¤)
bk.
Yulu¤, Ali Haydar
Haydari, Hasan S›dd›k
1887 Muradiye
9 Haziran 1966 ‹stanbul
Birinci TBMM Van milletvekili. Baba-
s›, Haydaranl› Aflireti Reisi Mehmed
S›dd›k A¤a’d›r. ‹lk ve ortaö¤renimini ‹s-
tanbul’da tamamlad›ktan sonra Van’da
çiftçilikle u¤raflt›. Rus iflgali s›ras›nda
esir düfltü. Millî Mücadele’de afliretiyle
birlikte Mustafa Kemal’in yan›nda yer
ald›. 5 Kas›m 1920’de Birinci
TBMM’ye Van milletvekili seçildi. Bir
süre Van’da cepheye erzak ve cephane
temini için Meclis’ten izin ald›. Dönem
sonras› memleketine döndü. Bir bucak
reisinin öldürülmesiyle ilgili olarak hak-
k›nda aç›lan soruflturma nedeniyle
‹ran’a kaçt›. Ç›kar›lan af sonucu
1951’de Türkiye’ye dönebildi. ‹stan-
bul’da ticaretle u¤raflt›. Soyad› Kanu-
nu’ndan sonra ald›¤› “Ertürk” soyad›n›
sonradan “Haydari” olarak de¤ifltirdi.
Haydarpafla Lisesi
T›bbiye Mektebi’yken 1934’te Ata-
türk’ün emriyle ortaö¤renim kurumuna
dönüfltürülen ‹stanbul’un Haydarpafla
semtindeki lise. Bafllang›çta t›p ö¤reni-
mi için kuruldu. Yap›m›na 1893’te ‹tal-
yan mimar› Valery’nin projesiyle bafl-
land› ve 1902’de tamamland›. Barok
tarz›ndaki bina o zamanlar denize yak›n
oldu¤undan okulun deniz yönünde ge-
nifl merdivenli büyük bir girifl kap›s› ve
kap›n›n yan›na iki yüksek saat kulesi ya-
p›ld›. Ayr›ca okulun Kad›köy-Üsküdar
yolu yönünde üç büyük kap›s› daha var-
d›r. II.Abdülhamid döneminde T›bbiye
olarak kullan›lan deniz k›y›s›ndaki bina-
da 1933 y›l›na kadar t›p ö¤renimi yap›l-
d›. T›bbiye Mektebi’nin Beyaz›t’a tafl›n-
mas› üzerine bina bir y›l bofl kald›ktan
sonra 1934’te Atatürk’ün emriyle Hay-
darpafla Lisesi ad›yla ö¤renime aç›ld›.
‹lk aç›l›fl›nda 1048 ö¤rencisi olan okul
k›sa zamanda her yönden geliflerek çev-
renin yat›l› ve gündüzlü ortaö¤renim ih-
tiyac›n› karfl›lar duruma geldi. 1978’de
410
Hayat
Hayat dergisinin 11 Ekim 1928’de yeni
harflerle yay›mlanan ilk say›s›.
Hayat dergisinin ilk say›s›n›n kapa¤›.
Haydar Bey
