Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti)
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Erzurum
Kongresi’nde oluflturulan, Sivas Kong-
resi’nde üye say›s› yan› s›ra yetki ve gö-
revleri daha da art›r›lan, ulusal direnifl
kararlar›n› uygulamakla yükümlü, geçici
hükûmet gibi çal›flan heyet. 23 Temmuz-
7 A¤ustos 1919 aras› toplanan Erzurum
Kongresi’nde Do¤u illerindeki Müda-
faa-i Hukuk Cemiyetleri birlefltirilerek
fiarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemi-
yeti kuruldu. Kongre ad›na karar almak
ve al›nan kararlar› uygulamak için Mus-
tafa Kemal’in baflkanl›¤›nda dokuz üye-
li “Heyet-i Temsiliye” oluflturuldu. He-
yetin üyeleri, Hüseyin Rauf Bey (Or-
bay), Hoca Raif Efendi (Dinç), Eyüpzâ-
de ‹zzet Bey, Süleyman Servet Bey (Or-
kun), Fevzi Efendi, Bekir Sami Bey
(Kunduh), Sadullah Efendi, Musa Bey
ve baflkan olarak da Mustafa Kemal’den
olufluyordu. 4-11 Eylül 1919 tarihlerinde
toplanan Sivas Kongresi’nde, yurt çap›n-
daki direnifl örgütleri birlefltirilerek Ana-
dolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemi-
yeti kuruldu ve heyet üyelerinin say›s›
16’ya ç›kar›larak yetki ve görevleri daha
art›r›ld›. Heyet-i Temsiliye’ye Refet Bey
(Bele), Kara Vas›f Bey, Mazhar Müfit
Bey (Kansu), Ömer Mümtaz Bey (Tan-
bi), Hüsrev Sami Bey (K›z›ldo¤an),
Hakk› Behiç Bey (Bayiç), Ratipzâde
Mustafa Efendi de kat›ld›. “Anadolu ve
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti He-
yet-i Temsiliyesi” ad›n› kullanan heyet,
Ankara’ya gelene kadar fiilî hükûmet ya
da geçici hükûmet gibi çal›flt› ve Ali Ga-
lip Olay›’ndaki çal›flmalar›yla Damat Fe-
rit Kabinesi’nin istifas›na neden oldu.
Yurdun çeflitli yerlerindeki mülkî amir-
lerle irtibat› sa¤layan Heyet-i Temsiliye
27 Aral›k 1919’da Ankara’ya gelerek
çal›flmaya bafllad›. Mustafa Kemal, 23
Nisan 1920’de Meclis’in aç›l›fl›na kadar-
ki süre içinde Kurtulufl Savafl›yla ilgili
kararlar› “Heyet-i Temsiliye Reisi” ola-
rak imzalad›. Meclis’in aç›l›fl›yla birlikte
görev ve yetkilerini Meclis’e devreden
Heyet-i Temsiliye, bir anlamda
TBMM’nin ilk çekirde¤ini oluflturdu.
412
Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti)
Mustafa Kemal, Sivas’ta Heyet-i Temsiliye üyeleriyle.
Heyet-i Temsiliye Baflkan› Mustafa Kemal, üyelerden Bekir Sami Bey (Kunduh) (solda) ve
Rauf Bey’le (Orbay).
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi on alt› ki-
fli olarak afla¤›daki kimselerden teflekkül etti:
A) Erzurum Kongresince seçilmifl olanlar:
1- Mustafa Kemal Pafla (Üçüncü Ordu Komutanl›¤›ndan ve askerlikten ay-
r›lma.)
2- Hüseyin Rauf Bey (Orbay) (Eski Bahriye Nâz›r› ve askerlikten ayr›lma.)
3- Hoca Raif Efendi (Eski Erzurum Mebusu).
4- ‹zzet Efendi (Eyüpzade) (Eski Trabzon Mebusu).
5- Servet Bey (Orkun) (Eski Trabzon Mebusu)
6- Sadullah (Fevzi) Efendi, (Eski Bitlis Mebusu).
7- Hac› Fevzi Efendi (Erzincan Nakflibendi fieyhi).
8- Bekir Sami Bey (Kunduh) (Eski Beyrut Valisi).
9- Hac› Musa Efendi (Mutki’de Afliret Reisi).
B) Heyet-i Temsiliyece seçilmifl olan:
10- Refet Bey (Bele) (Üçüncü Kolordu Komutanl›¤›ndan ve askerlikten ay-
r›lma.
C) Sivas Kongresinde seçilenler:
11- Kara Vas›f Bey (Antep Delegesi, Kurmay Albayl›ktan emekli).
12- Mazhar Müfit Bey (Hakkâri Delegesi, Eski Mutasarr›f).
13- Ömer Mümtaz Bey (Eski Ankara Mebusu).
14- Hüsrev Sami Bey (K›z›ldo¤an) (Eskiflehir Delegesi, Askerlikten ayr›lma).
15- Hakk› Behiç Bey (Bayiç) (Denizli Delegesi, Eski Mutasarr›f).
16- Râtipzade Mustafa Bey (Ni¤de delegesi).
Ve Mustafa Kemal Pafla bir dilekçe ile Sivas Valili¤ine baflvurarak “Anadolu
ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”nin kuruldu¤unu bildirdi. Cemiyetin hem
kurucular›, hem de Heyet-i Temsiliye üyeleri olarak yukar›da isimleri yaz›l› on
alt› kiflinin listesini verdi (Tarih Vesikalar› c: I, s:1).
Kaynak : Mahmut Golo¤lu, Sivas Kongresi, Ankara 1969, s.110.
HEYET-‹ TEMS‹L‹YE
Heyet-i Temsiliye’nin toplant› tutana¤›n›n
ilk sayfas› (19 Kas›m 1919).
