413
Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti)
(...) Erzurum Kongresi, tüzü¤ü gere¤ince bir Heyet-i Temsiliye seçmiflti.
Dernekler Kanunu’na göre, dilekçe yerine geçmek üzere, Erzurum
Valili¤i’ne verilen 24 A¤ustos 1919 tarihli yaz›da, Heyet-i Temsiliye
üyelerinin adlar› ve kimlikleri flu flekilde gösterilmifltir:
Mustafa Kemal
Eski 3’üncü Ordu Müfettifli, askerlikten ayr›lm›fl
Rauf Bey
Eski Bahriye Nâz›r›.
Raif Efendi
Eski Erzurum Milletvekili.
‹zzet Bey
Eski Trabzon Milletvekili.
Servet Bey
Eski Trabzon Milletvekili.
fieyh Fevzi Efendi
Erzincan’da Nakflî fieyhi.
Bekir Sami Bey
Eski Beyrut Valisi
Sadullah Efendi
Eski Bitlis Milletvekili.
Hac› Musa Bey
Mutki Afliret Beyi
Efendiler, s›ras› gelmiflken arz edeyim ki, bu kimseler hiçbir vakit bir
araya gelip birlikte çal›flm›fl de¤illerdir. Bunlardan ‹zzet, Servet ve
Hac› Musa Bey’ler ile Sadullah Efendi hiç gelmemifllerdir. Raif ve
fieyh Fevzi Efendiler, Sivas Kongresi’ne kat›lm›fllar fakat ondan son-
ra biri Erzurum’a, öteki Erzincan’a dönerek bir daha Heyet-i Temsili-
ye’de bulunmam›fllard›r. Rauf Bey ve Sivas Kongresi’nde aram›za ka-
t›lan Bekir Sami Bey, ‹stanbul’da Meclis-i Mebusan’a gidinceye kadar,
bizimle birlikte bulunmufllard›r.
(.........)
(...) Meclis-i Mebusan, tam bir güvenlik içinde bulun-
du¤unu aç›klad›¤› zaman, Heyet-i Temsiliye, tüzükte-
ki yetkisine dayanarak, genel kongreyi toplant›ya
ça¤›r›p on birinci madde uyar›nca da cemiyetin ileri-
de alaca¤› fleklin belirlenmesini, kongrenin karar›na
b›rakacakt›r. Kongrenin nerede ve nas›l toplanaca¤›
o zamanki durum ve flartlara göre ayarlanacakt›r.
Kongrenin toplant›ya ça¤›r›ld›¤› zaman ile toplanma-
s› aras›nda geçecek süre içinde, Heyet-i Temsiliye,
‹stanbul Hükûmeti ve Meclis-i Mebusan Baflkanl›¤› ile
kesin bir zaruret görmedikçe resmî iliflkilerde bulun-
maz. (...)
(.........)
Kâz›m Karabekir Pafla, Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya
Gitmesine Taraftar De¤ildi
Efendiler, Heyet-i Temsiliye’nin merkezinin Ankara’ya nakli düflünce-
si oldukça eskiydi. Bu düflünce ilk defa söz konusu oldu¤u s›ralarda,
Kâz›m Karabekir Pafla’dan gelmifl olan bir telgraf› burada oldu¤u gi-
bi aktaraca¤›m:
3’üncü Kolordu Komutanl›¤›’na
Erzurum, 3.10.1919
Heyet-i Temsiliye’ye : Kuvâ-yi Milliye’yi temsil eden
yüksek heyetin, de¤il Ankara’ya, hatta Sivas’›n bat›-
s›na bile geçmemesi görüflündeyim. Çünkü, Do¤u il-
lerinin Kuvâ-yi Milliyesi demek olan bu heyetin bütün
bütün uzaklaflmas›, dolay›s›yla bu illerin teflkilâts›z
kalmas›na yol açacakt›r. fiimdiye kadar pek meflru ve
mant›kl› olarak yönetilmekte olan Millî Mücadele’nin,
öteden beri her zaman her teflebbüsümüzü kötü gör-
mek ve göstermek isteyen düflmanlar›m›za karfl› da
eskiden oldu¤u gibi bir yerden yönetilmesi için, He-
yet-i Temsiliye’nin Sivas’tan bat›ya geçmemesi görü-
flünde bulundu¤unu arz ederim.
15’inci Kolordu Komutan›
Kâz›m Karabekir
Böyle bir telgraf›n as›ls›z oldu¤u yarg›s›na varmak istedim. Fakat, ne
çare ki, flifre telgraf, Erzurum’dan Sivas’taki 3’üncü Kolordu’ya çekil-
mifltir. Çözülen flifrenin alt›nda “Aç›ld›. Fethi 4/5 Ekim” ilgiliye yaz›
ve imzas› oldu¤u halde 3’üncü Kolordu’dan bize gönderilmifltir.
Efendiler, Kâz›m Karabekir Pafla, davetimiz üzerine Sivas’a geldikten
ve bizimle görüflmelerde bulunduktan sonra, flüphesiz bu telgrafla
daha önce bildirdi¤i düflünce ve görüflünün yerinde olmad›¤›n› anla-
m›fl olacakt›r. Ancak, bu düflünce ve görüflündeki isabetsizli¤i anla-
mak için, mutlaka yüz yüze gelip görüflmeye hiç de ihtiyaç olmaya-
ca¤› aç›kça bellidir. Bu düflünce ve görüflün dayand›r›lm›fl oldu¤u se-
beplere flöylece bir göz atmak bile, onlar›n yanl›fll›¤›n› anlamaya ye-
ter san›r›m.
Bir defa, Heyet-i Temsiliye’nin yaln›z Do¤u illerinin millî gücünü olufl-
turmad›¤› veya temsil etmedi¤i ve belki bütün memleketin -Anadolu
ve Rumeli’nin- millî güçlerini temsil etti¤i çoktan bilinmifl olmak ge-
rekirdi. Kald› ki, bu nokta üzerinde, günlerce süren telgraf bafl› tar-
t›flmalar› olmufltu. Bir de, Heyet-i Temsiliye’nin Sivas’tan Ankara’ya
tafl›nmas›, Do¤u illerinde teflkilâts›zl›k do¤uracak bir sebep olamaz-
d›. Heyet-i Temsiliye’nin Do¤u illerine Sivas’tan telgrafla verdi¤i
emirleri ve talimat›, ayn› flekilde Ankara’dan verebilece¤ine de flüp-
he yoktu.
Buna karfl›l›k, Heyet-i Temsiliye’nin Do¤u illerinden çok, Bat› illerine
ve ‹stanbul’a yak›n bulunmas›n› gerektiren ve hakl› gösteren mant›k-
l› sebepler elbette çoktu. Önce, Bat› ve Güneybat› illerimizden do¤-
rudan do¤ruya düflman eline geçmifl olanlar vard›. Bu illerimizi iflgal
eden düflman karfl›s›nda sa¤lam savunma cepheleri kurmak ve onla-
r›n kuvvetlendirilmesini sa¤lamak gerekirdi. Oysa, Do¤u illerimizde
böyle ac›kl› bir durum yoktu. Kesin olarak yak›n bir fiilî tehlike de do-
¤abilece¤e benzemiyordu. Uzak bir ihtimale göre, diyelim ki, do¤u-
dan Ermenilerin do¤rudan do¤ruya bir sald›r›ya geçecekleri kabul
olunsayd› bile, onun karfl›s›nda Kuvâ-yi Milliye ile desteklenmesi ka-
rarlaflt›r›lm›fl olan 15’inci Kolordu, kendilerinin komutas› alt›nda ha-
z›r bulunuyordu. Ne var ki, ‹zmir cephelerinde çeflitli komuta yön-
temleri, de¤iflik nitelikte kuvvetler ve türlü türlü olumsuz kaynaklar-
dan gelen, de¤iflik yap›da, türlü zararl› etkiler vard›. Adana’n›n iflga-
line karfl› daha cephe kurulamam›flt›.
Genel Durumu Yönetme Sorumlulu¤unu
Üzerine Alanlar, En Önemli Hedefe ve
En Yak›n Tehlikeye Elden Geldi¤i Kadar
Yak›n Bulunmal›d›rlar
Bu bak›mdan, uyulacak yol ve yöntem fludur ki, genel durumu yöne-
tip yürütme sorumlulu¤unu üzerine alanlar, en önemli hedefe ve en
yak›n tehlikeye elden geldi¤i kadar yak›n yerde bulunmal›d›rlar. Ye-
ter ki, bu yak›nl›k, genel durumu gözden kaybettirecek derecede ol-
mas›n! Ankara, bu flartlar› kendinde toplayan bir noktayd›. Herhalde
cephelerle ilgilenece¤iz diye Bal›kesir’e, Nazilli’ye veyahut Afyonka-
rahisar’a gitmiyorduk. Fakat, cephelere ve ‹stanbul’a demiryolu ile
ba¤l› bulunan ve genel durumu yönetme bak›m›ndan Sivas’tan hiçbir
fark› olmayan Ankara’ya gelecektik.
Meclis-i Mebusan’›n ‹stanbul’da toplanmas› zarurî görüldükten sonra
ise, Ankara’ya gelmenin ne kadar yerinde ve yararl› say›lmak lâz›m
geldi¤ini aç›klamay› gereksiz bulurum.
Efendiler, Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya tafl›nmamas› için sebepler
ileri sürülürken, bu arada, hele öteden beri her zaman, her teflebbü-
sümüzü kötü görmek ve göstermek isteyen “düflmanlardan” söz
edilmifl olmas›na hiçbir anlam veremedim. Gerçekten, kendisinin de-
▲
HEYET-‹ TEMS‹L‹YE
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
