lerine, Türklerin ço¤unlukta oldu¤u
bölgelerin iflgal edilmemesini isteyen
bir muht›ra gönderdi. Ayr›ca kurul üye-
lerinden Nail Bey, ‹talyan Yüksek Ko-
miseri Kont Sforza’yla görüflerek, ‹z-
mir’i temsil edecek bir kurulun Paris
Konferans›’na gönderilmesine yard›m-
c› olunmas›n› istedi. Nail Bey ile Cami
(Baykut) Bey, ‹talyan torpidosu Bron-
zetti’yle ‹zmir’e geldiler. Ancak konfe-
ransa kat›lacak kurul üyelerinin saptan-
mas›nda anlaflmazl›k ç›k›nca Paris’e gi-
dilemedi. ‹zmir’in iflgal edilece¤i habe-
rinin büyük heyecan yaratmas› üzerine
Cemiyet, 17 Mart 1919’da ‹zmir’de bir
kongre toplayarak çevre kent ve kasa-
balara ça¤r›lar yapt›. Millî Sinema’da
üç gün süren kongre sonucu yay›mla-
nan bildiride, silâhl› her sald›r›ya silâh-
la karfl› konulaca¤›n› aç›klayan cemi-
yet, çal›flmalar›n› Haziran 1919’a dek
‹zmir’de sürdürdükten sonra ‹zmir’in
iflgali üzerine Alaflehir Kongresi’nde
al›nan kararla merkezini ‹stanbul’a tafl›-
d›. Bir k›s›m üyeler çal›flmalar›n› De-
nizli’de sürdürdüler. 16 Mart 1920’de
‹tilâf Devletleri’nin ‹stanbul’u iflgal et-
mesi üzerine cemiyet, çal›flmalar›na son
vermek zorunda kald›.
‹zmir Redd-i ‹lhak Heyet-i
Milliyesi
‹zmir’in iflgal edilerek Yunanistan’a il-
hak› haberleri üzerine, buna karfl› ç›k-
mak amac›yla oluflturulan kurulufl. ‹z-
mir’in iflgal edilece¤i haberi üzerine ön-
ce Konak Meydan›’nda toplanan ‹zmir-
li halk, oradaki Sultani binas›na geçerek
görüflmelere bafllad›. Toplant›ya kat›lan-
lar aras›nda bulunan Süleyman Fethi
Bey, Kâz›m (Özalp) Bey, Halit (Moral›)
Bey, ‹smail Habib (Sevük), Mustafa Ne-
cati Bey ve Hasan Tahsin Bey gibi ‹z-
mirli ayd›nlar aralar›nda bir heyet seçe-
rek Vali ‹zzet Bey’le görüfltüler. ‹flgal
haberlerini önce reddeden vali, yap›lan
›srarl› görüflmeler sonunda ‹zmir’in ifl-
gal edilece¤i haberini do¤rulay›nca, he-
yet bir bildiri yay›mlayarak iflgale karfl›
ç›kt› ve 14-15 May›s gecesi Konak’taki
Bahri Baba Park›’nda bulunan Maflat-
l›k’ta (Mezarl›k) iflgalin protesto edildi-
¤i bir miting düzenledi. ‹zmir Müdafaa-
i Hukuk-› Osmaniye Cemiyeti üyeleri-
nin de kat›ld›¤› miting, yeterli zaman ol-
mamas›na ve düzenleme eksikliklerine
ra¤men ‹zmir halk›n›n Yunan iflgaline
karfl› birleflmesini sa¤layan önemli afla-
malardan biri oldu. ‹zmir’in 15 May›s’ta
iflgalinden sonra ‹zmir Redd-i ‹lhak He-
yet-i Milliyesi ve ‹zmir Müdafaa-i Hu-
kuk-› Osmaniye Cemiyeti, çal›flmalar›n›
‹zmir d›fl›nda sürdürmek zorunda kald›.
‹zmir Suikast›
Haziran 1926’da Gazi Mustafa Kemal
Pafla’ya karfl› ‹zmir’de düzenlenen su-
ikast giriflimi. Terakkiperver Cumhuri-
yet F›rkas›’n›n kapat›lmas›ndan sonra,
partideki eski ‹ttihatç›lar, siyasî yoldan
ulaflamad›klar› amaçlar›n› silâhla elde
etmek istediklerinden Mustafa Kemal
Pafla’y› öldürmekle, rejime istedikleri
flekli verebileceklerini düflünerek bir ey-
lem plan› haz›rlad›lar ve bunu Gazi
Mustafa Kemal Pafla’n›n ‹zmir’i ziyare-
ti s›ras›nda gerçeklefltirmeye karar ver-
diler. Bu s›rada 7 Haziran 1926’da bir
yurt gezisine ç›kan Gazi Mustafa Kemal
Pafla’n›n gezi program›nda ‹zmir de bu-
lunuyordu. 14 Haziran 1926’da Bal›ke-
sir’e gelen Gazi Mustafa Kemal Pafla,
buradan ‹zmir’e geçmeyi planl›yordu.
Ancak, gezi program›ndaki bir günlük
gecikme sebebiyle Gazi, belirlenen ta-
rihte ‹zmir’e gelemedi. Suikastç›lardan
motorcu Giritli fievki, durumdan flüphe-
lenip 17 Haziran 1926’da durumu yetki-
lilere ihbar etti. Giritli fievki’nin aç›kla-
malar›na göre, eski milletvekillerinden
Ziya Hurflid, Lâz ‹smail, Gürcü Yusuf,
474
‹zmir Redd-i ‹lhak Heyet-i Milliyesi
‹zmir Müdafaa-i Hukuk-› Osmaniye Cemiyeti üyelerinden bir grup.
‹zmir Müdafaa-i Hukuk-› Osmaniye Cemiyeti üyeleri.
(15 May›s 1919)
EY BEDBAHT TÜRK
Wilson Prensipleri unvân-› insaniyetkârânesi alt›nda senin hakk›n gasp ve
namusun hetk ediliyor.
Buralarda Rum’un çok oldu¤u ve Türklerin Yunan ilhâk›n› memnuniyetle ka-
bul edece¤i söylendi. Ve bunun neticesi olarak güzel memleketin Yunan’a verildi.
fi‹MD‹ SANA SORUYORUZ?...
RUM SENDEN DAHA MI ÇOKTUR?...
YUNAN HÂK‹M‹YET‹N‹ KABULE TARAFTAR MISIN?...
Art›k kendini göster… Tekmil kardefllerin Maflatl›k’tad›r. Oraya yüzbinlerce
toplan. Ve kahir ekseriyetini orada bütün dünyaya göster.
‹lân ve isbat et.
Burada zengin, fakir, âlim, cahil yok, ama Yunan hâkimiyetini istemeyen bir
kitle-i kahire vard›r.
Bu, sana düflen en büyük vazifedir. Geri kalma! Hüsrân ve nikbet faide ver-
mez! Binlerle, yüzbinlerle Maflatl›¤a kofl. Ve Hey’et-i Milliyye’nin emrine itaat et.
‹lhak-› Red Hey’et-i Milliyyesi
(Türk ‹nk›lâp Tarihi Enstitüsü Arflivi, 5/2232-2234)
Kaynak : Millî Mücadele Dönemi Beyânnâmeleri ve Bas›n›, Haz›rlayanlar: Zekâi Güner-Orhan Ka-
batafl, Atatürk Kültür Merkezi Yay›n›, Ankara 1990, s.77.
‹LHAK-I RED HEY’ET-‹ M‹LL‹YES‹ BEYANNAMES‹
Atatürk’ün öldürülece¤i yerin krokisi.
