minde Osmanl› topraklar›na kat›ld›.
I.Dünya Savafl› sonras› imzalanan
Mondros Mütarekesi ve ard›ndan Paris
Konferans›’nda al›nan iflgal karar› üze-
rine, ‹ngiliz filosunun deste¤indeki Yu-
nan gemileri 14 May›s’ta ‹zmir Körfe-
zi’ne girdi. Bu geliflmeler üzerine yerli
Rumlarla yabanc› uyruklular sevinç
gösterileriyle kent sokaklar›n› doldur-
du. ‹flgale büyük tepki gösteren Türkler,
‹zmir Redd-i ‹lhak Heyet-i Milliye-
si’nin ça¤r›s›yla ayn› gece Maflatl›k’ta
bir miting düzenledi. Yap›lan konuflma-
larda iflgal k›nand›. 16 May›s sabah› ‹z-
mirliler Maflatl›k’taki mitingden döner-
ken karaya ç›kan Yunan birli¤i Keme-
ralt› Caddesi’ne girdi¤inde birli¤in bay-
raktar›n›n, Gazeteci Hasan Tahsin Bey
taraf›ndan tabancayla öldürülmesi üze-
rine Yunan askerleri, Hasan Tahsin
Bey’i olay yerinde öldürdü ve görebil-
dikleri her Türk’e atefl açt›lar. Daha
sonra, 17.Kolordu Kumandanl›¤› bina-
s›n› çevirip baflta Ali Nadir Pafla olmak
üzere k›flladakileri d›flar› ç›kard››p Vali
‹zzet Bey’le di¤er görevlileri tutuklad›-
lar. ‹flgalden sonra birkaç saat süreyle
tutsak edilen Vali ‹zzet Bey, 16 Ma-
y›s’ta yeniden ve Yunan ‹flgal Komu-
tanl›¤›’n›n izniyle valilik makam›na ge-
tirildi. 17.Kolordu Kumandan› Ali Na-
dir Pafla da befl günlük tutukluluktan
sonra sal›verildi. Üç y›l› aflk›n bir süre
iflgalde kald›ktan sonra 26 A¤ustos
1922’de Afyon’da bafllayan ve 31
A¤ustos’ta ‹zmir’e yönelen Büyük Ta-
arruz haberi, ‹zmir’de panik yaratt›.
Türk ordusunun kente giriflinden iki-üç
gün önce bafllayan ya¤ma olaylar›, 8
Eylül’de inan›lmaz boyutlara ulaflt›.
Ayn› günün gecesi, panik içindeki bin-
lerce Rum, Kordonboyu’nu t›kl›m t›k-
l›m doldurdu. Yunan askeri, gemilere
bindirilip son resmî memurlar da ayr›l-
d›. Geride kalan Yunan askerlerinden
bir bölümü, Türk birliklerinin önünden
kaçarak 9 Eylül sabah› ‹zmir Liman›’na
ulaflt›larsa da kendi gemilerinin gitti¤ini
görünce limanda bekleyen birkaç ‹ngi-
liz ve Frans›z gemisine s›¤›nd›lar. 9 Ey-
lül sabah› ‹zmir’e ilk giren birlik, 2.Sü-
vari Tümeni’nin öncüsü 4.Alay oldu.
Bu s›rada 1.Süvari Tümeni’ne ba¤l›
14.Alay’dan Yüzbafl› Zeki Bey de, bir
öncü birli¤in bafl›nda Konak Meyda-
n›’na vard› ve Sar›k›flla’ya girerek as›l›
duran Yunan bayra¤›n› indirip yerine
Türk bayra¤›n› çekti ve böylece 3 y›l 4
ay süren iflgale son verilmifl oldu.
‹zmir Atatürk Evi
Atatürk’ün, efli Lâtife Han›m’dan bo-
fland›ktan sonra ‹zmir’e her geldi¤inde
kald›¤›, en son 29 Ekim 1978’de müze
olarak aç›lan, ‹zmir’in Gündo¤du sem-
tindeki ev. 1927’de ‹zmir Belediyesi,
evi hazineden sat›n ald›ktan sonra, da-
yay›p döfleyip Atatürk’e hediye etti.
Atatürk, 11 Ekim 1925 ten sonra yedi
kez geldi¤i ‹zmir’de hep bu evde kald›
ve birçok tarihî karar› bu evde verdi.
Atatürk, yan›nda ‹ran fiah› R›za fiah
Pehlevî oldu¤u halde 22 Haziran
1934’te son olarak ‹zmir’e geldi¤inde
yine bu evde kald›. Atatürk’ün ölümün-
den sonra, ‹zmir Belediyesi, Atatürk
Evi’ni eflyalar› ile birlikte oldu¤u gibi
korumaya ald›; 1941’de Atatürk
Evi’nin üst kat›n› “Atatürk Müzesi”
olarak düzenleyip Atatürk’ün ve R›za
fiah Pehlevî’nin yatak odalar›n›, eflyala-
r›yla birlikte, kullan›ld›¤› flekilde sergi-
ledi. 1967’de yeniden Atatürk Müzesi
olarak düzenlenmek üzere Kültür Ba-
kanl›¤›na devri sonras› onar›larak 29
Ekim 1978 günü törenle ziyarete aç›lan
binan›n alt kat›nda etnog-
rafik eserler, üst kat›nda
da Atatürk’e ait eflyalar
sergilenmektedir.
‹zmir Enternas-
yonal Fuar›
1923 ‹zmir ‹ktisat
Kongresi’nde ortaya at›lan ve Ata-
türk’ün de benimsemesiyle ‹zmir’de
her y›l 26 A¤ustos-20 Eylül aras› dü-
zenlenen uluslararas› fuar. 1934’te al›-
nan kararla fuar süresi 20 A¤ustos-20
Eylül olarak belirlendi. Önceleri bir pa-
nay›r olarak düzenlenirken, 1936’da
uluslararas› nitelik kazand›r›lan fuara
‹ngiltere, SSCB ve Irak da kat›ld›.
1944-1946 aras› hiçbir d›fl kat›l›m ol-
mad›. 1947’de isminin bafl›na Enter-
nasyonal sözcü¤ü eklendi. ‹ç turizmin
geliflmesinde, yerli firmalar›n ürünleri-
nin sergilenmesinde ve yabanc› ülkele-
rin çeflitli yönleriyle tan›t›larak ülkele-
raras› iliflkilerin gelifltirilmesinde
önemli bir yeri olan fuara en yüksek d›fl
kat›l›m, 51 ülkeyle 1967’de gerçeklefl-
ti. 1981’de bu rakam 25’e
düfltü. ‹htisas fuarc›l›¤›na
dönüflmemifl olmas›, kat›l›m›
olumsuz yönde etkiledi.
1981’den sonra yabanc› firma-
lar için süre 30 günden 20 güne
indirildi. Daha sonra 26 A¤ustos-
20 Eylül aras›nda düzenlendi ve
yabanc› firmalar için bitifl tarihi 10
Eylül olarak belirlendi. Ayr›ca, fuar sü-
resince etkinlik gösteren çok say›da ga-
zinoyla bölgenin e¤lence merkezi ko-
numunu ald›. 1983’ten sonra, baz› ek-
siklikleri tamamland›. Teflhir için kul-
lan›lan, küçük ve altyap›s›z pavyonlar
y›k›larak yerine ihtisas fuarlar›nda kul-
lan›lmak üzere modern pavyonlar ya-
p›ld›. Fuar›n, geliflen ekonominin ihti-
yaçlar›na cevap verecek bir flekilde ye-
niden düzenlenmesi ve dünyadaki ör-
neklerine benzer biçimde yap›land›r›l-
mas› amac›yla ‹zmir Büyükflehir Bele-
diyesi, Ege Bölgesi Sanayi Odas›, ‹z-
mir Ticaret Borsas› ve Ege ‹hracatç›lar
Birli¤i’nin ortaklafla çal›flmalar›yla
Ocak 1990’da ‹ZFAfi kuruldu.
472
‹zmir Atatürk Evi
‹zmir’in Basmahane semtindeki istasyon binas› (20. yüzy›l bafllar›).
‹zmir Atatürk Evi
1936’da uluslararas› nitelik kazand›r›lan ‹zmir Enternasyonal Fuar›’n›n aç›l›fl töreni
(20 A¤ustos 1936).
