475
Çopur Hilmi ve Sar› Efe Edip, ‹zmir’de
buluflarak, Gazi Mustafa Kemal Pa-
fla’n›n öldürülmesini kararlaflt›rm›fllard›.
Haz›rlad›klar› plana göre Ziya Hurflid,
Gazi Mustafa Kemal Pafla’n›n, Keme-
ralt› Caddesi’nden geçifli s›ras›nda ya-
n›ndaki bombalar› otomobiline atacak,
etrafa da birkaç kurflun s›kt›ktan sonra,
ç›kan kar›fl›kl›ktan yararlan›p Çopur
Hilmi’nin getirece¤i otomobille Karfl›-
yaka’ya geçecek, buradan da Giritli
fievki’nin motoruyla Sak›z adas›na ka-
çacakt›. Giritli fievki’nin ihbar› üzerine
Ziya Hurflid, Kemeralt› Caddesi’nde
kald›¤› otelde, bombalar ve tabancalarla
yakaland›. Birinci TBMM’ye Rize mil-
letvekili olan seçilen ve eskiden beri Ga-
zi Mustafa Kemal Pafla’n›n muhalifleri
aras›nda yer alan Ziya Hurflid’in aç›kla-
malar› sonras› suikast›n ard›nda bir ör-
gütün varl›¤› ortaya ç›kar›ld›. Eski ‹tti-
hatç›lardan Kara Kemal ve fiükrü Bey
gibi muhaliflerin ad›n›n kar›flt›¤› olayda
Ziya Hurflid’in, baz› Terakkiperver
Cumhuriyet F›rkas› milletvekillerinin de
olayla ilgileri oldu¤unu aç›klamas› üze-
rine Ali Çetinkaya baflkanl›¤›ndaki ‹s-
tiklâl Mahkemesi üyeleri ‹zmir’e geldi.
Mahkemenin karar› üzerine Terakkiper-
ver Cumhuriyet F›rkas› yöneticileri tu-
tukland›. 27 Haziran’da bafllayan dava,
13 Temmuz 1926’da sonuçland›. ‹zmit
milletvekili fiükrü Bey, Kara Kemal,
Saruhan milletvekili Halis Turgut, Erzu-
rum milletvekili Rüfltü Pafla, eski Rize
milletvekili Ziya Hurflid, eski Trabzon
milletvekili Haf›z Mehmed, eski te¤men
Çopur Hilmi, Sar› Efe Edip, Lâz ‹smail,
Gürcü Yusuf, veteriner Albay Rasim
idama mahkûm edildi. Kâz›m (Karabe-
kir), Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele),
Cafer Tayyar (E¤ilmez), Mersinli Ce-
mal paflalar ve eski Erzurum milletveki-
li Necati ile baz› san›klar ise beraat etti.
Maliye eski bakan› Cavit Bey, eski ‹z-
mir valisi Rahmi, Ardahan milletvekili
Hilmi, Erzincan milletvekili ‹hsan, Si-
vas eski milletvekili Selahaddin ile ‹s-
tanbul milletvekilleri Rauf (Orbay) ve
Adnan (Ad›var) beylerin Ankara’da
yarg›lanmalar›na karar verildi. Yarg›la-
ma sonucu Cavit Bey, Dr.Nâz›m, Arda-
han milletvekili Hilmi ve Nail beyler
idam edildi. Eski ‹zmir valisi Rahmi
Bey ile g›yab›nda yarg›lanan Rauf (Or-
bay) ve Adnan (Ad›var) beyler on y›l
kalebentlik cezas›na çarpt›r›ld›. Gazi
Mustafa Kemal Pafla’ya yap›lmak iste-
nen bu haince davran›fl, yurdun her ye-
rinde büyük yank› uyand›rd›. Yurdun
her köflesinden çekilen binlerce telgrafta
olay k›nanarak Gazi Mustafa Kemal Pa-
fla’ya halk›n sevgi ve ba¤l›l›¤› dile geti-
rildi. Gazi Mustafa Kemal Pafla, halk›n
bu içten sevgisi karfl›s›nda yay›mlad›¤›
bildiride, Türk milletine ve cumhuriyete
olan inanc›n›, “... Alçak giriflimin, be-
nim kiflili¤imden çok, kutsal Cumhuri-
yetimize ve onun dayand›¤› yüksek ilke-
lere yönelik bulundu¤una flüphe yoktur.
... Benim nâçiz vücudum bir gün elbet
toprak olacakt›r. Fakat, Türkiye Cumhu-
riyeti ilelebet payidar kalacakt›r...” söz-
leriyle ifade etti.
‹zmir, fierafettin
bk.
Yüzbafl› fierafettin (‹zmir)
‹zmir’e Do¤ru
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda Bal›kesir’de
haftada iki kez yay›mlanan siyasî gaze-
te. 16 Kas›m 1919’dan Bal›kesir’in Yu-
nan ordusunca iflgal edildi¤i 27 Haziran
1920’ye kadar önceleri haftada iki, daha
sonra haftada üç gün olmak üzere top-
lam 74 say› ç›kan gazetenin sahibi Hü-
seyin Vas›f (Ç›nar), yaz› iflleri müdürü
Esat (Ç›nar), baflyazar› Mustafa Neca-
ti’ydi. Altbafll›¤›ndaki “Harekât-› Milli-
ye’nin Hadim ve Mürevvicidir” (Ulusal
Hareketin Hizmetinde ve Yan›ndad›r)
ve “Âmâli Milliye’yi Müdafaa Edecek
Yaz›lar Kabul Edilir” (Ulusal ‹flleri Sa-
vunan Yaz›lar Kabul Edilir) aç›klamala-
r›, gazetenin politikas›n› ve yay›n amac›-
n› ortaya koyuyordu. Yay›n hayat› bo-
yunca Yunan iflgaline karfl› ç›kt› ve ya-
p›lan mitingleri destekledi. Bal›kesir’in
iflgali üzerine kapand›.
‹zmir’e Do¤ru
‹zmir Suikast› san›klar› ‹stiklâl Mahkemesi’nde yarg›lan›rken.
‹stiklâl Mahkemesi karar›yla idam edilen bir suikastç› (14 Temmuz 1926).
‹zmir’e Do¤ru gazetesinin 16 Kas›m 1919
tarihli ilk say›s›.
‹zmir Suikast› san›klar›ndan (soldan sa¤a) Maliye Nâz›r› Cavit Bey, eski Maarif Nâz›r› fiükrü Bey ve Sar› Efe Edip.
