TaksimCumhuriyet An›t›
‹stanbul Taksim Alan›’ndaki an›t. An›-
t›n heykelleri, ‹talyan heykelt›rafl Pietro
Canonica taraf›ndan kendi ülkesinde ya-
p›ld›ktan sonra ‹stanbul’a getirilerek ka-
idesine oturtuldu. 11 metre yüksekli¤in-
de kemer biçimindeki an›t›n bir taraf›n-
da Atatürk, ‹smet ‹nönü ve Fevzi Çak-
mak, bayrak tafl›yan askerler ve halk bir
arada; Harbiye yönündeki di¤er cephe-
de Atatürk, Kocatepe’de askerler ve ka-
d›nlar aras›nda tasvir edilir. Yanlarda ise
birer asker ve bayrak yer al›r. Kaidesini
Mimar Moncerni’nin haz›rlad›¤› an›t, 8
A¤ustos 1928’de TBMM Baflkan› Kâ-
z›m Özalp taraf›ndan törenle aç›ld›.
Taksim Stad›
‹stanbul Taksim’de, bugünkü Taksim
Gezisi’nin bulundu¤u yerdeki Topçu
K›fllas›’n›n avlusunda kurulan Türki-
ye’nin ilk stad›. Spor Âlemi dergisi sahi-
782
Taksim Cumhuriyet An›t›
Kanun Numaras› : 785
Kabul Tarihi
: 4 Mart 1925 (1341)
Madde 1- ‹rticaa ve isyana ve memleketin nizam› içtimaisini ve huzur ve sü-
kununu ve emniyet ve asayiflini, ihlale bais bilumum teflkilat ve tahrikat ve tefl-
vikat ve teflebbüsat ve neflriyat›, Hükümet, Reisicumhur tasdiki ile re’sen ve ida-
reten men’e mezundur.
Madde 2- ‹flbu kanun, tarihi neflrinden itibaren iki sene müddetle meriyülicrad›r.
Madde 3- ‹flbu kanunun tatbikine ‹cra Vekilleri Heyeti memurdur.
Bugünün diliyle;
Huzuru Sa¤lama Yasas›
Madde 1- ‹rticaa (gerici fleriatç› eylemler) ve isyana ve ülkenin toplumsal düzenini
huzur ve güvenli¤ini bozmaya yönelik tüm örgütlenme ve k›flk›rtma ve teflvik
ve kalk›flmalar ve yay›nlar›, hükûmet, cumhurbaflkan›n›n onay› ile do¤rudan
ve yönetsel olarak önlemeye yetkilidir.
Madde 2- Bu yasa, yay›m› tarihinden bafllayarak iki y›l süre ile uygulanacakt›r.
Madde 3- Bu yasan›n uygulanmas›na ‹cra Vekilleri Heyeti (Hükûmet) memurdur.
TAKR‹R-‹ SÜKÛN KANUNU
«1925 fiubat›n›n ortalar›nda Do¤u’da patlak veren fieyh Said Ayaklanmas›,
dinî kisve alt›nda bir Kürt milliyetçilik hareketini temsil ediyordu. O s›ralar tefl-
kilâtlan›p yay›lmaya bafllayan Terakkiperver Cumhuriyet F›rkas› da, Halk F›rka-
s›’n›n giriflti¤i siyasal devrimlere ve özellikle lâikli¤e karfl› halk kütleleri aras›n-
da do¤an tepkilerin arac› olmak yönelimini göstermeye bafllam›flt›. Hükûmet, bu
yeni partiyle demokratik bir özgürlük düzeni içinde mücadele edebilmek için ya
att›¤› devrimci ad›mlarda gerileyecek ya da muhalefeti büsbütün kald›racakt›.
Kürt ayaklanmas›n›n görünüflte bir dinî irtica temeline dayanmas›, bu hareketi
h›zla bast›rmak isteyen hükûmetin daha genifl bir çerçeve içinde Halk F›rkas›’na
karfl› belirmifl bütün tepkileri bo¤mas›na yol açm›flt›r. Yeni kurulan ‹smet Pafla
Kabinesi, bir yandan Do¤u’daki ayaklanmay› askerî tertiplerle tasfiye ederken,
bir yandan da Takrir-i Sükûn Kanunu’na dayanarak her türlü muhalefeti söndür-
müfltür.»
Kaynak : Mete Tunçay, Türkiye’de Sol Ak›mlar (1908-1925), (3. Bas›m), Ankara 1978, s.367.
TAKR‹R-‹ SÜKÛN KANUNU
Takrir-i Sükûn Kanunu’na göre tutuklanan sol görüfllü kiflilerden bir bölümü, Ankara Ceza-
evi’nde: Hikmet K›v›lc›ml› (arkada, soldan ikinci) ve fievket Süreyya Aydemir (ortada, soldan
ikinci).
‹stanbul Taksim Meydan›’ndaki Cumhuriyet An›t›’n›n aç›l›fl töreni (8 A¤ustos 1928) ve an›t›n
çevre düzenlemesi sonras› genel görünümü.
