1906’da, arkadafllar›yla birlikte, sonra-
dan ‹ttihat ve Terakki ad›n› alacak olan
gizli Osmanl› Hürriyet Cemiyeti’ni kur-
du. Cemiyetin kuruluflundan I.Dünya
Savafl› sonuna dek Enver ve Cemal pa-
flalarla birlikte Osmanl› Devleti’nin en
önemli üç adam›ndan biri oldu. Siyasî
çal›flmalar›ndan dolay› Anadolu’ya sür-
gün edildiyse de bu ceza yerine getiril-
medi. ‹ttihat ve Terakki’nin ‹stanbul’da
örgütlenmesini sa¤lad›. II.Meflrutiyet’in
ilân›ndan sonra (1908), Edirne milletve-
kili seçildi. Meclis-i Mebusan baflkan
yard›mc›l›¤›na seçildi; Dahiliye (1909-
1911), Posta ve Telgraf Nâz›rl›¤› (1912)
yapt›. I.Balkan Savafl›’nda gönüllü ola- rak yer ald›. Edirne’nin geri al›nmas›n›
sa¤lad›. Enver Bey ve di¤er arkadaflla-
r›yla birlikte Bab›âli Bask›n›’na kat›ld›
(1913). Ayn› y›l ‹stanbul’da Bulgaristan
ile yap›lan bar›fl görüflmelerinde birinci
delege olarak bulundu ve Said Halim
Pafla Hükûmeti’nde Dahiliye Nâz›r› ol-
du. V.Mehmed (Reflad) taraf›ndan sad-
razaml›¤a getirildi (1917). Brest-Li-
tovsk bar›fl görüflmelerine Osmanl›
Devleti ad›na kat›ld› (1918). Osmanl›
Devleti’nin I.Dünya Savafl›’nda yenik
ç›kmas› üzerine sadrazaml›ktan istifa et-
ti (14 Ekim 1918); Ahmed ‹zzet Pafla’ya
b›rakt›¤› mektupta, millete karfl› hesap
vermek üzere dönece¤ini, gerekirse
mahkemeye bile ç›kaca¤›n› bildirerek
Almanya’ya gitti. Bu arada Sovyetler
Birli¤i’nde faaliyet gösteren Enver Pafla
ve Afganistan’daki Cemal Pafla ile ilifl-
kilerini sürdürdü. Anadolu’nun Millî
Mücadele hareketini yürüten Mustafa
Kemal Pafla ile mektuplaflt›. 15 Mart
1921 günü Berlin’de Sogomon Tayler-
yan adl› bir Ermeni militan taraf›ndan
tabancayla vurularak öldürüldü. Naafl›,
1943’te ‹stanbul’a getirilerek Hürriyet-i
Ebediyye Tepesi’nde topra¤a verildi.
Talu, Ercüment Ekrem
1888 ‹stanbul
16 Aral›k 1956 ‹stanbul
1924’te Cumhurbaflkanl›¤› Umumî Kâ-
tipli¤i görevine getirilen gazeteci ve ya-
zar. Babas›, Türk edebiyat›n›n tan›nm›fl
adlar›ndan Recaizâde Mahmut Ek-
rem’dir. Galatasaray Lisesi’ni bitirdik-
ten (1905) sonra Paris’te ö¤renim gördü
(1905-1907). De¤iflik görevlerden son-
ra, Hariciye Nezareti Matbuat Umum
Müdürlü¤ünde çal›flt›. Bu görevi s›ras›n-
da mütareke döneminde iflgal ordular›-
n›n kurdu¤u sansür kurulunda Osmanl›
Hükûmeti temsilcisi olarak çal›flt›. 5 Ha-
ziran 1922’de ‹zmit’te Atatürk’le görüfl-
mek üzere ‹stanbul’a gelen Claude Far-
rare’in mihmandarl›¤›n› yapt›. 1923-
1924 aras›nda ikinci kez Matbuat ve ‹s-
tihbarat Umum Müdürlü¤ü ve ard›ndan
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhur-
baflkanl›¤› Umumî Kâtipli¤i görevine
getirildi (1924). Daha sonra yurt d›fl›nda
çeflitli görevlerde bulundu ve Galatasa-
ray Lisesi’nde Frans›zca ve edebiyat ö¤-
retmenli¤i yapt› (1943-1950). 1908’den
ölümüne dek birçok dergi ve gazetede
makale, f›kra, hikâye ve romanlar› ya-
y›mland›. Mizah romanlar› ve özellikle
“Meflhedî” dizisiyle ün yapt›. Ço¤u ro-
man olmak üzere otuzun üstünde eser
verdi.
Bafll›ca eserleri:
Evliya-y› Cedid
(1920),
Asrîler
(1922),
Sabir Efendi’nin
Gelini
(1922),
Meflhedî ile Devriâlem
(1927),
Gemi Aslan›
(1928),
Meflhedî
Aslan Peflinde
(1934),
Kodaman
(1935),
Papelo¤lu
(1937),
Beyaz fiemsiyeli
(1939),
Çömlekçio¤lu ve Ailesi
(1945),
Meflhedî’nin Hikâyeleri I
(1947).
Tan
20 Ocak 1923’te Ankara’da yay›mlanan
günlük siyasî gazete. Sorumlu müdürü
‹brahim H›fz›’d›r. Ayn› zamanda gaze-
tenin baflyazar› olan Birinci TBMMmil-
letvekili Ali fiükrü Bey’in matbaas›nda
bas›ld›. TBMM’de ‹kinci Grup olarak
bilinen muhalif grubun fikirlerini yay-
mak amac›yla yay›mland› ve grubun
sözcülü¤ünü yapt›. Baflyazar› ve matbaa
sahibi Ali fiükrü Bey’in Topal Osman
taraf›ndan 2 Nisan 1923’te öldürülmesi
üzerine 8 Nisan 1923 tarihli 68.say›s›n-
da yay›m›na son verdi.
Tan
II.Dünya Savafl› s›ras›nda Nazilere karfl›
Müttefikleri destekleyen, 1935-1945
aras› ‹stanbul’da yay›mlanan günlük ga-
784
Talu, Ercüment Ekrem
Sedat Simavi’nin çizgisiyle Talât Pafla.
Talât Pafla’n›n Müflir Ahmed ‹zzet Pafla’ya
gönderdi¤i mektubun orijinali.
2 Nisan 1923’te Ali fiükrü Bey’in öldürülmesiyle ilgili olarak, “Tan” gazetesi’nin olaydan
sonra ç›kan say›s›.
Ercüment Ekrem Talu
Talât Pafla, Avusturya seyahati s›ras›nda.
