gale karfl› düzenlenen protesto miting ve
toplant›lar›nda son derece etkili konufl-
malar yapt›. Meclis-i Mebusan’›n da¤›-
t›lmas› üzerine Anadolu’ya geçti; Antal-
ya milletvekili olarak Birinci TBMM’ye
kat›ld› (1920). ‹lk ‹cra Vekilleri Heye-
ti’nde maarif vekili olarak görev ald›.
Etkili konuflmalar›n› meclis kürsüsünde,
halk› ayd›nlatmak amac›yla gitti¤i Ana-
dolu’nun baz› yerlerinde de sürdürdü.
‹lk Maarif Vekili R›za Nur döneminde
aç›lan ve Millî Marfl olarak bestelenecek
fliir yar›flmas›nda bir sonuç al›namay›n-
ca, seçimin TBMM taraf›ndan yap›lma-
s› karar› üzerine Mehmed Âkif’e (Er-
soy) yazd›rd›¤› “‹stiklâl Marfl›” fliiri, 12
Mart 1921’de Meclis’te kabul edildi.
1923’te ‹stanbul milletvekili olarak ikin-
ci kez parlamentoya seçildi. 1925’te
Türk Oca¤›’na yeniden baflkan oldu.
Ayn› y›l Maarif Vekili olarak hükûmet-
te yer ald›. 1927’de yeniden ‹stanbul
milletvekili seçildikten sonra 1935’te
Bükrefl büyükelçili¤ine atand›. 1943’te
‹çel ve 1946’da ‹stanbul milletvekili se-
çilen Tanr›över, 1950’de Demokrat Par-
ti listesinden ba¤›ms›z Manisa milletve-
kili ve 1954’te yine Demokrat Parti’den
‹stanbul milletvekili seçildi. 1957’de
Hürriyet Partisi’nden milletvekili seçile-
meyince siyasetten ayr›ld›. “Nam›k Ke-
mal” adl› ilk fliiri Paris’te yay›mland›.
Genç Kalemler dergisinde yazd›. Ko-
nuflmalar›ndan seçmeleri “Da¤ Yolu”
(1931), yaz›lar›n› ise “Günebakan”
(1929) adl› kitaplar›nda bir araya getirdi.
Taray, Cemal Hüsnü
1893 Ahlat/Bitlis
11 fiubat 1975 ‹stanbul
‹kinci TBMM Gümüflhane milletvekili,
diplomat. ‹lkö¤renimini Bulancak’ta, or-
taö¤renimini Üsküp ve ‹stanbul’da ta-
mamlad›ktan sonra Lozan Üniversitesi
Sosyal ve Siyasal Bilimler ve Bankac›l›k
bölümlerini bitirdi. Çeflitli kamu hizmet-
lerinde görev ald›. Gümüflhane (1925-
1931) ve Bolu (1935-1939) milletvekili
olarak TBMM’de bulundu. Maarif Ve-
killi¤i yapt› (1929-1930). Yasama göre-
vinden ayr›ld›ktan sonra Brüksel, Varflo-
va, Tahran, Roma, Atina ve Santiago bü-
yükelçili¤ine atand›. 1955’te emekliye
ayr›ld›. “Atatürk ‹lkeleri Ifl›¤›nda Türki-
ye’de Demokrasi ve Sol” (1971) adl›
eseri yan› s›ra baflta Yön dergisi olmak
üzere birçok dergide Kemalizmi savu-
nan yaz›lar› yay›mland›.
Tarcan, Selim S›rr›
25 Mart 1874 Yeniflehir/Mora
2 Mart 1957 ‹stanbul
Türkiye’de ça¤dafl beden e¤itiminin ön-
cülerinden, e¤itimci, Millî Olimpiyat
Komitesi kurucular›ndan. Galatasaray
Lisesi’ni ve ard›ndan Mühendishane-i
Berrî-i Hümayun’u bitirdikten sonra is-
tihkâm subay› olarak ‹zmir’de görev ya-
parken beden e¤itimi dal›nda uzmanl›k
ö¤renimi gördü. Siyasete, hatipli¤e ve
beden e¤itimine daha yatk›n oldu¤un-
dan, Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra
1908’de ordudan ayr›larak beden e¤iti-
mi dal›nda uzmanl›k için ‹sveç’e gönde-
rildi. 1910’da Türkiye’ye döndükten
sonra ‹sveç jimnasti¤inin Türk okulla-
r›nda uygulanmas› için çal›flmalara bafl-
lad›. 12 May›s 1916’da kiflisel çabas›yla
ilk idman bayram›n› düzenledi ve o za-
mana kadar pek önem verilmeyen beden
e¤itiminin önemini çeflitli çevrelere ka-
bul ettirdi. Millî Olimpiyat Komitesi’ni
kurdu ve 1930’a kadar komitenin bafl-
kanl›¤›n› yapt›. 1935’te Millî E¤itimBa-
kanl›¤› baflmüfettiflli¤inden emekli oldu.
1935-1946 aras› Ordu milletvekili ola-
rak Meclis’te bulundu. Beden e¤itimi,
spor ve folklor konusunda 40’tan fazla
eser yazd›.
Tarhan, Abdülhak Hâmid
2 Ocak 1852 ‹stanbul
13 Nisan 1937 ‹stanbul
Atatürk döneminde ‹stanbul milletvekili
olarak parlamentoda görev yapan
(1928-1937) siyaset ve devlet adam›, fla-
ir, yazar. ‹stanbullu seçkin bir ailenin
o¤ludur. On yafllar›ndayken a¤abeyi ve
hocas› Tahsin Efendi ile birlikte gitti¤i
Paris’te birbuçuk y›l kald›. Bu süre için-
de Hortus Collège’de ö¤renim görüp
Frans›zcas›n› ilerletti. ‹stanbul’a döndü-
¤ünde yine bir Frans›z okuluna devam
etti; bu arada Edremitli Bahaeddin Efen-
di’den Arapça ve Farsça dersler ald›.
1865’te Tahran’a elçi olarak atanan ba-
bas›yla birlikte ‹ran’a gitti. Burada Fars-
çan›n yan› s›ra Fars edebiyat› dersleri al-
maya bafllad›. 1866’da babas›n›n ani
ölümü üzerine ‹stanbul’a dönmek zo-
runda kald›. ‹stanbul’da Maliye Mühim-
me Kalemi’nde, fiûra-y› Devlet ve Sa-
daret Mektubî Kalemi’nde görev yapt›¤›
y›llarda Ebüzziya Tevfik ve Recaizâde
Ekrem vas›tas›yla Samipaflazâde Sezai
ve Nam›k Kemal’le tan›flt›. 1873’te
“Mâcerâ-y› Aflk” adl› ilk piyesini ya-
y›mlad›. 1876’da Paris elçili¤i ikinci kâ-
tipli¤ine atand›. 1881’de Poti, 1882’de
Golos flehbenderli¤ine getirildi. 1886
sonlar›nda Londra elçili¤i baflkâtipli¤i,
Haziran 1895’te de Lahey büyükelçili¤i
yapt›ktan iki y›l kadar sonra tekrar
Londra’ya döndü. Balkan Savafl› s›ra-
s›nda geldi¤i ‹stanbul’da 1914 bafllar›n-
da Âyan Meclisi üyeli¤ine seçildi. Mec-
lis-i Mebusan’›n feshi üzerine 1922’de
Viyana’ya gitti. 1928’de ‹stanbul’dan
milletvekili seçildi, ölünceye kadar bu
görevde kald›. 40’› aflan yap›tlar›n›n 21’i
tiyatro oyunu olup oyunlar›n›n konusu-
nu, genellikle tarihten ald›. Uzun ve ve-
rimli bir ömür sürerek 86 y›l yaflayan
Abdülhak Hâmid, Tanzimat’›n ikinci
786
Taray, Cemal Hüsnü
Hamdullah Suphi Tanr›över
Cemal Hüsnü Taray
Selim S›rr› Tarcan
‹sveç jimnasti¤ini Türk okullar›nda uygula-
ma çal›flmalar›n› bafllatan Selim S›rr› Tarcan.
Abdülhak Hâmid Tarhan
Tablo: Abdülmecid Efendi
