862
Vahdeddin (Mehmed VI)
1922 tarihinde bize bir suretini göndermiflti. Frans›zca mektubun
bize gönderilen Türkçe sureti fludur:
Sultan Han›mefendi Hazretleri,
fiu s›ralarda Malta’ya yaklaflmakta olan Padiflah Haz-
retleri’nden, ailesinin durumu hakk›nda bilgi rica
eden bir telsiz ald›m. Bu konuda, geçen cumartesi,
Y›ld›z’dan bilgi alm›fl ve Kad›nefendi Hazretleri’nin
sa¤l›k ve neflelerinin yerinde oldu¤unu ö¤renmifl ve
derhal Zat›flahane’ye arz etmifltim. E¤er Padiflah
Hazretleri’nin aileleri hakk›nda yeni bilgiler lütfeder-
seniz, onu da derhal Zat›flahane’ye sunmakla mut-
luluk duyar›m. Zat›flahane’nin içinde bulunduklar›
güçlükler dolay›s›yla, en samimî dileklerimi
Kad›nefendi Hazretleri’ne ve pek muhterem
ailelerine sunmama izin vermenizi ve en derin sayg›
ve tazimlerimin kabulünü rica ederim.
‹mza: Harrington
Efendiler, bu son mektup, üzerinde durulmaya de¤er nitelikte de¤il-
dir. Bundan baflka, General Harrington’un, ‹stanbul’daki askerî
memurumuza yazd›¤› mektup ile ekinde yaz›lanlar üzerinde görüfl
belirtmeyi de gereksiz bulurum.
Asil Bir Milleti Utan›lacak Bir Duruma Düflüren Sefil
Kamuoyunu gerçek durumla karfl› karfl›ya b›rakmay› tercih ederim.
O zaman, Saltanat’› atadan o¤ula geçirmek gibi yanl›fl bir usulün
sonucu olarak, büyük bir makam, tantanal› bir unvan kazanabilmifl
bir sefilin, gururu çok yüksek asil bir milleti nas›l utan›lacak bir
duruma düflürebilece¤i kendili¤inden anlafl›l›r.
Gerçekten de, her ne sebeple ve ne flekilde olursa olsun, Vahdeddin
gibi, hürriyetini ve hayat›n›, milleti içinde, tehlikede görebilecek
kadar âdi bir yarat›¤›n, bir dakika bile olsa, bir milletin bafl›nda ol-
du¤unu düflünmek ne hazindir! fiükre de¤er bir durumdur ki, bu al-
çak, miras›na kondu¤u Saltanat makam›ndan, millet taraf›ndan at›l-
d›ktan sonra, alçakl›¤›n› sonuna kadar getirmifl oluyor. Türk mil-
letinin bu iflte önce davranmas› elbette takdire de¤er.
Âciz, âdi, duygu ve anlay›fltan yoksun bir yarat›k, kendisini kabul
eden herhangi bir yabanc›n›n koruyuculu¤una s›¤›nabilir; ancak,
böyle bir yarat›¤›n bütün Müslümanlar›n Halifesi s›fat›n› tafl›d›¤›n›
ifade etmek elbette do¤ru de¤ildir. Böyle bir düflünce tarz›n›n do¤-
ru olabilmesi, öncelikle, bütün Müslüman milletlerin esir olmalar›
flart›na ba¤l›d›r. Halbuki, dünyada gerçek böyle midir? Biz Türkler,
bütün tarihimiz boyunca hürriyet ve istiklâle sembol olmufl bir mil-
letiz! De¤ersiz hayatlar›n› iki buçuk gün daha fazla ve sefilce sürük-
leyebilmek için, her türlü düflkünlü¤e katlanmakta bir sak›nca gör-
meyen halifeler oyununu da sahneden kald›rabildi¤imizi gösterdik.
Böylece, devletlerin, milletlerin birbirleriyle olan iliflkilerinde,
flah›slar›n, özellikle ba¤l› bulunduklar› devlet ve milletin zarar›na da
olsa flahsî durumlar›ndan ve kendi hayatlar›ndan baflka bir fley
düflünemeyecek pespayelerin herhangi bir önemi olamayaca¤› flek-
lindeki bilinen gerçe¤i bir defa daha ortaya koymufl olduk.
Milletler aras›ndaki iliflkilerde mankenlerden yararlanma yöntemine
ra¤bet etme devrine son vermek, medenî dünyan›n samimî bir dile¤i
olmal›d›r.
Nutuk : s.469.
Padiflah Vahdeddin’in ‹ngiliz ‹flgal Ordular› Baflkomutan› General Harrington’a gönderdi¤i,
‹ngiltere’ye s›¤›nma iste¤iyle ilgili mektubun ‹ngilizce ve Türkçe çevirisi.
VAHDEDD‹N’‹N KAÇIfiI
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
