863
Vahdet-i Milliye Heyeti
Mondros Mütarekesi sonras›, ülkeyi içi-
ne düfltü¤ü zor durumdan kurtaracak bir
bar›fl› sa¤lamak amac›yla baz› Osmanl›
ayd›nlar› taraf›ndan ‹stanbul’da kurulan
heyet. 6 Mart 1919’da Âyan Reisi Ah-
med R›za Bey baflkanl›¤›nda kurulan
heyetin di¤er üyeleri Çürüksulu Mah-
mud Pafla, Abdurrahman fieref Bey, Re-
flid Sadi Bey, Nabi Bey ve Celâleddin
Arif Bey’dir. Beyannamesinde, cemiyet
ya da siyasî parti olmad›¤›n› aç›klayan
kurul, bafllang›çta büyük ilgi gördü ve
kendisinden oldukça söz ettirdi; ‹z-
mir’in iflgalini bir protesto telgraf›yla
ABD Baflkan› Wilson’a bildirip Wilson
Prensipleri’nin Osmanl› Devleti’ne de
uygulanmas›n› istedi. Fakat, Ahmed R›-
za Bey’in Eylül 1919’da yurt d›fl›na ç›k-
mas› üzerine etkinli¤ini yitirdi ve bir sü-
re sonra da¤›ld›.
Vak›flar Genel Müdürlü¤ü
Atatürk döneminde fier’iyye ve Evkaf
Vekâleti’nin kald›r›lmas› üzerine kuru-
lan, tüzel kiflili¤i bulunan, katma bütçeli
kurulufl. Vak›f mallar›n› ekonomik bir
biçimde iflletmek, mimarî ve tarihî de¤e-
ri olan vak›f eserlerini korumak ve vak-
fa ait kurulufllar› yaflatmak amac›yla ku-
ruldu. 1924’te fier’iyye ve Evkaf Vekâ-
leti’nin kald›r›lmas›ndan sonra kurulan
Vak›flar Genel Müdürlü¤ü, Baflbakanl›-
¤a ba¤l› olup genel müdürlük, vak›flar
meclisi ve ana hizmet birimlerinden olu-
flur. Vak›flar meclisi, en üst düzeydeki
dan›flma ve karar organ› olup bir baflkan
ve dört üyeden meydana gelir. Yaklafl›k
2.500 vakf› denetleyen ve çeflitli ifllet-
meleri bulunan Vak›flar Genel Müdür-
lü¤ü’nün en büyük ifltiraki, yüzde 75
payla Vak›flar Bankas›’d›r.
Vakit
Kurtulufl Savafl›’n› destekleyen yaz›lar›
nedeniyle birçok kez kapat›lan, günlük
siyasî gazete. 1875’te kurulan gazete, 22
Ekim 1917’de ‹stanbul’da Mehmed
As›m Us, Hakk› Tar›k Us ve Ahmet
Emin Yalman ekibi taraf›ndan yay›m-
lanmaya bafllad›. 1920’de Ahmet Emin
Yalman’›n Malta’ya sürülmesi üzerine
di¤er ortaklar›n sorumlulu¤una geçti.
Gazetenin ilk yaz›iflleri müdürleri, Ali
Naci Karacan ve Enis Tahsin Til’dir.
Baflyazarl›¤›n› Ahmet Emin Yalman’›n
yapt›¤› gazete, Reflat Nuri Güntekin,
Ruflen Eflref Ünayd›n, Hüseyin Cahit
Yalç›n, Ziya Gökalp, Halide Edip Ad›-
var gibi önemli adlara sayfalar›nda yer
verdi. Mondros Mütarekesi’nden sonra,
kapat›ld›¤› y›llarda Muvakkat, Müte-
vakkit, Evkat gibi adlarla yay›mland›.
1923’te Ahmet Emin Yalman, Vatan
gazetesini ç›karmak amac›yla hisselerini
sat›p gazeteden ayr›l›nca Mehmed As›m
Us’un yönetimine geçti. 1934’te ad› Ku-
run olarak de¤ifltirildiyse de bir süre
sonra tekrar eski ad›yla ç›kt›. 22-26
Ocak 1937’de Türk-Frans›z iliflkileri ve
Hatay sorunu üzerine Atatürk’ün yaz-
d›rd›¤› yaz›lar As›m Us imzas›yla ya-
y›mland›. 1950’lerden sonra önemini yi-
tiren ve küçük boy ç›kan gazete,
1959’da yay›n hayat›na son verdi.
Van
I.Dünya Savafl› s›ras›nda Rus ve Ermeni
iflgaline u¤rayan Do¤u Anadolu Bölge-
si’nde il. Çald›ran Savafl› sonras› Os-
manl›larla Safevîler aras›nda birçok kez
el de¤ifltirdikten sonra 1639’da imzala-
nan Kasr-› fiirin Antlaflmas›’yla günü-
müzdeki s›n›rlar› belirlendi. Osmanl›
döneminde, özellikle 1895 ve 1914 Er-
meni ayaklanmalar›nda büyük zarar
gördü. 1915’te Rus ordular›n›n iflgaline
u¤rayan yöre, 1917’de Sovyet Devrimi
sonras› Ruslar›n çekilmesi üzerine Er-
menilerin eline geçti. 2 Nisan 1918’de
Osmanl› birlikleri kente egemen oldu.
1923’te il konumundayken 1933’te ilçe
yap›ld› ve 1936’da yeniden il oldu.
Vaner, Haydar (Hilmi)
1875 Potgoritza/Karada¤
26 Mart 1954 ‹stanbul
Birinci TBMM Van milletvekili.
1899’da Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten
sonra yurdun çeflitli yerlerinde kayma-
kaml›k, mutasarr›fl›k ve valilik yapt›.
Van valisiyken Kuvâ-yi Milliye yanl›s›
davrand›¤› gerekçesiyle 29 A¤ustos
1919’da ‹stanbul Hükûmeti taraf›ndan
görevden al›nd›. Do¤u Cephesi Komu-
tan› Kâz›m Karabekir Pafla taraf›ndan
Van Vilâyeti (Librairie de Péra Arflivi)
1915’te Rus ordular›nca iflgal edilen Van’dan bir görünüm.
Vakit gazetesinde, yeni harflere geçiflle ilgili
olarak, Türk klavyesinin belirlendi¤i haberi.
Vakit gazetesinin 4 Temmuz 1920 tarihli
nüshas›
Vaner, Haydar (Hilmi)
