y, Y
Türk abecesinin yirmi sekizinci harfi,
“ye” ad› verilir; ses bilimi bak›m›ndan
yumuflak-sürekli ünsüz.
y
kim.
‹triyum elementinin simgesi.
y
mat.
Bilinmeyen ikinci niteli¤i gösterir.
ya (I)
ünl. (ya:) Ar.
1.
Tümcede baz› duygu-
lar› güçlendirmek amac›yla kullan›l›r:
Ya
sab›r! Aksilik yakam›z› b›rakm›yor.
2.
Bir fleyi onaylamada “evet” anlam›nda
kullan›l›r:
Ya, ben de gelirim.
ya (II)
ba¤. Far.
1.
Bir durumu soru yoluy-
la an›msatmak için kullan›l›r:
Biz anlafl-
may› imzalamaya karar verdik, ya siz?
2.
Tümce sonunda, kendisinden son-
raki tümceye olumsuzluk anlam› katar:
Gelece¤im demifltim ya, çok önemli bir
iflim ç›kt›.
3.
Koflul bildiren tümcelerde
karfl›tl›k belirtir:
Telefon edecek diyor-
sun, ya etmezse.
4.
Özet niteli¤indeki
bir tümcenin bafl›na getirilir:
Ya, olay
böyle sonuçland› iflte.
5.
Dinleyence
bilinen bir yarg›y› pekifltirmek için kul-
lan›l›r:
Durumu sen de biliyorsun ya,
evden ç›kam›yorum.
6.
S›ralanan öge-
lerden vurgulanmak istenenin bafl›na
getirilir:
Ev çok güzeldi, büyük odalar›
ve uzun bir balkonu vard›, ya manzara-
s›na ne demeli.
7.
be.
Gereklilik ve
onay bildiren tümcelerde yarg›n›n
onayland›¤›n› belirtir: –
Size bir zarar›
oldu mu? – Oldu ya.
yaba
a.
Harman savurmakta, ot aktarmak-
ta kullan›lan, ucu çatal biçiminde ve
uzun sapl› bir tar›m arac›.
yaban
a. Far.
1.
Üzerinde insan yaflama-
yan, yerleflim birimlerinden uzakta ›ss›z
yer.
2.
Tamlayan olarak böyle yerlerde
yaflayan, evcil olmayan bir hayvan› ya
da tar›m› yap›lan bir bitkinin do¤ada
kendili¤inden yetiflen bir cinsini belirtir:
yaban domuzu, yaban keki¤i.
3.
(baz›
bölgelerde) Yerli halktan olmayan, ya-
banc›, el.
4.
ön a.
‹nsan eli de¤memifl,
ifllenmemifl, yabani, yaban›l, vahfli.
yabanc›
ön a.
ve
a.
1.
Baflka bir ülkeden,
baflka bir ulustan olan (kifli); ecnebi.
2.
Bir çevrenin, bir toplulu¤un, bir kurulu-
flun mensubu olmayan (kifli).
3.
Bir ko-
nuyla ilgisi, bilgisi ya da deneyimi bu-
lunmayan (kifli):
Ben bu konunun ya-
banc›s›y›m.
4.
Bir fleyin özüne iliflkin
olmayan:
sudaki yabanc› maddeler.
5.
Tan›nmayan, bilinmeyen, yad›rganan:
Buradaki her fley bana yabanc›.
yabanc›l
ön a.
Egzotik.
yabanc›laflma
a.
1.
Yabanc›laflmak duru-
mu.
2.
topb.
Bireyin içinde yaflad›¤›
toplumsal de¤erlere, iliflkilere karfl› ilgi-
sinin kaybolmas›, kendisini güçsüz ve
yaln›z hissetmesi.
yabanc›laflmak
(nsz.)
Bir kimseden, bir
fleyden uzaklaflmak; onu tan›maz, bil-
mez duruma gelmek.
yaban domuzu
a. hayb.
Domuzgillerden,
domuzdan iri, ba¤ ve bahçelere zarar
veren, sald›rgan bir yaban hayvan›.
yaban gülü
a. bitb.
Gülgillerden, çiçekleri
soluk pembe ve beyaz, yemifli parlak
k›rm›z› renkte olan bir bitki.
yaban›l
ön a.
Yabani, vahfli.
yaban›llaflmak
(nsz.)
Yabanileflmek, vah-
flileflmek.
yaban›ll›k, -¤›
Yabanilik, vahflilik.
yabani
ön a. (yaba:ni:) Far.
1.
‹lkel bir bi-
643
Y
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:59 Page 643
