Lâtife Han›m (Uflakl›gil)
1898 ‹zmir
12 Temmuz 1975 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› Önderi Mustafa Kemal
Pafla’n›n efli. ‹zmir Lisesi’ni bitirdikten
sonra yüksekö¤renimini Avrupa’da ta-
mamlad›. Yurda döndü¤ünde Kurtulufl
Savafl› henüz bitmemiflti. Türk ordusu-
nun ‹zmir’e giriflinin ikinci günü (11
Eylül 1922) Baflkomutan Mustafa Ke-
mal Pafla’n›n kente geldi¤i gün Lâtife
Han›m, Baflkomutanl›k Karargâh›’na
giderek, Mustafa Kemal Pafla’n›n, gü-
venlik gerekçesiyle Göztepe’deki ko-
naklar›nda kalmas›n› istedi¤inde Mus-
tafa Kemal Pafla, bu daveti memnun-
lukla karfl›lad›. Bu tan›flma sonras› bir-
liktelikleri daha sonra da devam etti. Bu
arada Kâz›m Karabekir, ‹smet Pafla
(‹nönü), Tevfik Rüfltü (Aras) gibi ya-
k›nlar› da Mustafa Kemal Pafla’y› evli-
li¤e teflvik ediyorlard›. Bu telkinlerin de
etkisinde kalarak, fakat daha çok, haya-
linde canland›rd›¤›, gelece¤in bat›ya
dönük Türk kad›n›n› Lâtife Han›m’da
gören Mustafa Kemal, Lâtife Han›m’›n
annesinin ölümü üzerine, taziyelerini
bildirmek için gitti¤i ‹zmir’de Lâtife
Han›m’la evlendi (29 Ocak 1923).
Mustafa Kemal Pafla, evlenmeye karar
verdi¤inde Lâtife Han›m’›, arkas›nda
yürüyen bir kad›n olarak de¤il, yan›nda,
dimdik ayakta duran bat›l› bir efl olarak
düflünmüfltü. Ancak, çok geçmeden Lâ-
tife Han›m’›n Mustafa Kemal Pafla’n›n
önüne geçip ona hükmetme e¤iliminde
oldu¤u ortaya ç›kt›. Yak›n çevresindeki
arkadafllar›na ay›rd›¤› zamana kar›fl›-
yor, a¤›r tenkitlerini herkesin önünde
aç›klamaktan çekinmiyordu. Bu konu-
da ilk büyük çat›flma, bir Erzurum gezi-
sinde ortaya ç›kt›. Yemek masas›nda
meydana gelen bir tart›flma sonras› ma-
say› terk eden ve daha sonra Mustafa
Kemal Pafla ile görüflmeyi reddeden Lâ-
tife Han›m, ertesi gün Baflyaver Salih
Bozok refakatinde Ankara’ya gönderil-
di. Bu olay›, geçimsizli¤i daha da art›-
ran daha baflka olaylar izledi. Bu arada,
Avrupa’da tedavide bulunan, Lâtife Ha-
n›m’dan önce Mustafa Kemal Pafla’n›n
yak›n›nda bulunmufl ve onun bak›m›yla
ilgilenmifl olan Fikriye Han›m’›n Anka-
ra’ya geri dönmesi ve Çankaya Köfl-
kü’nden ayr›l›rken intihar etmesi ve
Mustafa Kemal Pafla’n›n bu olaya afl›r›
derecede üzülmesi, son çat›flmaya yol
açt›. Sert bir tart›flma sonras› Lâtife Ha-
n›m, ‹zmir’e ailesinin yan›na gönderil-
di. Birkaç gün sonra da evlili¤in sona
erdi¤i ‹zmir’de Lâtife Han›m’a tebli¤
edildi (5 A¤ustos 1925). Lâtife Han›m,
ailesini kaybettikten sonra ‹stanbul’a
yerleflip ölümüne dek suskunlu¤unu ko-
rudu ve an›lar› hakk›nda hiç kimseyle
görüflmedi.
554
Lâtife Han›m (Uflakl›gil)
Lâtife Han›m, yurt içi gezilerinden birinde efli Mustafa Kemal’le.
Lâtife Han›m’›n (sa¤da) annesi, babas› ve kardeflleri, Ankara’ya geldiklerinde Mustafa
Kemal’le birlikte (8 Temmuz 1923).
Lâtife Han›m, efli Mustafa Kemal’le birlikte ç›kt›¤› Adana gezisinde (15-17 Mart 1923).
