iliflkin olan; sosyal.
toplumsallaflmak
(nsz.)
Toplumsal çevre-
ye uyar, toplumun de¤er yarg›lar›n› be-
nimser duruma gelmek; sosyalleflmek.
toplu sözleflme
a.
‹fl yasas›na göre, iflve-
renle iflçiler aras›ndaki çal›flma koflulla-
r›n› ve ücretleri düzenlemek ya da gelifl-
tirmek amac›yla iflçilerin ba¤l› oldu¤u
sendikayla iflveren aras›nda belli bir sü-
re için imzalanan anlaflma.
toplu tafl›ma
a.
Bir kent halk›n›n ulafl›m
gereksiniminin büyük tafl›ma araçlar›y-
la karfl›lanmas›n› sa¤layan ulafl›m sis-
temi.
topo¤rafya
a. (topo¤ra’fya) Fr.
Bir kara
parças›n›n do¤al özelliklerini k⤛t üze-
rinde çizgilerle gösterme tekni¤i.
toprak, -¤›
a.
1.
Yer kabu¤unun çeflitli küt-
le k›r›nt›lar›yla çürümüfl organik cisim-
lerden oluflan ve canl›lara yaflam ortam›
sa¤layan yüzey bölümü.
2.
Kara.
3.
Ül-
ke:
vatan topra¤›.
4.
Arazi:
toprak sahi-
bi.
5.
Tarla.
topraklama
a.
1.
Topraklamak eylemi.
2.
uygb.
Bir elektrik devresinin ya da
elektrikle çal›flan bir ayg›t›n bir ucunu
topra¤a ba¤lama ifllemi.
topraklamak
(-i)
1.
Üzerini toprakla ört-
mek.
2.
uygb.
Topraklama ifllemini uy-
gulamak.
top sakal
a.
Çene üzerinde b›rak›lan sakal.
toptan
be. (to’ptan)
1.
Toplu olarak bütü-
nüyle, tümüyle:
Toptan sat›yoruz.
2.
ön
a.
Büyük miktarda yap›lan:
toptan sat›fl.
toptanc›
a.
Toptan sat›fl yapan tüccar.
topuk, -¤u 1.
anat.
Aya¤›n yuvarlakça olan
arka ve alt bölümü.
2.
Ökçe.
topuz
a.
1.
Eskiden kullan›lm›fl, demir sap-
l› ve yuvarlak bafll› bir silah.
2.
Top bi-
çiminde toplanm›fl saç.
topyekûn
ön a.
ve
be. T.+Ar.
Tamamen, ek-
siksiz (olarak).
toraman
a.
ve
ön a.
Tombul, iri yap›l›.
torba
a.
Çeflitli maddelerden yap›lan, de¤i-
flik boy ve biçimde, a¤z› büzülüp ba¤la-
nabilen küçük çuval.
torbalamak
(-i)
Torbaya koymak, torba du-
rumuna getirmek.
torik, -¤i
a. hayb.
Palamut bal›¤›n›n irisi
olan bal›k.
torna
a. (to’rna) ‹t.
A¤aç ya da metal eflya-
ya yuvarlak bir biçim vermek için kulla-
n›lan tak›m tezgâh›.
tornavida
a. (tornavi’da) ‹t.
Viday› s›kmak
ya da gevfletmek için kullan›lan, ucu
yass› ve düz ya da y›ld›z biçiminde, me-
tal gövdeli, sapl› el aleti.
torpido
a. (torpi’do) ‹ng.
1.
Ana silah› tor-
pil olan, küçük ve h›zl› savafl gemisi.
2.
Motorlu bir tafl›tta, ön cam›n alt›nda yer
alan ve tafl›t›n gösterge tablolar›n› tafl›-
yan bölüm.
torpido gözü
a.
Otomobillerde torpido üze-
rinde bulunan, içine küçük eflya konu-
lan, kapakl› ve küçük bölme.
torpil
a. Fr.
1.
Savafl gemilerince at›lan su
alt› füzesi.
2.
mec.
Kay›r›c›.
tortu
a. Far.
1.
Bir çökelme sonunda bir s›-
v›n›n dibine çöken kat› madde.
2.
mec.
Bir fleyin en ifle yaramaz bölümü.
tortul
ön a. yerb.
1.
Tortu niteli¤inde olan.
2.
yerb.
Tortullaflma sonucunda olufl-
mufl olan:
tortul kütle.
tortul kayaç
a. yerb.
Yer kabu¤unu olufltu-
ran kayaçlar›n d›fl etkenlerle parçalan-
mas›ndan sonra rüzgârla tafl›narak çö-
kelmesi sonucu oluflmufl kayaç.
tortulaflma
a.
1.
Tortu durumuna gelme.
2.
yerb.
Deniz, göl, akarsu ve karalarda
kat› maddelerin çökelmesi olay›.
torun
a.
Anne ve babaya göre çocu¤unun
çocu¤u.
toryum
a. (to’ryum) Fe. kim.
Atom enerjisi
kayna¤› olarak kullan›lan, kurflun ren-
ginde ve atom numaras› 90, atom küt-
lesi 232,04 olan radyoaktif bir element
(simgesi: Th).
tos
a.
Al›n ya da boynuzla yap›lan vurufl.
tos vurmak
al›n ya da boynuzla vur-
mak, toslamak.
toplumsallaflmak
tos
610
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:59 Page 610
