J,
Türk alfabesinin on üçüncü harfi. Sesbilim bak›m›ndan kat›,
s›z›c›, sürekli, yumuflak difleti ünsüzü. S›n›flama ve s›ralamada,
madde s›ras› harflerle gösterildi¤inde, on ikinci ya da on üçün-
cü maddenin bafl›na getirilir. Matematikte, kartezyen koordinat
sisteminde, y ekseni üzerindeki birim vektörü gösterir. Fizikte,
elektrik ak›m yo¤unlu¤unun, çekirdek dönü (spin) kuvantum
say›s›n›n, joule’ün simgesi.
JAGUAR
, kedigillerden, sald›rgan ve y›rt›c› memeli (Felis
onca). S›rt› tarç›n renginde, karn› beyaz, postu siyah ve çember
biçiminde iri beneklerle kapl›d›r. Daha çok Güney Amerika’da
yaflar. Orta Amerika’da da görülür.
JANDARMA
, genel güvenli¤i ve düzeni korumakla görevli
ve bunun için konulan yasa ve hükümet emirlerini yerine getir-
mekle yükümlü güvenlik kuvveti.
JAPONYA
(Japonca: Nippon, Fr.: Japon, ‹ng.: Japan), Do-
¤u Asya’da devlet. Dördü büyük, birçok ada üzerinde kuruludur.
Dört büyük ada, kuzeyden güneye: Hokkaido (eski ad›: Yezo),
78.514 km
2
, Honflu (eski ad›: Hondo) 230.782 km
2
, Kyuflu
42.024 km
2
, fiikoku 18.780 km
2
’dir. Öteki küçük adalarla (bun-
lar›n en büyü¤ü, toplam 2.389 km
2
alan› olan Ryu-Kyu’lard›r)
birlikte toplam yüzölçümü 377.832 km
2
’dir. Kuzeyden güneye
uzunlu¤u 2.500 km., en genifl yerinde 272 km. ve k›y›lar›n›n
uzunlu¤u 30.000 km.ye yaklafl›r. Baflkenti Tokyo (nüfusu
11.855.000, çevresiyle birlikte 27.000.000 - 1998). Öteki
önemli kentleri: Osaka, Yokohama, Nagoya, Kyoto, Kobe, Ki-
ta-Kyuflu, Sopporo, Kawasaki’dir. Resmî dili Japonca, dini Bu-
dizm ve fiintoizm’dir. Asya’n›n kuzeydo¤u k›y›lar›yla Pasifik Ok-
yanusu aras›nda yaklafl›k 45º ve 30º kuzey enlemleri aras›nda
uzanan Japon adalar› orta kuflakta yer al›r. Her yan› ya¤›fll›d›r.
Y›ll›k ya¤›fl tutarlar› 1.000-2.500 mm. aras›ndad›r. Fizikî bak›m-
dan adalar›n en göze çarpan özelli¤i, çok da¤l›k olmalar›d›r. Bü-
tün Japonya’n›n %85’i da¤larla kapl›d›r. Bu da¤lar›n bir bölümü
volkaniktir. Ülkedeki 192 volkandan 58’i etkindir; ülkenin en
yüksek yeri olan 3.776 m.lik Fuji-Yama 1707’den beri sönmüfl
bir volkand›r. Öte yandan sismik hareketler Japon adalar›n›n
baflka bir özelli¤idir. Baz›lar› fliddetli olmak üzere, çok s›k dep-
rem olur. Son y›llarda nüfus art›fl› denetim alt›na al›nmaya çal›-
fl›lmakta, bunun sonucu olarak da do¤um oran› önemli ölçüde
düflmektedir. Bununla birlikte, 1987’de 122 milyonu aflan nüfu-
suyla dünyan›n en kalabal›k ülkelerinden biridir. Modern Ja-
ponya tarihi 1867-1912 y›llar› aras›nda ülkeyi yönetmifl olan
‹mparator Meiji ile bafllar. 1952’den beri ekonomik kalk›nma
çok h›zl› bir tempoyla ilerlemektedir. Da¤lar›n genifl yer kapla-
mas› yüzünden ekili topraklar çok s›n›rl›d›r (ülkenin %15’i ka-
dar). Fakat küçük mülkler hâlinde olan tarlalar (ortalama tarla
büyüklü¤ü 0,4 hektard›r) bir çiçek bahçesi özeniyle ifllenir; güb-
relenir, sulan›r ve mümkün olan en yüksek verim al›n›r. Ayr›ca
güney Japonya’da iklim koflullar› y›lda iki kez ürün almaya elve-
rifllidir. Bafll›ca besin maddesi ve birinci tar›m ürünü pirinçtir.
Bu¤day ve öteki tah›llar›n üretimleri azd›r. Patates, tatl› patates,
flekerkam›fl›, pamuk, tütün, çay bafll›ca tar›msal ürünlerdir. Hay-
vanc›l›k pek geliflmemifltir. Buna karfl›l›k dünyada en çok bal›k
avlanan ülkelerden biridir. Japonya yeralt› kaynaklar›yla zengin
bir ülke say›lamaz. Petrol, demir cevheri, kok kömürü, boksit ve
daha birçok madensel hammaddeler d›flar›dan al›n›r. Her ne ka-
dar 20-30 milyon ton aras›nda maden- kömürü üretilirse de,
kalite bak›m›ndan düflük olan bu kömür kok üretimine ve öteki
özel amaçlara pek elveriflli de¤ildir. Bununla birlikte, baflta kur-
J
350
