KAKINÇ
357
y›nlarda tüketilen k⤛t miktar›, tüketen ülkelerin okur-yazarl›k
ve kültür düzeylerinin bir ölçütü olarak kabul edilmektedir.
KA⁄NI
, iki tekerlekli ilkel öküz arabas›. Dingili, tek parça olan
tekerleklerle birlikte döner. Yük tafl›maya yarayan ka¤n›ya çift
öküz koflulur.
KAHRAMANMARAfi
, Akdeniz Bölgesi’nin kuzeydo¤u-
sunda, Do¤u ve Güneydo¤u Anadolu bölgeleri s›n›r›nda il ve
ayn› ilin merkezi olan kent. Kuzeybat›da Kayseri, kuzeyde S›vas,
kuzeydo¤u ve do¤uda Malatya ve Ad›yaman, güneyde Gazian-
tep ve bat›da da Adana illeriyle s›n›rlan›r. Alan› 14.327 km
2
dir.
‹l topraklar›, Amanoslar’›n kuzey kesimiyle Orta Toroslar aras›n-
da, genellikle da¤l›k bir yörede bulunmaktad›r. Bu da¤lar›n bafl-
l›calar›; kuzeybat›da Binbo¤a, kuzeyde Hezanl›, do¤uda Nurhak
ve Engizek, güneyde Kuzey Amanoslar ve ilin merkezi kesimin-
de de Berit ve güneybat› ete¤inde il merkezinin yer ald›¤› Marafl
ya da Ah›r Da¤›’d›r. Bu da¤lar üzerinde baz› doruklar›n yüksek-
li¤i 3.000 m.yi aflar. Ova düzlükleri içinde en genifli, kuzeyde
dört yan›ndan da¤larla çevrili Elbistan-Afflin ovas›d›r. Yüksekli-
¤i 1.000 m.yi geçen, do¤u-bat› yönünde uzunlu¤u yaklafl›k 50,
kuzey-güney yönündeyse 40 km.yi bulan bu ova d›fl›nda kalan
düzlükler küçüktür. Bunlar›n en önemlileri, güney ve do¤uda
Aksu Vadisi’nde yer alan Pazarc›k ve Marafl ovalar›d›r. Kahra-
manmarafl ili ekonomisi, tar›m ve baz› yörelerde yaylac›l›k biçi-
minde yap›lan hayvanc›l›¤a dayan›r; endüstri bak›m›ndan gelifl-
memifltir. Tar›m ürünleri içinde en genifl yeri tah›l kaplar. Akde-
niz Bölgesi ili olmas›na karfl›n, endüstri bitkileriyle meyve ve
sebzelerin üretimi, bölgenin öteki illerine göre önemsiz kal›r. En
çok küçükbafl hayvan beslenir (koyun, keçi); s›¤›r say›s› azd›r.
Ço¤u il merkezinde toplanm›fl olan, özellikle bak›r eflyalar, ku-
yumculuk gibi baz› geleneksel el sanatlar› d›fl›nda, endüstri ku-
rulufllar› çok azd›r Sümerbank Bez Fabrikas›, süt ürünleri, zey-
tinya¤›, ç›rç›r imalathaneleri). “Marafl” ad›, Asur kitabelerinde
“Markasi” fleklinde geçer. Araplar bu ad› “Mar’afl”a çevirdiler. I.
Dünya Savafl›’ndan sonra ‹ngilizler, Marafl’› iflgal ettiler ve Fran-
s›zlara verdiler. Kad›nl› erkekli silâha sar›lan tüm Marafll›lar, 11
fiubat 1922’de kentlerini düflman iflgalinden kurtard›lar. Bu
kahramanl›klar›ndan ötürü, TBMM’de 1973’te kabul edilen bir
kanunla “Marafl” ad› “Kahramanmarafl” oldu.
KAHVE
, ikiçeneklilerin kök-
boyas›giller familyas›ndan,
ekonomik de¤eri yüksek, 7-8
metre boyunda bir a¤açç›k cin-
si (Coffea). Anayurdu Do¤u Af-
rika olmakla beraber bugün
Asya, Afrika ve Amerika’n›n
tropikal bölgelerinde genifl öl-
çüde kültürü yap›lmaktad›r.
Kahve, herdemyeflil, yapraklar›
defne yapra¤›na benzer, çiçek-
leri beyaz ve hofl kokulu, meyveleri k›rm›z› renkli bir bitkidir. Her
meyvede ikifler çekirdek bulunur. Bu çekirdeklerin içinde, bildi-
¤imiz kahve taneleri olan bitkinin tohumlar› vard›r. Kahve tanele-
rini kabuklar›ndan ay›rmak için, aç›k havada kurutmak, sonra
nemli yerlerde b›rakarak kabuklar›n› çürütmek ya da özel de¤ir-
menlerle ay›klamak gerekir. Daha sonra taneler, 25ºC’l›k bir f›r›n-
da kurutulur. 100 kg. meyveden 15 kg. kadar tane elde edilir.
Kahvenin etkin maddesi “kafein” dir. Tohumda %1,5 kadar bulu-
nur. Susuzlu¤u ve yorgunlu¤u giderici, zihinsel faaliyeti art›r›c›
bir etkisi vard›r. Kahvede besin maddesi olarak, az miktarda pro-
tein, ya¤ ve fleker bulunur. Kahvenin 20 kadar türü vard›r. Kültü-
rü yap›lan, bafll›ca iki türüdür. Bu türlerin de birçok çeflidi bulu-
nur. Birinci tür, en çok yetifltirilen Coffea arabica’d›r. Anayurdu
Habeflistan’d›r. ‹kinci tür ise, a¤ac› ve tohumlar› daha büyük olan
Coffea liberica’d›r. Anayurdu Liberya’d›r. Dünya kahve üretiminin
dörtte üçünden fazlas›n› Güney Amerika ülkeleri sa¤lar. Tek ba-
fl›na Brezilya, dünya kahve üretiminin yar›s›ndan fazlas›n› gerçek-
lefltirmektedir. Kahve, Türkiye’ye 16. yüzy›lda gelmifltir.
KAKAO
, ikiçenekliler-
den, anayurdu tropikal
Amerika olan, 4-10 metre
boyunda bir a¤açç›k (The-
obrama cacao). Bugün,
anayurdu d›fl›nda bütün tro-
pikal bölgelerde yetifltiril-
mektedir. Yapraklar› büyük-
tür. Çiçekleri, ana gövdede-
ki ya da yafll› yan dallardaki
uyuyan
tomurcuklardan
do¤rudan do¤ruya ç›karlar. Meyvesi kavun biçiminde, k›rm›-
z›-sar› renkte ve etli, çok tohumludur. Kakao, bu tohumlardan
elde edilir. Etkin maddesi teobramindir. Kakao tohumlar›nda ay-
r›ca kakao ya¤› ve niflasta da bulunur. Bu nedenle kakao, yaln›z
keyif verici de¤il, ayn› zamanda besin maddesi olarak da de¤er-
lidir. Kakao ya¤› ayr›ca ilâç ve kozmetik sanayiinde de kullan›l›r.
KAKINÇ, Tar›k Dursun
(1931 ‹zmir), öykü, roman yaza-
r›. Ortaokulu bitirdikten sonra, bir süre çeflitli ifllerde çal›flarak
yaflam›n› sürdürdü. Gazetecili¤e bafllad›. Ankara’da Son Hava-
dis, Pazar Postas›, Yenigün, Ulus; ‹stanbul’da Son Posta, Vatan
