533
için Aral›k 1920’de, ‹zzet Pafla ile Salih
Pafla’y› Bilecik’e gönderdi. Bilecik Mü-
lakât› olarak bilinen bu görüflmede,
Mustafa Kemal, ‹stanbul Hükûmeti’ne,
TBMM’nin tan›nmamas›n›n söz konusu
olamayaca¤›n› belirttikten baflka, Müt-
tefiklerle görüflmeler yoluyla sorunlar›n
çözümlenebilece¤ine inanmad›¤›n› vur-
gulad›. Görüflmeye gelen ‹zzet ve Salih
Paflalar geri gönderilmeyip Ankara’ya
götürüldü ve kendilerinin TBMM’ye
kat›ld›¤› aç›kland›. Böylece ‹stanbul
Hükûmeti’nin TBMM’yi zor durumda
b›rakmak için düzenledi¤i bu propagan-
da giriflimi etkisiz hâle getirildi. Ülke
içinde bu geliflmeler olurken d›flta da,
TBMM ile Sovyet Rusya aras›nda dost-
luk ve iflbirli¤i antlaflmas›n›n son görüfl-
meleri sürdürülüyordu. Bu arada ‹tilâf
Devletleri, Londra Konferans›’n›n top-
lanmas›n› istediler. Londra Konferan-
s›’nda Türkiye’nin temsili sorunu önem-
li tart›flmalara yol açt›ysa da sonuçta,
TBMM Hükûmeti temsilcilerinin kon-
feransa kat›lmas› kabul edildi. Böylece
Ulusal Hükûmet, ‹tilâf Devletlerince de
resmen tan›nm›fl oldu. 21 fiubat 1921’de
Londra Konferans› bafllad›¤›nda Os-
manl› Sadrazam› Tevfik Pafla, TBMM
temsilcisi Bekir Sami Bey’in, bütün
Türk ulusunu temsil etti¤ini belirtilmesi
üzerine ‹tilâf Devletleri, ülkede
TBMM’nin egemen oldu¤unu kabul et-
mek durumunda kald›. Görüflmelerden
sonra Bekir Sami Bey, ‹ngiliz ve Fran-
s›zlarla yapt›¤› çeflitli antlaflmalar› hükû-
mete iletmek üzere yurda hareket etti¤i
s›rada, 23 Mart 1921’de Yunan kuvvet-
leri Anadolu’da yeni bir askerî harekât
bafllatt›. Londra Konferans› 12 Mart
1921’de tamamland›ktan sonra 16 Mart
1921’de Sovyet D›fliflleri Bakan› Çiçerin
ile TBMM Baflkan› Yusuf Kemal (Ten-
girflenk), iki ülke aras›nda dostluk ve
kardefllik antlaflmas›n› imzalad›. II.‹nö-
nü Savafl› olarak an›lan taarruz karfl›s›n-
da Yunan ordusu yenilerek geri çekildi.
Bunu May›s 1921’de ‹talyanlar›n Ege
ve Akdeniz bölgesindeki birliklerini ge-
ri çekmeleri izledi. Bu askerî baflar›lar
Ulusal Kurtulufl Savafl›’na olan güveni
daha da pekifltirdi. Ayn› dönemde
TBMM içinde de¤iflik siyasî görüfllere
sahip gruplar da etkinleflerek kendi siya-
sî görüflleri do¤rultusunda güçlenmeye
çal›flt›lar. Bu gruplar yeni bir Anaya-
sa’n›n kabulü sorunu dolay›s›yla daha
da belirginleflti. Bunlar aras›nda Tesanüt
Grubu, ‹stiklâl Grubu, Müdafaa-i Hu-
kuk Zümresi, Halk Zümresi, Islâhat
Grubu, özellikle öne ç›kan gruplard›.
Anayasa’n›n kabulünden sonra, Musta-
fa Kemal Pafla, öncelikle bu gruplar› bir-
lefltirmek isteyip de baflar›l› olamay›nca,
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk
Grubu ad›yla kendi grubunu kurmay›
daha uygun buldu. Bu grubun dayand›¤›
temel ilke, Misak-› Millî çerçevesinde
ülkenin bütünlü¤ünü ve ulusun ba¤›m-
s›zl›¤›n› sa¤layacak bar›fl› elde etmek
için, ulusun topyekûn, maddî ve manevî
gücünü gerekli hedeflere yönlendirmek;
yurdun resmî ve özel tüm varl›¤›n›, bu
amac› gerçeklefltirmeye yöneltmekti. 19
May›s 1921’de hükûmet çal›flmalar›n›
desteklemek üzere kurulan gruba 150’yi
aflk›n milletvekili kat›ld›. 1921-1922’de
daha çok, savafllar ve buna paralel ola-
rak TBMM içindeki siyasî geliflmeler
yo¤unluk kazand›. II.‹nönü Savafl›’nda
yenilgiye u¤rayan Yunan kuvvetleri,
uluslararas› platformda destek ve itibar›-
n› yitirdi¤i kayg›s›yla daha güçlü bir as-
kerî harekâta giriflme haz›rl›klar›n› yo-
¤unlaflt›rd›lar. Bu haz›rl›klar Temmuz
1921’de tamamland› ve 9 Temmuz
1921’de Ankara’ya do¤ru Yunan askerî
harekât› bafllad›¤›nda Yunan Kral›
Konstantin bizzat cepheye geldi. Yunan
kuvvetleri 12 Temmuz’da Afyonkarahi-
sar’›, 17 Temmuz’da Kütahya’y› ele ge-
çirdi. Eskiflehir önündeki savafllarda Ba-
t› Cephesi kuflat›lma tehlikesiyle karfl›
karfl›ya kal›nca ‹smet Bey genel çekilme
emri verdi. Bu arada yap›lan oyalama
savafllar›yla Yunan kuvvetlerinin ilerle-
Kurtulufl Savafl›
Ayr›l›fl. Tablo: Abidin Eldero¤lu (1935).
