ERG‹ME ISISI
222
ERG‹ME ISISI,
ergime noktas›na kadar ›s›t›lm›fl kat› bir cis-
min birim kütlesini bu s›cakl›kta kat› hâlden s›v› hâle geçirmek
için gerekli ›s› miktar›. Örne¤in, buzun ergime noktas› 0ºC’t›r.
Bu s›cakl›kta 1 gram buzu su hâline getirmek için 80 kalori har-
camak gerekir.
ERG‹ME NOKTASI
→
DONMA NOKTASI
ERGUVAN,
baklagillerden, eflatun ve k›rm›z› aras› çiçek
açan, 10 m.ye kadar boylanabilen süs a¤ac›
(Cercis siliqu-
astrum).
Yapraklanmadan önce çiçek açar. Meyveleri küçük,
yass› ve sivri bad›ç biçimindedir. Çin erguvan›, Anadolu ergu-
van›, Kanada erguvan› gibi birçok türü vard›r.
ERHAT, Azra
(1915 ‹stanbul-1982 ‹stanbul), yazar, çevir-
men. Ortaö¤renimini Brüksel’de Emile Jacqmaine Lisesi’nde
(1934), yüksekö¤renimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-
Co¤rafya Fakültesi’nde tamamlad› (1938). Bitirdi¤i bölümde
asistanl›k, doçentlik yapt›. Yunan klasiklerinden çevirdi¤i yap›t-
lar›n en önemlisi Homeros’un “‹lyada” ve “Odysseia” (A. Kadir
ile birlikte) Habib Edip Törehan Bilim Ödülü 1959 ve Türk Dil
Kurumu çeviri 1961 ödüllerini kazand›. Bafll›ca yap›tlar›: “Mavi
Anadolu” (1960), “Mavi Yolculuk” (1962), “‹flte ‹nsan-Ecco Ho-
mo” (1969), “Mitoloji Sözlü¤ü” (1972), “Mektuplar›yla Halikar-
nas Bal›kç›s›” (1976), “Sevgi Yönetimi” (1978).
ER‹M, Kenan
(1929 ‹stanbul-1990 Ankara), Türk arkeolog.
‹lk ve ortaö¤renimini Cenevre’de, yüksekö¤renimini ABD’ye gi-
derek New York Üniversitesi’nde yapt›. 1955-58 aras›nda Prin-
ceton Üniversitesi’nde profesör oldu. 1955, 56 ve 1962’de Prin-
ceton Üniversitesi’nde yap›lan Sicilya kaz›lar›na kat›ld›.
1961’den itibaren Afrodiasias kaz›lar›n› yönetti. Baflar›l› çal›fl-
malar› sonucu 1986’da ‹talyan Cumhuriyeti’nin Liyakat Ödü-
lü’yle onurland›r›lan Erim, ayn› y›l New York valili¤ince Özgür-
lük Ödülü Madalyas›’na da lây›k görüldü.
ER‹TRE
ya da
ER‹TREA,
Kuzeydo¤u Afrika’da, K›z›ldeniz
k›y›s›nda devlet; yüzölçümü 126.000 km
2
; nüfusu 3.460.000
(1994). Baflkent: Asmara; nüfusu 342 706. Yaklafl›k 950 km
uzunlu¤unda bir k›y› fleridine sahip olan Eritre, kuzeydo¤uda
K›z›ldeniz, güneydo¤uda Cibuti Cumhuriyeti, güneyde Etyopya
ve güneybat›da Sudan’la çevrilidir. Ülkenin kuzeydo¤usu, aç›-
¤›nda Dahlak Adalar›’n›n yer ald›¤› alçak bir k›y› ovas›ndan olu-
flur; bu ova ortada ve kuzeyde Etyopya Platosu’nun kenarlar›n›
oluflturan çetin ve engebeli yüzey flekilleriyle (Hamoyet Da-
¤›’nda 2.780 m.) s›n›rlanm›flt›r. Güneydo¤udaki Danakil Ova-
s›’ysa, üzerinde seyrek olarak tek tek doruklar›n (Ramlo’da
2.130 m) yükseldi¤i alçak k›y› s›rada¤lar›n›n hâkim oldu¤u As-
sal Gölü (deniz seviyesinden 116 m. daha afla¤›dad›r) gibi çö-
küntü alanlar›n› kapsar. ‹klim k›y› fleridinde kurak, a¤açl›kl› sa-
vanlar›n egemen oldu¤u iç kesimlerde daha nemlidir. Ekonomi
daha çok küçük tar›m iflletmecili¤ine, büyükbafl ve küçükbafl
hayvanc›l›¤a, bal›kç›l›¤a ve tuzlalardan sa¤lanan tuz üretimine
dayan›r. Asmara, ülkenin bafll›ca limanlar› olan Mitsiva (ulafl›m
dar bir demiryoluyla sa¤lan›r) ve Assab’la (karayoluyla Addis-
Abeba’ya ba¤l›d›r) birlikte tek sanayi flehridir. Müslüman (Da-
nakil) veya K›pti (Tigre), yerleflik veya yar› göçebe halk aras›n-
da ayr›l›kç› e¤ilimler oldukça güçlüdür. Hristiyanl›¤›n ilk dö-
nemlerinde K›pti Aksum Krall›¤›’na ba¤l› olan, sonra Etyop-
ya’n›n bir eyaleti durumuna gelen Eritre, 1882-1889 aras›nda
‹talyanlar taraf›ndan iflgal edildi ve 1890’da ‹talya’n›n sömürge-
si oldu. 1941’de bölgeye ‹ngilizler yerleflti ve 1952’ye kadar
‹ngilizlerin denetiminde kald›. 1952’de Etyopya’ya ba¤l› federal
bir eyalet durumuna geldi. Ancak 1962’de Etyopya ‹mparatorlu-
¤u’na ba¤land› ve imparatorlu¤un bir eyaleti oldu. Buna karfl›
Eritreli milliyetçiler 1965’ten itibaren Etyopya egemenli¤ine kar-
fl› örgütlenmeye ve mücadele etmeye bafllad›lar. 1970’te kuru-
lan Eritre Halk Kurtulufl Cehpesi (EHKC), Etyopya’ya karfl› bir
gerilla savafl› bafllatt›. Gerillalar 1978’den itibaren önemli bafla-
r›lar elde ettiler, ancak Sovyet ve Küba birlikleri taraf›ndan des-
teklenen Etyopya ordusunun yo¤un sald›r›lar›na maruz kald›lar
(1979). Eritreliler 1993’te, otuz y›ll›k bir mücadeleden sonra ba-
¤›ms›zl›klar›n› ilân ettiler.
ERKAL, Genco
(1938 ‹stanbul), tiyatro oyuncusu ve yö-
netmeni. Galatasaray Lisesi ve Robert Kolej’den sonra ‹stanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü’nden mezun
oldu. Üniversitedeyken bafllad›¤› tiyatro oyunculu¤unu Kent Ti-
yatrosu’nda sürdürdü. Arena, G. Sururi/E. Cezar, AST topluluk-
lar›nda oynad›ktan sonra 1969’da Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu.
1962-1963 döneminde “Aslan Asker fivayk” oyunundaki rolüy-
le ‹lhan ‹skender Arma¤an›’n›, 1965-1966 dönemindeyse “Bir
Delinin Hat›ra Defteri”ndeki oyunuyla Ankara Sanatseverler
Derne¤i Arma¤an›’n› kazand›. Dostlar Tiyatrosu’ndaki yönet-
menlik ve oyunculuk görevini sürdürerek sahneye koydu¤u
“Rosenbergler Ölmemeli”, “Abdülcanbaz”, “fiili’de Av” gibi
oyunlar›yla dikkati çekti. 1982’de “At” ve 1983’te “Faize Hücum”
filmlerinin baflrol oyuncusu olarak iki kez Alt›n Portakal Ödü-
lü’nü ald›. "Hakkâri'de Bir Mevsim" (1983), "Camdan Kalp"
(1990) gibi filmlerde oynad›.
ERK‹N, Ulvi Cemal
(1906
‹stanbul-1972 Ankara), besteci,
piyanist, orkestra yöneticisi, folk-
lor araflt›r›c›s› ve ö¤retmen. Gala-
tasaray Lisesi’nde okudu. 1925-
1930 y›llar› aras›nda Paris’te mü-
zik ö¤renimi gördü. 1930’da yur-
da dönen Erkin, önce Ankara Mu-
siki Muallim Mektebi’nde, daha
sonra Devlet Konservatuvar›’nda
piyano ve armoni dersleri verdi.
1949-1951 y›llar› aras›nda Devlet Konservatuvar› müdürlü¤ü
yapt›. Ölümüne kadar da piyano bölümü flefli¤ini sürdürdü.
Beste çal›flmalar› s›ras›nda, ça¤dafl bat› yöntemlerini kullan-
makla birlikte, geleneksel Türk sanat ve halk müzi¤inden yarar-
land›. Koro için iki sesli türkü düzenlemeleri yapt›. Ayr›ca birçok
piyano, oda ve orkestra müzi¤i besteledi. Önemli yap›tlar›:
“Emprovizasyon ve Zeybek Türküsü” (1929-1932), “‹ki Dans”
(1930), “Befl Damla” (1931), “Bülbül” (1932), “Karagöz Sahne
Müzi¤i” (1940), “Piyano Konçertosu” (1942, CHP Sanat Ödü-
lü), “Köçekler Süiti” (1943), “Kelo¤lan Bale Müzi¤i” (1950),
“Çok Sesli Halk Türküleri” (1963), “‹ki Prelüd” (1971).
