EYYUBÎLER
232
yaz›lar›yla tan›nd›. Bafll›ca yap›tlar›: “Destanlar ‹çinde Fatih”
(antoloji, 1963), “Divan fiiirinde Sap›k Sevgi” (inceleme, 1968),
“Türk fiiirinde Tanr›’ya Kafa Tutanlar” (inceleme, 1968), “Baki”
(inceleme, 1972), “Anadolu ‹nançlar›” (1974), “Karadeniz Aflk
Türküleri” (1976), “Alevîlik, Sünnîlik, ‹slâm Düflüncesi” (1979),
“fieyh Bedrettin ve Varidat” (1980), “Anadolu Uygarl›¤›” (1981),
“Geçmiflin Yaflama Gücü” (1982), “Yedi Ask›: Arap fiiirinin ‹lk
Parlak Dönemi” (1985), “Günün Ifl›¤›nda Tasavvuf, Mezhepler,
Tarikatlar Tarihi” (1986), “Türk Dilinin Etimolojik Sözlü¤ü”
(1988), “fieytan Ayetleri Söylencesi” (1989), “Uygarl›¤›n Ç›k-
mazlar›” (1990), “Alevî Bektaflî Edebiyat›” (1991), “Kaygusuz
Abdal” (1992), “Gülen Anadolu” (1997), “Taflolu¤un Bafl›nda”
(fiiir, 1998). Çevirileri: “Hz. Ali’nin fiiirleri” (1997), “Vergilius”
(1995), “Pascale” (1996).
EYYUBÎLER,
Suriye, el-Cezire, M›s›r ve Yemen’de egemen
olmufl Türk-Arap hanedan›. Hanedan›n kurucusu Selahattin Ey-
yubî olup babas› Necmettin Eyyup bin fiâdi, Türk Zengi hane-
dan›n›n kumandanlar›ndand›. 1173’te öldükten sonra kardefli
Esedüddin Sirkûh, 1169’da M›s›r Fat›mî halifelerinin veziri oldu.
Selahattin Eyyubî, amcas› ile birlikte M›s›r’da bulundu. Amcas›-
n›n ölümünden sonra Fat›mî veziri olan Selahattin, M›s›r’da Fa-
t›mîlerin temsil etti¤i fiiî mezhebini ortadan kald›rarak ‹slâm
dünyas›ndaki mezhep ayr›l›¤›na son verdi. Sultan Nurettin öl-
dükten sonra Selahattin tek bafl›na M›s›r sultan› oldu. Kardefli
arac›l›¤›yla Yemen’i, kendisi de Suriye ve Irak’›n bir k›sm›n› ifl-
gal etti. 1187 y›l›nda Önasya’daki Türk boylar› ile birlikte Hittin
Muharebesi’nde Haçl›lar› büyük bir yenilgiye u¤ratarak Kudüs
ile birlikte Filistin k›y›lar›ndaki birçok Hristiyan flehrini ele ge-
çirdi. Bu zafer üzerine Avrupa’da 3. Haçl› Seferi düzenlendi
(1189-1192). ‹ngiltere Kral› Arslan Yürekli Richard, Alman ‹m-
paratoru Friedrich Barbarossa, Frans›z Kral› Philippe-Augus-
te’ün kumandas›ndaki Haçl› ordular›, Eyyubilerin elindeki Akkâ
Kalesi’ni 1,5 y›l muhasara ettiler. Selahattin Eyyubî, 1193 y›l›n-
da öldükten sonra imparatorluk, Türk gelene¤ine uygun olarak
çocuklar› aras›nda paylaflt›r›ld›. Ancak kardefli El Adil ye¤enle-
riyle mücadele ederek bütün ülkeyi ele geçirdi. 1250 y›l›ndan
sonra M›s›r’da egemenli¤i ele geçiren Türk Memlûklerle Eyyubî
hanedan› fiilen sona erdi.
EZAN,
Müslümanlar› befl vakit namaza ça¤›rmak için ve baz›
istisnai hâllerde, cami minarelerinden yüksek sesle okunan
ça¤r›. Tamam› yedi cümle olan ezan› okuyan kifliye müezzin de-
nir. ‹lk ezan, Bilâli Habefli taraf›ndan Medine’de okundu. Saha-
belerden Abdullah bin Zeyd-el-Ensari; rüyas›nda yeflil giymifl
birini gördü¤ünü ve bu kiflinin kendisine, namaz vakitlerini bil-
dirmek için okunacak baz› cümleler ezberletti¤ini söyledi. Bu
olay› Muhammet Peygamber’e anlatt›. Peygamber, bu cümlele-
ri Bilâl’e ö¤retmesini ve ezan› Bilal’in okumas›n› söyledi. Bilâl,
oldukça yüksek bir evin dam›na ç›karak bugünkü kelimeleriyle
ezan› okudu.
EZG‹,
dinlendi¤i zaman kula¤a hofl gelen ve belli bir kurala
göre meydana getirilen ses dizisi, melodi. Bir müzik parças› için
bafltan sona kadar belirli yerlerde yinelenen ses dizisine de ez-
gi denir.
