PEYGAMBER
538
larda Güneydo¤u Anadolu Bölgesi’nde yeni kuyular aç›ld› ve
ham petrol üretimi 3 milyon tona kadar ç›kt›. Yap›lan hesaplara
göre Türkiye’nin petrol rezervi 2 milyar ton dolay›ndad›r. Son
y›llarda petrol arama çal›flmalar›, karasular› da dahil olmak üze-
re Türkiye çap›nda yayg›nlaflt›r›lmaktad›r.
PEYGAMBER,
Tanr›’n›n emirlerini bildiren kimse, yalvaç,
elçi. Peygamber sözcü¤ü Farsçadan gelir ve “haber getiren” an-
lam›ndad›r. Arapçada ayn› anlama gelen “resul” sözcü¤ü kulla-
n›l›r. ‹slâm inan›fl›na göre peygamberler, Tanr› taraf›ndan özel
olarak görevlendirilmifl kimselerdir; böyle olmas›na karfl›n,
günlük yaflamlar› di¤er insanlardan farkl› de¤ildir. Baflka insan-
lardan ayr›ld›klar› bafll›ca özellikleri, Cebrail taraf›ndan Tanr›’n›n
buyruklar› olan vahiyler almalar›d›r. Kuran’a göre Tanr› taraf›n-
dan her ümmete do¤ru yolu gösterecek olan ve Tanr›’n›n buy-
ruklar›n› iletecek olan, peygamberler gönderilmifltir. Yine ‹slâm
inanc›na göre, Tanr›, peygamberlerinden yaln›z dördüne buy-
ruklar›n› kitaplarla bildirmifltir: Davut, Musa, ‹sa, Muhammet.
Kuran da bunlardan biridir. Baz›lar›na da sayfa (suhf) gönderil-
mifltir: Adem, fiit, ‹dris, ‹brahim. Kuran’da Tanr› taraf›ndan gön-
derildi¤i belirtilen peygamberler 25 tanedir: Adem, ‹dris, Nuh,
Hut, Salih, ‹brahim, Lut, ‹smail, ‹shak, Yakup, Yusuf, Eyüp, fiu-
ayb, Musa, Harun, Davut, Süleyman, ‹lyas, Elyasa, Zülkifl, Yu-
nus, Zekeriya, Yahya, ‹sa, Muhammet. ‹slâm’a göre Muhammet
son peygamberdir ve ondan sonra baflka bir peygamber gönde-
rilmeyecektir. Çeflitli dinler de de¤iflik say›da peygamberin
dünyaya geldi¤ini ileri sürerler. Yahudi-Hristiyan-‹slâm din zin-
cirinde 124.000 peygamber geldi¤ine inan›l›r. Yine bu dinlere
göre, Zerdüflt, Buda, Lao-Dz› vb. din kurucular› peygamber sa-
y›lmazlar; sistemleri de din olarak kabul edilmez. Yine bu ina-
n›fllara göre çoktanr›l› dinlerin de peygamberleri yoktur.
PIHTILAfiMA,
bir s›v› içinde koloidal durumda bulunan bir
maddenin s›cakl›k, so¤ukluk, yabanc› maddeler, asitlik de¤ifl-
mesi vb. etkenlerle bir araya toplan›p koloit durumundan ç›ka-
rak çökmesi. Kan plazmas› içinde koloidal durumda bulunan al-
yuvarlar ve akyuvarlar da, yine plazma içinde bulunan fibrinoje-
nin havayla temas› sonucu fibrine dönüflmesiyle toplanarak
p›ht›lafl›rlar. Kan p›ht›laflmas›, kan›n herhangi bir nedenle da-
marlar d›fl›na ç›kmas›yla görülür. P›ht›laflmay› sa¤layan fibrin
bir a¤ gibi alyuvarlar ile akyuvarlar› tutar ve yaklafl›k bir saat
sonra büzülerek plazmay› d›flar› atar. Asl›nda kan›n p›ht›laflma-
s› karmafl›k bir biyokimyasal olayd›r. P›ht›laflmay› sa¤layan
maddelerin bafl›nda K vitamini gelir. P›ht›laflmay› ortadan kal-
d›rmak için de K antivitamini ve heparin verilir.
PINAR, Selahattin
(1902 ‹stanbul-1960 ‹stanbul), beste-
ci. Ayn› zamanda ud ve tambur da çalard›. Üsküdar’da do¤du.
Babas› kad› oldu¤undan ailesiyle birlikte de¤iflik yerlerde yafla-
d›. Babas›n›n Denizli milletvekili seçilmesi üzerine 1911’de ai-
lesiyle ‹stanbul’a döndü. ‹talyan Ticaret Okulu’nda okuduysa da
müzi¤e duydu¤u ilgi yüzünden ö¤renimini yar›m b›rakt›. Küçük
yaflta sesinin güzelli¤iyle dikkati çekti. ‹lk müzik bilgilerini an-
nesinden ald›. Arkadafllar›yla birlikte daha sonra Üsküdar Mu-
siki Cemiyeti ad›n› alacak olan derne¤i kurdu (1920). Çeflitli
ö¤retmenlerden ders ald›, ancak düzenli bir müzik ö¤renimi
görmedi. ‹lk bestesini yapt›¤›nda 17-18 yafllar›ndayd›. Bestele-
rinde taklitten uzak, kendine özgü bir karakter vard›r. fiark›lar›
halk aras›nda tutulan popüler bir sanatç›yd›. En sevilen bestele-
rinden baz›lar› “Aylar Geçiyor Sen Bana Hâlâ Geleceksin”, “Bir
Bahar Akflam› Rastlad›m Size”, “Kalbim Yine Üzgün Seni And›m
da Derinden”, “Gecenin Matemini Aflk›ma Örtüp Saray›m”, “Ne-
reden Sevdim O Zalim Kad›n›”, “Delisin Deli Gönlüm” vb.dir.
PIRLANTA,
57 ya da 58 façetal›, foyas›z, parlak, yuvarlak el-
mas. Bir mücevhere takmak amac›yla yontulmufl p›rlantan›n ka-
litesini safl›k, beyazl›k, parlakl›k ve yontulma biçimi belirler.
Yontulufl biçimine göre bir yan› sivri, öbür yan› düz, kenar› da
fliflkindir. Bundan dolay› ›fl›¤› çeflitli yönlerde yans›tabilir.
P‹ SAYISI,
bir çemberin uzunlu¤unun çap›na oran› olan sa-
bit say› (simgesi
π
). Yaklafl›k de¤eri 3,14 olarak al›n›r. Daha
yaklafl›k bir de¤er olarak
π
= 3,14159
al›nabilir.
P‹CASSO, Pablo
(1881 Ma-
laga/‹spanya-1973 Mougins/Fran-
sa), ‹spanyol ressam. 20. yüzy›l›n
en büyük ve en etkin sanatç›lar›n-
dan biridir. Georges Braque ile bir-
likte, kübizm ak›m›n›n yarat›c›s› ol-
du. 15 yafl›ndayken Barcelona Gü-
zel Sanatlar Akademisi’ne girdi.
Genç yaflta ‹spanyol ustalar›n›n ve
Toulouse-Lautrec ve Théophile
Steinlen gibi sanatç›lar›n yap›tla-
r›yla tan›flt›. Art Nouveau ak›m›yla
karfl›laflt›. 1900’de ilk kez Paris’e gitti ve yeni Frans›z resmini in-
celeme olana¤› buldu. Bunu izleyen dört y›l boyunca çeflitli ara-
l›klarla Paris’i ziyaret eden Picasso, sonunda buraya yerleflti.
Bafllang›çta Toulouse-Lautrec’den oldukça etkilendi. Daha son-
ra, de¤iflik tonlarda mavi renkler kullanarak kabare, dans salo-
nu vb. yerlerdeki burjuva yaflay›fl›n›n resimlerini yapt› ve kendi-
ne özgü bir anlay›fl gelifltirdi. “Yafll› Gitarist” adl› yap›t›, Mavi
Dönem (1901 sonlar›-1904 güzü) tablolar›na iyi bir örnektir. Bu
dönemi, Pembe Dönem (1905-1907) izledi. Picasso bu dönem-
de, tiyatro oyuncular›n› ve sirk sanatç›lar›n›, özellikle de Arleki-
no tipini resimledi, daha karmafl›k bir üslup kulland›. 20. yüzy›-
l›n ilk y›llar›nda, genç sanatç›lar, Afrika’n›n ve Okyanusya’n›n il-
kel sanat›yla ilgileniyorlard›. Bu ilgi, Picasso için daha sonra bir
tutku hâline geldi. 1907’de düzenlenen Cézanne’› anma sergisi,
resim yap›s› hakk›nda yeni fikirlerin do¤mas›na yol açt›. Picas-
so, bu yeni fikirleri kendi resimlerinde uygulad›. Ayn› y›l, “Les
demoiselles d’Avignon” (Avignonlu K›zlar) adl› büyük kompo-
zisyonu üzerinde çal›flmaya bafllad›. Bu yap›t, ilkel sanat›n ve
Cézanne’›n özelliklerini birlefltiriyordu. Picasso, Braque ile bir-
likte, Cézanne’›n nesnelerin yap›s› üzerine yapt›¤› analizleri ge-
lifltirdi. Bu çal›flmalar›n sonucunda ortaya ç›kan yap›tlar, önce-
leri “kübist gariplikler” olarak nitelendi ve yeni ak›m, kübizm
olarak adland›r›lmaya baflland›. Analitik kübizm olarak bilinen
