POLONYA
543
POLARO‹D FOTO⁄RAF MAK‹NES‹,
Edwin H. Land
taraf›ndan 1947’de bulunan ve çektikten sonra 10 saniyede si-
yah-beyaz, 60 saniyede de renkli foto¤raf verebilen makine. Nor-
mal foto¤raf makineleri gibidir, ancak kulland›¤› film özeldir. Bu
film pozitif k⤛ttan, negatif film ve özel kimyasal maddelerden
oluflur. Ifl›k negatifi etkiledikten sonra kart, makineden ç›karken
negatif pozitife bast›r›l›r ve bu s›rada aralar›na bir yast›k içindeki
kimyasal maddeler saç›l›r. Böylece gerçekte ›fl›¤a duyarl› olma-
yan k⤛tta difüzyon yoluyla pozitif görüntü meydana gelir.
POLATKAN, Hasan
(1915 Eskiflehir-1961 ‹stanbul), si-
yaset adam›. Eskiflehir’de lise ö¤renimi gördükten sonra Mülki-
ye’ye devam etti. Ziraat Bankas› ve Maliye Bakanl›¤›’nda müfet-
tifllik yapt›. 1946 y›l›nda DP’den Eskiflehir milletvekili seçildi I.
Menderes kabinesi döneminde çal›flma ve maliye bakanl›klar›
yapt›. II. ve III. Menderes kabinesi dönemlerinde de maliye ba-
kanl›¤› görevini sürdürdü. 1955 y›l›nda bu görevden ayr›ld›ysa
da, 1956’da yeniden maliye bakan› oldu. 1960 y›l›na kadar bu
görevde kald›. 27 May›s’tan sonra Yass›ada’da kurulan Yüksek
Adalet Divan› taraf›ndan ölüm cezas›na çarpt›r›ld›. Karar 15 Ey-
lül 1961 günü ‹mral› Adas›’nda yerine getirildi.
POLEM‹K,
kalem kavgas›, tart›flma. Belli bir konuda iki ya da
daha çok kifli aras›nda dergi ve gazetelerde yürütülen tart›flma.
Birbirine karfl›t düflünceleri karfl›l›kl› savunma anlam›ndaki tar-
t›flmadan ayr›m›, sald›rgan bir tutumun benimsenmifl olmas›d›r.
POLKA,
Çek halk dans›. 19. yüzy›lda yayg›nlaflt›, pek çok ül-
kede oynanmaya baflland›. Soylular›n dans› hâline geldi. Çek-
çede “yar›m ad›m” anlam›na gelmektedir. Figürleri, 1830’da An-
na Clezak adl› bir Çek k›z› taraf›ndan belirlendi. Basit bir ad›m
de¤ifltirmeyle sonuçlanan dört hareketten oluflur: Polka-mazur-
ka, polka ve mazurka. 3/4’lük ölçüyle oynan›r. Oynayanlar ta-
banlar›n› yere vurarak tempoyu belirtirler. Ünlü bestecilerden
Chopin de bu türe e¤ilim duymufltur.
POLO,
iki tak›m aras›nda at üzerinde oynanan ve topu rakip
kaleye sokmay› amaçlayan bir oyun. Genellikle aç›k havada ve
çim sahada dörder kiflilik tak›mlar hâlinde oynan›r. Kapal› salon-
larda ise üçer kiflilik tak›mlarla oynanabilir. Aç›k hava polo sa-
has› 270 m. uzunlukta, 15 m. geniflliktedir. Kale direklerinin ara-
s› 7,30 m.dir. Bambu kökünden yap›lan top 120 gr. a¤›rl›kta ve
8 cm. çap›ndad›r. Oyuncular›n ellerinde topa vurmak için kam›fl-
tan uzun sapl› tokmaklar bulunur. Özel e¤itim görmüfl, sa¤lam
fakat k›sa boylu atlar›n üzerinde oynanan oyun 7,5 dakikal›k alt›
devreye ayr›l›r. Polo oyununun tarihi çok eskilere dayan›r. ‹ran,
Tibet, Çin, Japonya ve Hindistan’da 4000 y›l önce oynand›¤› bi-
linmektedir. Bugünkü fleklini almas› 1860’ta ‹ngilizler’in Hindis-
tan’da bu oyunu görmeleriyle bafllar. Sonradan ‹ngiltere ve
Amerika’da çok tutulan bu spor dal› olimpiyatlara da girmifltir.
POLONEZ,
Polonya’dan ç›km›fl üç zamanl› bir dans. Yerlefl-
mifl kurallar› yoktur. 16. yüzy›ldan beri bilinen bu dans zaman-
la Avrupa’da yayg›nlaflm›flt›r.
POLONYA
(Lehçe: Polska, Fr.: Pologne, ‹ng.: Poland), Orta
Avrupa’da devlet. Kuzeyde Balt›k Denizi, do¤uda Litvanya, Beyaz
Rusya, Ukrayna; güneyde Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve bat›da
Almanya ile s›n›rlan›r. Yüzölçümü 312.683 km
2
, nüfusu
38.521.000 (1993), baflkenti Varflova, bafll›ca kentleri Lodz, Kra-
kow, Wroclaw (eskiden Breslau), Poznan, Gdansk (eskiden Dan-
zig), resmî dili Lehçe, dini Katoliktir (% 95). Yer flekilleri bak›-
m›ndan oldukça tekdüze bir ülkedir; dörtte üçünü düzlükler (ço-
¤u yerinde ova) kaplar. 5. ve 6. yüzy›llarda bölgeye yerleflen ‹s-
lâv kökenli topluluklar›n oluflturdu¤u Polonyal›lar›n çok hareket-
li bir tarihleri vard›r. Do¤al s›n›rlar›ndan yoksun bir ova ülkesi
olan Polonya, birkaç kez komflular› aras›nda paylafl›lm›fl ve ha-
ritadan silinmifltir. I. Dünya Savafl› öncesinde Avusturya, Prusya
ve Rusya aras›nda bölüflülmüfltü. Özellikle Prusyal›lar ve Ruslar,
Polonya halk›na kendi kültürlerini benimsetmeye çal›flt›lar. Sa-
vafltan sonra (1918) kurulan ba¤›ms›z Polonya Cumhuriyeti, Po-
lonya topraklar›n›n tamam›n› kapsamad›. Balt›k k›y›s›na ç›k›fl›n›
sa¤lamak amac›yla Polonya’ya eklenen “Danzig Koridoru”, Hit-
ler’in II. Dünya Savafl›’n› bafllatmak için kulland›¤› nedenlerden
biri oldu. Savafl, Polonya’n›n Almanlar taraf›ndan istilâs›yla bafl-
lad›. ‹flgal döneminde Polonyal›lar sürgünde kurduklar› hükü-
metler ve meydana getirdikleri ordularla bir yandan Müttefikler
yan›nda savafl›rken bir yandan da ülke içinde direnifl hareketini
örgütlediler. Yaklafl›k 5,5 milyon ölü verdikleri savafl sonunda
yeniden ba¤›ms›zl›klar›na kavufltular. Polonya, sosyalist blok
içinde yer ald›. Ancak s›n›rlar›nda büyük de¤ifliklikler oldu, do-
¤uda küçülüp bat›da geniflleyerek Almanya’ya do¤ru kayd›.
1952’de ç›kar›lan bir anayasayla cumhurbaflkan›n›n yerini bir
devlet konseyi ald›. 1981’de ordu yönetime el koydu ve Genel-
kurmay Baflkan› General Jaruzelski baflbakan oldu. General Ja-
ruzelski yönetiminde, ordunun duruma el koymas› ve ülkede s›-
k›yönetim ilân edilmesi de huzursuzlu¤u sona erdiremedi. Daya-
n›flma Sendikas›’n›n lideri Lech Walesa ve di¤er önderleri tutuk-
land›. Temmuz 1983’te s›k›yönetim kald›r›larak siyasî tutuklular
serbest b›rak›ld›. Kas›m 1985’te yap›lan seçimlerden sonra Mec-
lis, Jaruzelski’yi cumhurbaflkan› seçti ve baflbakanl›¤a da Zbig-
niew Massner getirildi. 29 Aral›k’ta Komünist Parti’nin öncü ro-
lüne son verilerek ülkenin resmî ad›ndan “Halk Cumhuriyeti” ifa-
desi ç›kar›ld›. Özel mülkiyetin korunmas›na iliflkin madde anaya-
saya eklendi. 1990’›n ikinci yar›s›nda yap›lan cumhurbaflkanl›¤›
