iliflkilerde yeni bir dönemi bafllatt›. Konsey kararlar›nda Türki-
ye’nin tam üyeli¤inin di¤er aday ülkelerle ayn› ölçütler temelin-
de gerçekleflece¤inin vurgulanmas›, dolay›s›yla Türkiye’nin tam
üyeli¤i için ek bir önkoflul öngörülmemesi, Türkiye’nin AB’den
beklentileri bak›m›ndan önemli bir aflamay› temsil ediyordu.
Helsinki kararlar›, tüm üyelik müzakarelerinin bafllat›lmas›n›
Türkiye’nin siyasal nitelikli Kopenhag kriterlerini tam olarak ye-
rine getirmesine de¤in ertelemekle birlikte, Türkiye’yle siyasal
diyalo¤un yo¤unlaflt›r›lmas›n›, Türkiye’nin topluluk programla-
r›na, kurumlar›na ve di¤er aday ülkelerle yap›lan tam üyelik mü-
zakerelerine kat›labilmesini, Türkiye’nin topluluk mevzuat›n› be-
nimsemesine yönelik ulusal bir program›n oluflturulmas›n› ve
Komisyon’un, Türkiye’ye tam üyelik öncesinde yap›lacak malî
yard›mlar›n eflgüdümünü sa¤layacak tek bir program haz›rlan-
mas›n› öngörüyordu. 11-12 Aral›k 1999’da Helsinki’de gerçek-
lefltirilen zirve toplant›s›nda Türkiye’ye adayl›k statüsü tan›nd›.
17-18 Ekim 2000’de Türkiye ile AB aras›nda Hizmetler ve Kamu
Al›mlar› alanlar›nda müzakerelere baflland›. 20 Ocak 2001’de
Yunanistan AB’ye 12. üye olarak al›nd›. 12-13 Aral›k 2004’teki
zirvede 10 aday ülkenin 1 May›s 2004 tarihinde üye olmalar›na
karar verildi. 2004 tarihli zirve’de Türkiye’nin Kopenhag kriter-
lerini karfl›lad›¤› karar› al›nmas› halinde müzakerelerin bafllat›-
laca¤› belirtildi. 12-13 Aral›k 2003 AB zirvesi Brüksel’de ger-
çekleflti. Tam üyelik müzakerelerine bafllanabilmesi için yap›lan
haz›rl›klar çerçevesinde kaydedilen önemli ilerlemelere dayana-
rak Türkiye’yi teflvik etti¤i vurguland›. 6 Ekim 2004’te Türki-
ye’nin siyasi kriterleri yeterli ölçüde karfl›lad›¤› belirtilmekte ve
konseye, kat›l›m müzakerelerinin bafllat›lmas› tavsiyesinde bu-
lunulmufltur.
AVRUPA EKONOM‹K TOPLULU⁄U (AET),
“Or-
tak Pazar” olarak da bilinir. 1967-93 aras›nda “Avrupa Toplulu-
¤u”, bugünkü Avrupa Birli¤i’nin (AB) temellerini atan uluslara-
ras› ekonomik birlik. Genifl bilgi için
→
AVRUPA B‹RL‹⁄‹
AVRUPA KONSEY‹,
Avrupa Birli¤i’ni gerçeklefltirmek
amac›yla kurulan örgüt. Konseyin kurulufluyla ilgili antlaflma 5
May›s 1949’da Londra’da imzaland›. Antlaflma, 3 A¤ustos
1949’da yürürlü¤e girdi. Konseyin bakanlar komitesi ilk toplan-
t›s›n› 6 A¤ustos 1949’da yapt›. Konseye Belçika, Danimarka,
Fransa, Hollanda, ‹ngiltere, ‹sveç, ‹rlanda, ‹talya, Lüksemburg
ve Norveç kat›ld›. Sonradan Avusturya, Federal Almanya, Fin-
landiya, ‹spanya, ‹sviçre, ‹zlanda, K›br›s Rum Kesimi, Liech-
tenstein, Malta, Portekiz, San Marino, Türkiye ve Yunanis-
tan’dan oluflan 13 ülke daha Konseye kat›lm›flt›r. Türkiye’nin
Konseye kat›lmas› 12 Aral›k 1949’da, 5496 say›l› yasayla onay-
lanm›flt›r. Konseyin merkezi Fransa’n›n Strasbourg kentindedir.
Avrupa Konseyi’nin ana organlar› Bakanlar Komitesi, Dan›flma
Meclisi ve Genel Sekreterlik’tir. Avrupa Konseyi üyesi devletler-
ce 4 Kas›m 1950’de Roma’da imzalanan Avrupa ‹nsan Haklar›
Sözleflmesi’nde öngörülen hak ve özgürlüklerin güvencesi ol-
mak üzere kurulan Avrupa ‹nsan Haklar› Komisyonu ve Avrupa
‹nsan Haklar› Divan›, Konseyin ba¤›ms›z görev yapan yan ör-
gütleridir.
AVRUPA PARLAMENTOSU,
Avrupa Ekonomik Top-
lulu¤u’nun organlar›ndan biri. AET üyesi 10 ülkeden seçilen
434 parlamenterden oluflur. 1979 y›l›na kadar üyeler AET ülke-
lerinin parlamentolar› taraf›ndan yap›lan genel seçimlerle do¤-
rudan seçildiler. Bu seçimler befl y›lda bir yap›l›r. Parlamento-
da, ‹ngiltere, Almanya, ‹talya ve Fransa 81’er, Hollanda 25, Bel-
çika ve Yunanistan 24’er, Danimarka 16, ‹rlanda 15 ve Lüksem-
burg 6 üyeyle temsil edilirler. Avrupa Parlamentosu Strasbo-
urg’da toplan›r. Genel Sekreterlik Lüksemburg’dad›r. Görevleri,
AET Bakanlar Konseyi’ni ve Daimi Komisyon’u sözlü ya da ya-
z›l› soru mekanizmas› yard›m›yla denetlemek, topluluk bütçesi-
ni ve Daimi Komisyon önerilerini incelemektir. Daimi Komisyo-
nu güvensizlik oyuyla düflürmek ve bütçeyi reddetmek yetkileri
vard›r. Antlaflmalara göre Avrupa Birli¤i’nin Bakanlar Konseyi
yasamayla ilgili çeflitli konularda Avrupa Parlamentosu’na da-
n›flmak zorundad›r. Parlamento kendi iç tüzü¤üyle, genel ant-
laflmalarla ilgili olsun olmas›n her türlü konuyu görüflmeye yet-
kili k›l›nm›flt›r. AB bütçesinin incelenmesi ve çeflitli yürütme or-
ganlar›n›n demokratik denetimi de Parlamento’nun görevleri
aras›nda yer al›r.
AVRUPA TOPLULU⁄U
→
AVRUPA EKONOM‹K TOP-
LULU⁄U
AVfiA
ya da
AVfiAR ADASI,
Marmara Denizi’nde ada.
fiarab›, bal›¤› ve plajlar›yla tan›nan adada Avfla (Türkeli) ve Yi-
¤itler ad›nda iki köy vard›r. Türkiye iç turizminin bafll›ca mer-
kezlerindendir. Yüzölçümü 20.062 km 2 , çevre uzunlu¤u 27,5
km., nüfusu 1.683 (1997).
AVUSTRALYA
(Fr.: Australie, ‹ng.: Australia), Okyanus-
ya’da devlet. Güney yar›kürede, özellikle Pasifik Okyanusu’na
da¤›lm›fl, pek ço¤u küçük ada gruplar›ndan oluflan, karasal yü-
zölçümüyle küçük, fakat üzerine da¤›ld›¤› deniz alan›yla son de-
rece genifl bir k›ta olan “Okyanusya”n›n en büyük iki adas› üze-
rinde kuruludur. 1901’den beri, bir yandan ‹ngiliz Uluslar Top-
lulu¤u’nun üyesi, öte yandan da kendi siyasal kurulufluyla “fe-
deral” bir devlet olan Avustralya, ayn› ad› tafl›yan büyük adayla
(7.686.700 km 2 ), Tasmanya Adas› (67.900 km 2 ) üzerinde bu-
lunur. Kuzeyde Timor Denizi ile Endonezya’dan, Arafura Denizi
ile de Yeni Gine’den ayr›l›r. Bat› ve güney k›y›lar› Hint Okyanu-
su ile çevrilir. Güneydo¤uda Bass Bo¤az› ile Tasmanya’dan ay-
r›l›r. Bütün do¤u k›y›lar› Pasifik’e ve bu okyanusun kenar deniz-
leri olan Tasman ve Mercan denizlerine aç›l›r. Federal baflkent
Canberra’n›n yüzölçümü 2.432 km 2 , nüfusu 285.800’dür
(1986). Ülkede Güney Avustralya (yüzölçümü 984.730 km 2 ,
nüfusu 1.378.900, baflkenti Adelaide), Bat› Avustralya (yüzölçü-
mü 2.525.567 km 2 , nüfusu 1.915.000, baflkenti Perth), Yeni
Güney Gal (yüzölçümü 801.500 km 2 , nüfusu 5.360.000, bafl-
kenti Sydney), Queensland (yüzölçümü 1.727.600 km 2 , nüfusu
2.472.000, baflkenti Brisbane), Victoria (yüzölçümü 227.620
km 2 , nüfusu 3.908.000, baflkenti Melbourne) ve Tasmanya (yü-
zölçümü 67.800 km 2 , nüfusu 433.000, baflkenti Hobart) adl› 6
özerk eyalet bulunur. Ayr›ca yönetimi federal baflkente ba¤l›
“Kuzey Topraklar›” (Melville Adas› ile birlikte yüzölçümü
AVUSTRALYA
69
