arada baz› atlamalar vard›r. Bunlar ya kaybolmufltur ya da bilinç-
li bir biçimde atlanm›flt›r. Yap›t›n en önemli özelli¤i, Babür’ün
kendini oldu¤u gibi anlatmas›d›r. Olabildi¤ince nesneldir. Dil
yapmac›ks›z ve sadedir. Babür fiah, gördü¤ü yerlerin co¤rafî du-
rumunu, siyasî, idarî ve askerî yap›s›n›, ileri gelenlerin düflünce
ve davran›fllar›n› anlat›r. Ça¤atay nesrinin en güzel örnekleri ara-
s›nda olan yap›t 16. yüzy›lda Abdurrahman Mirza Han taraf›ndan
Farsçaya çevrildi; ilk kez N. ‹lminski taraf›ndan “Baber-Nameh”
ad›yla bas›ld› (Kazan, 1857), 1905’te “The Báburnáme” ad›yla
Beveridge taraf›ndan ‹ngilizcesi yay›mland›. Türkçe çevirisi Re-
flit Rahmeti Arat taraf›ndan yap›ld› (1943-1946).
BACH, Johann Sebastian
(1865 Eisenach - 1750 Le-
ipzig), Alman bestecisi. Müzikçi bir ailenin çocu¤uydu. Sanat›-
na ait ilk bilgileri a¤abeyi Johann Christoph Bach’tan ald›. 1700
y›l›nda a¤abeyinin ölümü üzerine Lüneburg Michaelis Müzik
Okulu’na bafllad›, ça¤›n ünlü müzikçilerinden George Böhm’ün
ö¤rencisi oldu. Buradan ayr›ld›ktan sonra Hamburg, Lübeck ve
Celle kentlerinde orgcu ve orkestra üyesi olarak çal›flt›, üstün
yetene¤iyle dikkati çekti. 1703 y›l›nda, iki ay boyunca Weimar
saray orkestras›nda kemanc›l›k yapt›, sonra Arnstadt’da orgcu
olarak görev ald›. 1707 y›l›nda Mühlhausen kilisesine orgcu ol-
du. Ayn› y›l kuzeni Maria Barbara ile evlendi ve bu evlilikten ye-
di çocu¤u oldu. 1714-1717 y›llar› aras›nda Weimar saray or-
kestras›nda yöneticilik yapt›. 1720’de kar›s› öldü. Ertesi y›l yeni-
den evlendi. Bu eflinden de on üç çocu¤u oldu. O¤ullar›ndan
Wilhelm Friedemann, Carl Philip Emanuel ve Johann Christian
Bach, ünlü birer müzikçi olarak babalar›n›n ad›n› yaflatt›lar.
1723’te “Kontor” unvan›yla Leipzig’deki ünlü Thomas Kilisesi
baflmüzikçili¤ine ve üniversite müzik direktörlü¤üne getirildi.
Burada kendisini çekemeyenlerin ç›kard›klar› çeflitli güçlüklere,
Üniversite Rektörü Ernesti ile olan anlaflmazl›klar›na karfl›n gö-
revini ölünceye kadar sürdürdü, say›s›z ö¤renci yetifltirdi. Ünü
bütün Almanya’ya, hatta Avrupa’ya yay›ld›. Son defa 1747’de
Prusya Kral› Büyük Friedrich’in ça¤r›s› üzerine Berlin’e gitti,
Potsdam’da konserler verdi. Giderek yorulan gözleri son za-
manlarda bir hayli zay›flam›flt›. 1750 y›l›n›n Ocak ay›nda görme
yetene¤ini tümüyle yitirdi. 28 Temmuz 1750’de Leipzig’de öldü.
Bach’›n yap›tlar›nda dindarl›¤›n›n izleri aç›kça görülür. Çünkü
müzik onun gözünde bir tap›nmayd›. Dinî yap›tlar›n›n bafl›nda
“Johannes-Passion” ve “Matthaus-Passion” gelir. 200 kadar
kilise kantat›n› türlü kutsal günler için yazm›flt›r. “Noel”, “Yortu”
ve “Gö¤e Ç›k›fl” oratoryalar›, bu biçimin gerçek üstün örnekleri
olarak kabul edilir. Çalg› müzi¤i yap›tlar›ndan, org için “prelüd”,
“fuga”, “toccata”, “fantezi” ve “sonat”lar›; klavsen için 48 “pre-
lüd” ve “fuga”y› toplayan “Das Wohltemperierte Klavier” (‹yi
Düzenlenmifl Klavsen” adl› albümler ile klavsen eflli¤inde çalg›-
lar için “sonat”lar, “konçerto”lar ve “süit”leri ve orkestra eflli-
¤inde türlü çalg›lar için düzenlenen “Brandenburg Konçertola-
r›” birer müzik an›t› olarak kalm›flt›r. Bach’›n yap›tlar› “kontra-
punto” tekni¤inin keskin bir bilinç ve mant›¤a dayanan ses ka-
l›plar›n›n istifleridir ve Bach, sözle sesi, ça¤›na kadar görülme-
yen bir incelikle ba¤daflt›rm›fl bir bestecidir.
BADEM,
gülgillerden, çiçe¤i ve yapraklar› fleftalininkine
benzeyen, 4-5 m. yüksekli¤inde bir a¤aç
(Prunus amyg-
dalus
ya da
Amygdalus communis)
ve bu a¤ac›n
meyvesi. Bütün Akdeniz k›y›lar›nda ve Anadolu’da yetiflir. Mey-
vesinin etli k›sm› yeflil renklidir. Körpeyken yenir. Tohumunun
d›fl k›sm› odunsudur. Bademin yenen k›sm›, tohumun iç bölü-
müdür. Tohumunda bol miktarda ya¤, azotlu madde, fleker ve
zamk bulunur. Krem yap›m›nda, ayr›ca flekercilikte badem fleke-
ri, badem kurabiyesi ve badem sübyesi yap›m›nda kullan›l›r.
Bafll›ca çeflitleri tatl› ve ac› bademdir.
BADEMC‹K,
yuta¤› çevreleyen lenf dokusu çemberinin, bo-
¤az›n iki yan›nda bulunan badem biçimindeki bir bölümü. Ba-
demcik dokusunun görevi tam olarak bilinmemektedir. Girinti-
lerine yakalanan bakterilere karfl›, ba¤›fl›k cisimler meydana ge-
tirmekte rol oynad›¤› san›lmaktad›r. Bebeklerde ve çocuklarda
bademcikler büyüklere oranla daha iridir.
BADEMC‹K ‹LT‹HABI,
üst yüzeylerindeki girinti ç›k›nt›-
lara dolan mikroplar nedeniyle a¤›zda, yuta¤›n iki yan›nda yer
alan lenf bezlerinin (bademcik) iltihaplanmas›, anjin. Hastal›k,
bo¤az a¤r›s› ve ateflle bafllar, bademcikler flifler ve k›zar›r. Teda-
vi, antibiyotik ve analjeziklerle yap›l›r. Hastal›kl›, büyümüfl ve
solunumu güçlefltiren bademcikler ameliyatla al›n›r.
BAFA GÖLÜ,
Ege Bölgesi’nde, Ayd›n ve Mu¤la illeri s›n›-
r›nda, Büyük Menderes Irma¤›’n›n a¤z›na yak›n bir yerde bulu-
nan göl. Zeytin ormanlar› içinde ve suyu hemen hemen tatl›
olan göl, bal›k yönünden oldukça zengindir. Ayr›ca göl, çevresi
ve içindeki birkaç adac›kta bulunan tarihî harabeler nedeniyle
turizm bak›m›ndan da önemlidir. Yüzölçümü 65 km 2 .
BA⁄ CIRCIRI,
kaz›c› çekirgelerden, geceleri öten, aç›k sar›
BA⁄ CIRCIRI
77
