den bu yana karasabanla sürdürdü¤ü üretim çabas›n› yans›tt›.
1984 Mart’›nda sergiledi¤i “Yaflam Kavgas›” dizisinde, insan›n
do¤a ile mücadelesini on y›ld›r gelifltirdi¤i yetkin bir iflçilikle bi-
çimlendirdi. 1985 sonlar›nda düzenledi¤i sergide Anadolu ka-
d›nlar›na genifl bir yer ay›rd›. (“Sivasl› Zühre” “Gözerli Kezban”,
“Orakl› Zeynep”). 1990’da açt›¤› son sergiyle birlikte, Ahmet
Köksal’›n haz›rlad›¤› yaflam›, sanat›, an›lar› ve yap›tlar›n›n yarat-
t›¤› yank›larla ilgili derlemelerin yer ald›¤› albümü yay›mland›.
BALALAYKA,
uzun sapl›, üç telli, mandoline benzer, Rus
ve Ukrayna halk saz›. Gövdesi üçgen biçiminde olup m›zrapla
çal›n›r. Bu saz›n eflli¤inde oynanan oyunlara da balalayka denir.
BALBAL,
Müslümanl›ktan önce Türklerde, ölen bir kimse-
nin mezar›na dikilen heykel. Bu söze ilk kez Orhun Yaz›tlar›’nda
rastlanm›flt›r. Göktürkler, hükümdar ve kahramanlar›n mezarla-
r›na, bu kimselerin öldürdükleri düflmanlar›n tafl ya da a¤açtan
heykellerini dikerler ve bunlar›n, öteki dünyada ölüye hizmet
edece¤ine inan›rlard›.
BALCIO⁄LU, Semih
(1928 ‹stanbul), karikatürist. ‹stan-
bul Güzel Sanatlar Akademisi Grafik Bölümü’nü bitirdi (1951).
‹lk karikatürleri “Akbaba” dergisinde yay›mland›. 1950’den son-
ra çizgide mizah anlay›fl›n› benimsedi. Amcabey, Karikatür, fia-
ka, Vatan, Akflam, Dolmufl, Çivi, Çarflaf, Tercüman, Hürriyet,
Yank› ve Politika’da çizdi. 1958’de ‹lhan Selçuk ile birlikte Tafl
ve Tafl-Karikatür dergilerini yay›mlad›. Üç boyutlu karikatürün
Türkiye’deki ilk uygulay›c›s› oldu. 1952, 1956, 1962’de “Semih
Balc›o¤lu Karikatür Albümü” ad›yla albümler ç›kard›. Yurt için-
de ve d›fl›nda yirmiden fazla kiflisel sergi açt›. 1973’te ‹talya’da
Tolentino Karikatür Yar›flmas› Özel Ödülü’nü, Bordighere Alt›n
Palmiye Birincilik Ödülü’nü, 1974’te ‹talya’da Ancano Alt›n Ma-
dalya Ödülü’nü, 1982’de ‹talya’da Pescara Karikatür Büyük Ödü-
lü’nü, 1984’te ‹fl Bankas› Büyük Ödülü’nü, 1985’te Abdi ‹pekçi
Bar›fl ve Dostluk Ödülü’nü ald›. Yap›tlar›: “Yaz›s›z Çizgiler”
(1971), “50 Y›l›n Türk Mizah ve Karikatürü” (1973-1983), “Gü-
le Güle ‹stanbul” (1979), “Cumhuriyet Dönemi Türk Karikatürü”
(1983), “Gözüm Görmesin” (1985), Karikaturgut (1990), Galeri
Çiller (1994), Hac› Bac› (1997), Palyaçolar (1997), Cumhuri-
yet’in 75. Y›l›nda Türk Karikatürü (1998) ve Kapadokya (1998).
BALDIRAN,
maydanozgillerden birkaç zehirli bitkinin ad›.
A¤›otu da denen bu bitkinin meyvelerinde uçucu ve sinir siste-
mine etki eden çok zehirli bir madde bulunur. Büyük bald›ran
(Conium maculatum),
küçük bald›ran, su bald›ran›
(Ci-
cuta virosa)
gibi türleri bulunur. Hekimlikte merhem ve ya-
k›lara konan, büyük bald›rand›r. Eski Yunanistan’da bald›ran te-
davide kullan›lmakla beraber daha çok öldürücü bir zehir olarak
bilinirdi. Filozof Sokrates bald›ran zehiri içirilerek öldürülmüfltü.
BALIKÇIL,
bal›kç›llar familyas›ndan, uzun bacakl›, uzun bo-
yunlu, büyük kufl
(Ardea cinerea).
Rengi beyaz ve gri, ga-
gas› uzun ve güçlüdür. Kanatlar› genifltir. Genellikle su kenarla-
r›nda yaflar. Su hayvanlar› ve kemirgenlerle beslenir. Tüm dünya-
ya yay›lm›fl, alacabal›kç›l, tepelibal›kç›l, gecebal›kç›l› gibi pek çok
cinsleri bulunur. En büyük türü Afrika’da yaflayan dev bal›kç›ld›r.
BALIKES‹R,
Bat› Anadolu’da il ve bu ilin merkezi olan kent.
Marmara’da, Band›rma-Erdek körfezleri aras›nda kalan k›y›lar
(ortada Kap›da¤ Yar›madas›, Marmara, Paflaliman›, Avfla ve öte-
ki adalar) Bal›kesir iline ait oldu¤u gibi, Küçükkuyu’dan Alt›no-
va’ya kadar uzanan Ege k›y›lar› da yine Bal›kesir k›y›lar› içinde-
dir. Kara yan›nda do¤uda Bursa, güneyde Kütahya ve Manisa,
bat›da da Çanakkale illeriyle s›n›rlan›r. Yüzölçümü 14.456 km 2 ,
1997’deki nüfusu da 1.033.468’dir. ‹lin bafll›ca akarsuyu olan
Simav-Susurluk, genellikle kuzeyden güneye akarak, Karaca-
bey’in kuzeydo¤usunda Marmara’ya kar›fl›r. Bu ›rma¤a iki yan-
dan kar›flan küçük kollar ve do¤rudan do¤ruya Marmara’ya ula-
flan –Gönen Çay› gibi– öteki akarsular, orta yükseklikte da¤ ve
tepelerden meydana gelen dalgal› araziye gömülmüfl vadiler
içinde akarlar. Bu vadiler, yer yer geniflleyerek ova düzlükleri
hâline geldikleri gibi, yine yer yer dar bo¤azlar içine girerler.
Ovalar›n bafll›calar› kuzeyde Manyas Ovas›, kuzeybat› kenar›nda
il merkezinin yer ald›¤› Bal›kesir Ovas›, Erdek Körfezi’nin güney
k›y›s›nda Tahirova’d›r. Manyas Ovas›’n›n en çukur yerini doldu-
ran Manyas Gölü 166 km 2 ’lik büyük bir göldür. ‹klim ve do¤al
bitki örtüsü bak›m›ndan Karadeniz ve Akdeniz aras›nda bir ge-
çifl alan›d›r (il merkezinde en s›cak ve en so¤uk aylar›n ortala-
malar› 24.6° ve 5°’dir). Türkiye’nin orta derecede sanayileflmifl
bir köflesi olan Bal›kesir ilinde ekonomi daha çok tar›ma daya-
n›r. Çok çeflitli olan tar›msal ürünlerin bafll›calar›, tah›l, bakla-
giller, flekerpancar›, ayçiçe¤i, susam, yerf›st›¤›, zeytin ve çeflitli
sebzelerdir. Orman özellikle Dursunbey, Susurluk ve Bigadiç
yörelerinde oldukça genifl yer kaplar. Tavukçuluk ve ar›c›l›k,
hayvanc›l›¤›n en önemli koludur. ‹flletilen bafll›ca yeralt› kay-
naklar› bor mineralleri, demir cevheri ve linyittir. Bafll›ca sana-
yiler flunlard›r: Konserve, zeytinya¤› (Ege k›y›lar›nda), sabun,
orman ürünleri, çimento (Bal›kesir), fleker (Susurluk), yem, bo-
BALIKES‹R
81
