mak.
2)
mec.
birine isteklerini zorla ka-
bul ettirmek.
dik üçgen
a. mat.
‹ç aç›lar›ndan biri dik aç›
olan ve kenarlar›ndan ikisi birbirine di-
key olan üçgen.
dil
a.
1.
Arka bölümü a¤›z bofllu¤unun ta-
ban›na dayanan, tat almaya, konuflma-
ya, yutmaya, yutkunmaya, sesleri bo-
¤umlamaya yarayan hareketli, uzun ve
etli organ.
2.
‹nsanlar›n iletiflim kurma-
s›na yarayan sesli ya da yaz›l› gösterge-
ler dizgesi, lisan.
3.
Kullanan kifliye ya
da kullan›lan döneme özgü söz da¤arc›-
¤› ya da söz dizimi:
Tevfik Fikret’in dili.
4.
Belli durumlara, mesleklere, konula-
ra özgü anlat›m dizgesi:
t›p dili.
5.
Baz›
aletlerin uzun, yass› ço¤u hareketli olan
bölümleri.
6.
S›¤›r, dana vb. hayvanlar›n
piflirilip yenmek üzere haz›rlanm›fl dili.
7.
Ayakkab›larda aya¤›n tümsek bölü-
münü örten, sayan›n bir uzant›s›ndan,
bazen de sayaya eklenen bir parçadan
oluflan bölüm.
8.
müz.
Baz› üflemeli
çalg›larda titreflerek ses ç›karan küçük
metal yaprak.
9.
co¤.
Denize uzanan dar
ve alçak kara parças›.
10.
mec.
Duygu
ve düflünceleri belirtmeye yarayan her-
hangi bir anlat›m arac›:
sinema dili.
dil ailesi
a.
Ayn› ana dilden türemifl ve ara-
lar›nda akrabal›k iliflkileri bulunan dille-
rin oluflturdu¤u bütün:
Macarca, Ural –
Altay dil ailesinin Ural kolundand›r.
dil bal›¤›
a. hayb.
Kemikli bal›klar tak›m›n-
dan, denizlerin dibinde kumlu, az çak›l-
l›, çamurlu ve az derin kesimlerinde ya-
flayan, sol bö¤rünün üstüne yatarak yü-
zen, pullu, yas› gövdeli bir bal›k.
dilbaz
ön a. Far.
1.
Güzel söz söyleyen, ko-
nuflkan.
2.
Konuflmas›yla etkileyen, ik-
na eden.
dilber
ön a. Far.
Al›ml›, güzel (kad›n).
dilberduda¤›
a.
Dudak biçimi verilerek ha-
z›rlanan bir hamur tatl›s›.
dil bilgisi
a.
Bir dilin ses, biçim ve tümce
yap›s›n› inceleyip kurallar›n› belirleyen
bilim; gramer.
dil bilimi
a.
Dillerin yap›s›n›, geliflmesini;
dünyada yay›lmas›n› ve aralar›ndaki ilifl-
kileri ses, biçim, anlam ve tümce bilgisi
bak›m›ndan genel ya da karfl›laflt›rmal›
olarak inceleyen bilim.
dil bilimci
a.
Dil bilimiyle u¤raflan kimse,
dilci.
dilci
a.
1.
Dil bilimci.
2.
Dille ilgili araflt›r-
malar yapan kimse.
dilcik, -¤i 1.
bitb.
Bu¤daygillerde, yaprak
ayas› ile yaprak k›n›n›n birbirinden ayr›l-
d›¤› yerde bulunan sivri uçlu, küçük,
saydam ç›k›nt›.
2.
hayb.
Böceklerin a¤-
z›nda küçük dilin önünde bulunan bö-
lüm.
3.
müz.
Üflemeli çalg›larda tahta,
kam›fl ya da metalden yap›lm›fl yass›
parça.
dilek, -¤i
a.
Bir kimsenin diledi¤i fley, is-
tek, talep, rica.
dilek kipleri
a. dlb.
‹flin, hareketin, oluflun
istek ve dile¤e ba¤l› olarak verildi¤i kip-
ler (istek kipi, dilek flart kipi, gereklilik
kipi, emir kipi).
dilek-flart kipi
a. dlb.
Eylemin yap›lmas›n-
da dilek anlam› olan kip; -se ekiyle ku-
rulur:
görsem, görsen, görse, görsek,
görseniz, görseler.
dilemek
(-i)
1.
Bir kimseden bir fleyin ya-
p›lmas›n› istemek, rica etmek, arzu et-
mek:
Sizden bana yard›mc› olman›z› di-
lemifltim.
2.
Bir kimse için bir dilekte
bulunmak:
Sa¤l›kl› günler geçirmenizi
dilerim.
3.
mec.
Can› istemek:
Diledi¤i-
niz kadar burada kalabilirsiniz.
dilenci
a.
ve
ön a.
1.
Dilenmeyi meslek
edinmifl kifli.
2.
mec.
Israrla ve ars›zca
bir fleyi isteyen (kifli).
dilenci vapuru
a. mec.
Tüm iskelelere u¤-
rayarak sefer yapan vapur.
dilenmek
(nsz., -den)
1.
Sadaka istemek.
2.
mec.
Kendisini ac›nd›rarak bir kimse-
den bir fley istemek.
-di’li geçmifl zaman kipi
a. dlb.
Eylemin
belirtti¤i kavram›n, içinde bulunulan za-
dik üçgen
-di’li geçmifl zaman kipi
207
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:59 Page 207
